Lasy Państwowe
Logo Encyklopedii Leśnej

Dział

Ekologia drzew leśnych

Ilość znalezionych haseł: 4

Ekologia drzew leśnych

ekologiczna adaptacja drzew leśnych - reguły

(ekologia lasu, ekologia drzew leśnych), ekologiczna adaptacja drzew leśnych jest związana z procesami ewolucyjnymi - powstawaniem (specjacja) i wewnętrznym różnicowaniem gatunków (podgatunki, rasy). Jest przykładem samoregulacji na poziomie populacji danego gatunku, a w konsekwencji na poziomie całego gatunku. Samoregulacja na poziomie populacji polega: A) na coraz lepszym dostrajaniu jej struktury genetycznej w kolejnych pokoleniach poprzez: eliminację lub nie dopuszczanie do rozrodu osobników gorzej przystosowanych (poprzez śmiertelność w różnych fazach rozwoju, sterylność, małą witalność itp.), dzięki czemu w genetycznej puli pokolenia potomnego największy udział mają osobniki najlepiej przystosowane, a jednocześnie najbardziej plenne (filogeneza); B) na dostrajaniu ekspresji genów w wyselekcjonowanych osobnikach (poprzez programowanie rozwoju osobników w zarodkach nasiennych, pod wpływem środowiska w którym powstają nasiona), jak też na adjustacjach fizjologicznych i morfologicznych w różnych fazach rozwoju osobnika (ontogeneza). Właściwa adaptacja drzew to A, ale B z nią współdziała, wypływając na przeżywalność osobników. Tworzywem ekologicznej adaptacji jest zmienność osobnicza wynikająca z: mutacji genowych i chromosomowych, crossing over, rozszczepienia chromosomów i wymiany nici chromatydowych (w mejozie i mitozie), losowości kojarzenia gamet (możliwej dzięki rozmnażaniu generatywnemu i panmiksji). Głównymi mechanizmami decydującymi o postępie ekologicznej adaptacji są: naturalna selekcja i przepływ genów. Naturalna selekcja przyczynia się do środowiskowej specjalizacji populacji danego gatunku (a więc jest motorem adaptacji). Przepływ genów (związany z krzyżowaniem się osobników) przyczynia się do wyrównywania pul genowych populacji tworzących dany gatunek (przeciwdziała zatem naturalnej selekcji w kierunku homogenizacji gatunku, jednocześnie zwiększając polimorfizm genetyczny osobników). Jeśli populacja wykazuje cechy przystosowania do specyficznych warunków lokalnego środowiska, oznacza to przewagę procesu naturalnej selekcji nad procesem przepływu genów. Tak jest zazwyczaj, co obserwujemy w postaci klinalnej i ekotypowej zmienności drzew leśnych.

Zobacz więcej...

Ekologia drzew leśnych

naturalna i sztuczna migracja ekotypów drzew

(Ekologia lasu, ekologia drzew leśnych), ekokliny i ekotypy (związane ściśle ze zmiennością geograficzną gatunku) zostały ukształtowane podczas polodowcowej migracji gatunków (z refugiów, w których przetrwały ostatnie zlodowacenie). Ta naturalne migracja w przypadku większości gatunków drzew na terenie Europy trwała od kilku do kilkunastu tysięcy lat. Sztuczna migracja, wywołana przez człowieka (zwłaszcza w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku), spowodowała bezładne przemieszczenie ekotypów, często do środowisk, do których nie były one przystosowane. Sprowadzane z wielkich wyłuszczarni nasiona dały początek wielu drzewostanom (sosny, świerka, dębu, buka) o trudnej do ustalenia proweniencji. Określa się je mianem drzewostanów obcego lub nieznanego pochodzenia. Obcym pochodzeniem drzewostanów tłumaczy się w leśnictwie wiele klęsk, zwłaszcza powodowanych przez wiatr i śnieg. Nawet jeśli nie znamy dokładnego pochodzenia (proweniencji) drzewostanu, możemy ustalić eksperymentalnie jego ekotyp czyli środowiskowe przystosowanie, wynikające z jego środowiskowego pochodzenia. W identyfikacji ekotypów bazuje się przede wszystkim na badaniu adaptacyjnych (genotypowych) cech potomstwa. Określanie ekotypów na podstawie fenotypowych cech drzewostanów matecznych jest zawodne. Również konserwatywne (mało wrażliwe na działanie aktualnego środowiska) jakościowe cechy szyszek i nasion pozwalają raczej odtworzyć historię naturalnej migracji i są bardziej przydatne przy wyodrębnianiu podgatunków niż ekotypów.

Zobacz więcej...
Kontakt

Szybki kontakt