Lasy Państwowe
Logo Encyklopedii Leśnej

Dział

Fitosocjologia

Ilość znalezionych haseł: 97

Fitosocjologia

acydofilny pomorski las brzozowo-dębowy

(botanika leśna, fitosocjologia), zespół leśny o nazwie naukowej Betulo pendulae-Quercetum roboris R.Tx. 1930, z klasy Quercetea robori-petraeae, rzędu Quercetalia robori-petraeae i związku Quercion robori-petraeae. Zbiorowisko o wyraźnie atlantyckim typie rozmieszczenia geograficznego z centrum występowania w północno-zachodniej Europie,  gdzie należy do najbardziej rozpowszechnionych zespołów roślinnych na ubogich glebach piaszczystych. W Polsce osiąga wschodnią granicę zasięgu i reprezentowany jest przez postaci zubożałe o charakterze kresowym. Jego zasięg rozciąga się wąskim pasem wzdłuż wybrzeża Bałtyku, od zachodniej granicy państwa po rejon Mierzei Wiślanej. Fitocenozy omawianego zespołu występują na zapleczu wydm nadbrzeżnych; rozproszone są w obniżeniach wydm kopulastych zajętych przez bór sosnowy, a ponadto częste są w sąsiedztwie korony niewysokich klifów, gdzie przypowierzchniową warstwę gleby buduje piasek nawiany na glinę zwałową. W drzewostanie najczęściej dominuje dąb szypułkowy, a domieszkę stanowią: brzoza brodawkowata, jarzębina i osika, niekiedy także buk, olsza czarna i jesion. Z krzewów najczęściej występują: kruszyna, wiciokrzew pomorski, jałowiec, porzeczka alpejska, suchodrzew pospolity, porzeczka czerwona i leszczyna. W runie reprezentowane są gatunki żyznych i średnio żyznych lasów liściastych, np. zawilec gajowy i gwiazdnica wielkokwiatowa oraz gatunki borowe, np. borówka czarna, pszeniec zwyczajny, a także kłosówka miękka, jastrzębiec baldaszkowaty, przytulia pospolita i tomka wonna. Stałymi składnikami warstwy mszystej są: rokietnik pospolity, brodawkowiec czysty, gajnik lśniący i płonnik strojny.  

Zobacz więcej...

Fitosocjologia

acydofilny pomorski las bukowo-dębowy

(botanika leśna, fitosopcjologia), zespół leśny o nazwie naukowej Fago-Quercetum petraeae R.Tx. 1955, z klasy Quercetea robori-petraeae, rzędu Quercetalia robori-petraeae i związku Quercion robori-petraeae. Siedliska lasu bukowo-dębowego rozpowszechnione są w Polsce w pasie Pobrzeży i Pojezierzy Południowobałtyckich, zwykle na pagórkach moreny czołowej, najczęściej o wystawie zachodniej i północno-zachodniej, rzadziej moreny dennej, a wyjątkowo na sandrach. Gleby, z którymi związane jest występowanie tego zespołu, wykształcone są na ogół z piasków gliniastych lub glin lekkich i należą do gleb bielicowych, brunatnych albo płowych, odpowiadających typowi siedliskowemu boru mieszanego świeżego. W drzewostanie najliczniej reprezentowany jest buk i dąb bezszypułkowy, a we wschodnich rejonach zasięgu zespołu, także dąb szypułkowy. Z innych gatunków drzew najczęściej występuje sosna oraz brzozy: brodawkowata i omszona. Słabo wykształcony podszyt tworzy jarzębina i kruszyna. Cechą charakterystyczną runa o fizjonomii krzewinkowo-trawiastej, jest współwystępowanie przedstawicieli trzech grup ekologiczno-socjologicznych: 1) gatunków borowych, np. borówki czarnej, borówki brusznicy i siódmaczka pospolitego, 2) gatunków znajdujących optimum w żyznych i średnio żyznych lasach liściastych, np. zawilca gajowego, turzycy palczastej, czy perłówki zwisłej, 3) gatunków występujących z najwyższą stałością w zbiorowiskach kwaśnych dąbrów, do których należy między innymi groszek skrzydlasty, kłosówka miękka, jastrzębiec sabaudzki i jastrzebiec gładki. Acydofilny pomorski las bukowo-dębowy zwany jest także pomorskim lasem bukowo-dębowym.

Zobacz więcej...

Fitosocjologia

acydofilny środkowoeuropejski las dębowy

(botanika leśna, fitosocjologia), zespół leśny o nazwie naukowej Calamagrostio arundinaceae-Quercetum petraeae (Hartmann 1934) Scamoni et Pass. 1959 em. Brzeg, Kasprowicz et Krotoska 1989, z klasy Quercetea robori-petraeae, rzędu Quercetalia robori-petraeae i związku Quercion robori-petraeae. Zasięgiem obejmuje obszar od  Ziemi Lubuskiej przez południową, środkową i częściowo wschodnią Wielkopolskę po Dolny i Górny Śląsk oraz Jurę Częstochowsko-Wieluńską. Występuje na glebach rdzawych, płowych, brunatnych kwaśnych i brunatnych wyługowanych oraz stagnoglejowych. W warstwie na siedliskach świeżych najczęściej gatunkiem panującym jest dąb bezszypułkowy, a rzadszym dąb szypułkowy, natomiast na siedliskach wilgotnych wyraźnie większe znaczenie ma drugi z wymienionych gatunków. Domieszkę stanowi zwykle brzoza brodawkowata, buk i świerk oraz sosna. Warstwa krzewów składa się na ogół z odnowienia drzew oraz kruszyny, jarzębiny i leszczyny. Warstwa zielna może mieć postać krzewinkową z dominacją borówki czarnej, albo trawiastą z panującym trzcinnikiem leśnym, kłosówką miękką, kostrzewą owczą, śmiałkiem pogiętym i wiechliną gajową, lub też paprociową z orlicą pospolitą, czy złożoną z bylin dwuliściennych, takich jak konwalijka dwulistna i pszeniec zwyczajny. Głównym składnikiem warstwy mszystej jest przeważnie płonnik strojny. Acydofilny środkowoeuropejski las dębowy zwany jest także środkowoeuropejskim acydofilnym lasem dębowym.

Zobacz więcej...

Fitosocjologia

bór mieszany wilgotny świerkowo-dębowy

(botanika leśna, fitosocjologia), zespół leśny o nazwie naukowej Querco-Piceetum (W.Mat. 1952) W.Mat. et Polak. 1955 em. Sokoł. 1968, z klasy Vaccinio-Piceetea, rzędu Piceetalia excelsae i związku Piceion excelsae, występujący w Polsce tylko w chłodnych rejonach  północno-wschodnich na siedliskach typu boru mieszanego wilgotnego i lasu mieszanego wilgotnego (postaci żyźniejszej), na glebach glejo-bielicowych lub opadowoglejowych bielicowanych, wytworzonych z piasku słabo gliniastego, z płytkim poziomem wody gruntowej. Drzewostan składa się głównie ze świerka z domieszka dębu szypułkowego, a także brzozy brodawkowatej, rzadziej omszonej oraz sosny i olszy czarnej. Warstwa krzewów jest uboga i tworzy ją najczęściej podrost gatunków drzew oraz leszczyna, jarzębina i kruszyna. Głównymi składnikami warstwy zielnej są gatunki borowe – borówka czarna, brusznica i widłak jałowcowaty, siódmaczek leśny, a ponadto orlica pospolita, kosmatka owłosiona, szczawik zajęczy, trzcinnik leśny, konwalijka dwulistna i malina kamionka. Są też gatunki siedlisk wilgotnych, np. trzęślica modra, tojeść pospolita i śmiałek darniowy. W warstwie  mszystej występują między innymi: rokietnik pospolity, gajnik lśniący, płonnik pospolity, dzióbkowiec Zetterstedta, płonnik strojny. Bór mieszany wilgotny świerkowo-dębowy zwany jest także dębowo-świerkowym borem mieszanym wilgotnym, Jegiel.      

Zobacz więcej...

Fitosocjologia

bór sosnowy bagienny

(botanika leśna, fitosocjologia), zespół leśny w typie siedliskowym boru bagiennego z klasy Vaccinio-Piceetea, rzędu Piceetalia excelsae i związku Dicrano-Pinion. Zajmuje najczęściej bezodpływowe zagłębienia terenowe zasilane jedynie wodami opadowymi, wypełnione złożami torfów wysokich (sfagnowych), na powierzchni których w warunkach obniżonego poziomu wody zachodzi proces wkraczania drzew i przeobrażania z natury nieleśnych zbiorowisk torfowiskowych w zbiorowisko leśne. Gleby torfowe torfowisk wysokich. Zasięgiem obejmuje prawie cały kraj z wyjątkiem gór; stosunkowo największą rolę spełnia w krajobrazie obszarów nadmorskich, a ponadto w dolinie Biebrzy i w Puszczach: Augustowskiej oraz Solskiej. Drzewostan jest na ogół luźny z dominacją sosny i domieszką brzozy omszonej, a na północnym wschodzie także świerka. W warstwie krzewów występuje Kruszyna oraz podrost drzew z drzewostanu. Warstwa zielna  dużym udziałem krzewinek, z których dwie: bagno zwyczajne i borówka bagienna są gatunkami charakterystycznymi. Ponadto występują w niej krzewinki – borówka czarna, brusznica i wrzos oraz związane z torfowiskami wysokimi: modrzewnica zwyczajna, żurawina błotna, wełnianka pochwowata i rosiczka okrągłolistna. Ponadto występują między innymi: trzęślica modra, turzyca pospolita oraz w niektórych regionach – woskownica europejska (zachodnie i środkowe Wybrzeże oraz Pobrzeże Bałtyku), bażyna czarna (Pomorze) i wrzosiec bagienny (Pomorze oraz Bory Dolnośląskie). Warstwa mszysta jest obficie wykształcona, zwykle zdominowana przez torfowce, np.: torfowiec zakrzywiony, błotny, magellański, z udziałem innych gatunków siedlisk bagiennych, np. płonnik sztywny, płonnik pospolity oraz występujących w pozostałych zbiorowiskach borów sosnowych, np.: rokiet pospolity, gajnik lśniący, widłoząb falisty.

Zobacz więcej...

Fitosocjologia

bór sosnowy nadmorski

(botanika leśna, fitosocjologia), zespół leśny o naukowej nazwie Empetro nigri-Pinetum Wojt. 1964, z klasy Vaccinio-Piceetea, rzędu Piceetalia excelsae i związku Dicrano-Pinion. Występuje tylko w wąskim pasie nadmorskim o szerokości od kilkuset metrów do 1-3 km, wyjątkowo do ok. 5 km (okolice Łeby) lub 8 km (wyspa Uznam), głównie na mierzejach.  Siedliska stanowią piaski luźne pochodzenia morskiego, najczęściej przewiane piaski na mierzejach, tworzące „szare wydmy”, ale również piaski nawiane na klifowe wybrzeża utworzone z utworów piaszczysto-gliniastych pochodzenia lodowcowego, gleby – arenosole (siedliska najuboższe), bielicowe właściwe i bielice właściwe (siedliska świeże), glejobielicowe  murszaste i torfiaste (siedliska wilgotne). Drzewostan buduje sosna oraz pojedynczo brzoza brodawkowata, ma zwarcie umiarkowane, a drzewa są często nisko ugałęzione o zdeformowanych koronach przez wiatry wiejące od morza. Warstwa krzewów obejmuje podrost sosny i brzozy z jarzębiną, wierzbą piaskową oraz w postaci wilgotnej także woskownicą europejską. W runie występuje tajęża jednostronna, zimoziół północny, listera sercowata, gruszyczka jednokwiatowa (gatunki charakterystyczne) oraz borówka czarna, brusznica, łochynia, bażyna, wrzosiec bagienny, wrzos pospolity, śmiałek pogięty i paprotka zwyczajna. Warstwa porostowo-mszysta jest dobrze rozwinięta; w postaci suchej dominują krzaczkowate porosty, w postaci świeżej mchy typowe (jak w innych borach), w postaci wilgotnej mchy z udziałem torfowców. Bór sosnowy nadmorski zwany jest także nadmorskim bórem sosnowym lub nadmorskim bórem bażynowym.

Zobacz więcej...

Fitosocjologia

bory mieszane sosnowo-dębowe

(botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska leśne w typie siedliskowym boru mieszanego z równorzędnym udziałem sosny oraz dębu w drzewostanie, należące do klasy Vaccinio-Piceetea, rzędu Piceetalia excelsae i związku Dicrano-Pinion. W Polsce wyróżnia się dwa zespoły – kontynentalny bór mieszany Querco roboris-Pinetum (W.Mat. 1981) J.Mat. 1988 i subborealny bór mieszany Serratulo-Pinetum  (W.Mat. 1981) J.Mat. 1988. Zasięg pierwszego obejmuje głównie rejony centralne i wschodnie, natomiast drugiego – tylko wschodnią, a zwłaszcza północno-wschodnią część kraju. Gleby zbudowane są przeważnie z piasków i żwirów pochodzenia wodnego, wodnolodowcowego lub lodowcowego (sandry, piaski rzeczne, tarasów akumulacyjnych, piaski akumulacji lodowcowej z głazami, piaski i żwiry ozów lub moreny czołowej itp.). Drzewostan kontynentalnego boru mieszanego składa się zwykle z sosny i dębu szypułkowego (rzadziej szypułkowego) z domieszką brzozy brodawkowatej, graba i osiki. W warstwie krzewów częste są: jarzębina, kruszyna i leszczyna, a w zielnej – siódmaczek leśny, konwalijka dwulistna, pszeniec zwyczajny, kosmatka owłosiona, trzcinnik leśny, kostrzewa owcza, borówka czarna i brusznica oraz orlica. Warstwę mszystą tworzą: rokietnik pospolity, widłoząb falisty, gajnik lśniący i płonnik strojny. W subborelanym borze mieszanym, zwłaszcza na obszarze północno-wschodniej Polski ważnym komponentem drzewostanu jest świerk. W bogatej warstwie runa najliczniejszy udział mają: borówka czarna, trzcinnik leśny, konwalijka dwulistna, malina kamionka, konwalia majowa, poziomka pospolita i brusznica.

Zobacz więcej...

Fitosocjologia

bory mieszane świerkowo-jodłowe

(botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska leśne regla dolnego z udziałem świerka i jodły w drzewostanie z klasy Vaccinio-Piceetea, rzędu Piceetalia excelsae i związku Piceion excelsae. Wyróżnia się dwa zespoły – dolnoreglowy bór świerkowo-jodłowy o nazwie naukowej Abieti-Piceetum W.Mat. 1967 oraz karpacki bór mieszany świerkowo-jodłowy – Galio-Piceetum J.Mat. 1977. Pierwszy z nich występuje w Sudetach i Karpatach. W warunkach naturalnych zasiedla najczęściej płaskie terasy, lokalne wyniesienia i wierzchowiny utworzone z dużych krzemianowych bloków skalnych pokrytych kwaśnymi i ubogimi glebami o znacznej predyspozycji na proces bielicowania. W przypadku chłodnych den ostro wciętych dolin potoków występowanie tego zespołu związane jest z lokalnym zróżnicowaniem warunków termicznych. Jest wysoce prawdopodobne że część fitocenoz ma charakter antropogeniczny, związany z uprawą świerka i jodły na siedliskach kwaśnej buczyny. Odrębność tego zespołu w stosunku do świerczyn górnoreglowych wyraża się poprzez występowanie w borze mieszanym grupy gatunków dolnoreglowych, przy braku roślin subalpejskich. Warstwę zielna tworzą najczęściej: borówka czarna, śmiałek pogięty, szczawik zajęczy oraz trzcinnik owłosiony (w Sudetach). Wśród mchów dominują: płonnik strojny, widłoząb miotłowy i rokiet pospolity. Karpacki bór mieszany świerkowo-jodłowy wykazuje nawiązania florystyczne do zbiorowisk lasów jodłowych ze związku Fagion sylvaticae i występuje na specyficznych siedliskach regla dolnego Karpat, na podłożu wapiennym lub krzemianowo-wapiennym. Przy pewnych podobieństwach do zespołu poprzedniego, zwłaszcza w składzie drzewostanu, odróżnia się od niego występowaniem większej liczby gatunków charakterystycznych dla zbiorowisk lasów liściastych, takich jak: buk, przenęt purpurowy, gajowiec żółty, fiołek leśny, żywiec gruczołowaty, zerwa kłosowa i wierzbownica górska.  

Zobacz więcej...

Fitosocjologia

bory sosnowe świeże

(botanika leśna, fitosocjologia), zbiorowiska w typie siedliskowym boru świeżego z klasy Vaccinio-Piceetea, rzędu Piceetalia excelsae i związku Dicrano-Pinion. W Polsce wyróżnia się dwa zespoły – suboceaniczny (subatlantycki) bór świeży Leucobryo-Pinetum W.Mat. (1962)1973 i subkontynentalny bór świeży Peucedano-Pinetum W.Mat. (1962)1973, dla których typowe są ubogie i świeże siedliska piaszczyste, gleby bielicowe właściwe i bielice właściwe.  Pierwszy z nich występuje powszechnie na nizinach i wyżynach w zachodniej i środkowej części kraju, po linię Wisły i dolnego Bugu; bardzo często w Borach Tucholskich (poza rejonami południowo-wschodnimi), w Puszczach: Noteckiej i Rzepińskiej, w Borach Dolnośląskich na obszarze Pradoliny Głogowskiej, w Borach Stobrawskich i Lublinieckich oraz w Puszczy Solskiej. Drugi rozpowszechniony jest we wschodnich rejonach Polski, na obszarach subkontynentalno-subborealnych. Drzewostan składa się z sosny z domieszką brzozy brodawkowatej oraz świerka i jodły w granicach naturalnych zasięgów geograficznych tych drzew. W warstwie krzewów występuje zwykle jarzębina i kruszyna oraz podrost dębów i buka (w suboceniacznym borze świeżym). Warstwa zielna jest zwykle zróżnicowana na postać krzewinkową z borówką czarną, brusznicą i wrzosem oraz trawiastą ze śmiałkiem pogiętym (w suboceanicznym borze świeżym) i kostrzewą owczą. Warstwa porostowo-mszysta jest obficie wykształcona z takimi gatunkami jak: rokietnik pospolity, gajnik lśniący, widłoząb falisty, bielistka siwa. Zespół Peucedano-Pinetum wyróżnia się częstym występowaniem nawłoci pospolitej, wężymordu niskiego, gorysz pagórkowego, kokoryczki wonnej, pajęcznicy gałęzistej i konwalii  majowej. Bory sosnowe świeże zwane są także świeżymi borami sosnowym.

Zobacz więcej...
Kontakt

Szybki kontakt