Lasy Państwowe
Logo Encyklopedii Leśnej
E
Ilość znalezionych haseł: 343

Podstawowe pojęcia z zakresu ekologii

ekologia

(ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), Jest nauką zajmującą się badaniem wzajemnych oddziaływań między organizmami i ich środowiskiem. Termin „środowisko” odnosi się zarówno do czynników abiotycznych (takich jak temperatura, wilgotność itd.), jak i biotycznych (oddziaływania z innymi organizmami). Można wyróżnić cztery wyraźnie wyodrębniające się poziomy zjawisk, stanowiące przedmiot zainteresowania ekologów: 1) oddziaływania ze środowiskiem na poziomie osobników, 2) reakcje populacji na czynniki środowiska, manifestujące się m.in. zmianami ich liczebności, 3) procesy na poziomie biocenoz rozumianych jako grupa populacji zasiedlających określony teren, 4) procesy w obrębie ekosystemów (rozumianych jako biocenozy wraz z ich środowiskiem abiotycznym), takie jak przepływ energii, funkcjonowanie sieci pokarmowych czy krążenie materii. Ekologia jest rozległą dziedziną biologii, obejmuje bowiem zarówno badanie organizmów, jak i środowiska ich życia; w takim ujęciu zostaje już bardzo niewiele tego, co - przynajmniej potencjalnie - ekologią nie jest. Zakres ekologii jest arbitralnie ustalany przez ekologów. Ekologia zajmuje się strukturą i funkcjonowaniem ekosystemów (układów ekologicznych w przyrodzie). Przez strukturę układu ekologicznego rozumiemy zarówno skład gatunkowy, liczebność, biomasę i sposób rozmieszczenia organizmów, jak też warunki klimatyczne i glebowe (w tym ilość i rozmieszczenie niezbędnych do życia substancji, takich jak woda, sole itp.). Przez funkcjonowanie układu ekologicznego rozumiemy między innymi intensywność produkcji materii organicznej oraz metabolizm różnych grup organizmów. Najogólniej sprowadza się ono do krążenia materii i przepływu energii.

Zobacz więcej...

Ekologia drzew leśnych

ekologiczna adaptacja drzew leśnych - reguły

(ekologia lasu, ekologia drzew leśnych), ekologiczna adaptacja drzew leśnych jest związana z procesami ewolucyjnymi - powstawaniem (specjacja) i wewnętrznym różnicowaniem gatunków (podgatunki, rasy). Jest przykładem samoregulacji na poziomie populacji danego gatunku, a w konsekwencji na poziomie całego gatunku. Samoregulacja na poziomie populacji polega: A) na coraz lepszym dostrajaniu jej struktury genetycznej w kolejnych pokoleniach poprzez: eliminację lub nie dopuszczanie do rozrodu osobników gorzej przystosowanych (poprzez śmiertelność w różnych fazach rozwoju, sterylność, małą witalność itp.), dzięki czemu w genetycznej puli pokolenia potomnego największy udział mają osobniki najlepiej przystosowane, a jednocześnie najbardziej plenne (filogeneza); B) na dostrajaniu ekspresji genów w wyselekcjonowanych osobnikach (poprzez programowanie rozwoju osobników w zarodkach nasiennych, pod wpływem środowiska w którym powstają nasiona), jak też na adjustacjach fizjologicznych i morfologicznych w różnych fazach rozwoju osobnika (ontogeneza). Właściwa adaptacja drzew to A, ale B z nią współdziała, wypływając na przeżywalność osobników. Tworzywem ekologicznej adaptacji jest zmienność osobnicza wynikająca z: mutacji genowych i chromosomowych, crossing over, rozszczepienia chromosomów i wymiany nici chromatydowych (w mejozie i mitozie), losowości kojarzenia gamet (możliwej dzięki rozmnażaniu generatywnemu i panmiksji). Głównymi mechanizmami decydującymi o postępie ekologicznej adaptacji są: naturalna selekcja i przepływ genów. Naturalna selekcja przyczynia się do środowiskowej specjalizacji populacji danego gatunku (a więc jest motorem adaptacji). Przepływ genów (związany z krzyżowaniem się osobników) przyczynia się do wyrównywania pul genowych populacji tworzących dany gatunek (przeciwdziała zatem naturalnej selekcji w kierunku homogenizacji gatunku, jednocześnie zwiększając polimorfizm genetyczny osobników). Jeśli populacja wykazuje cechy przystosowania do specyficznych warunków lokalnego środowiska, oznacza to przewagę procesu naturalnej selekcji nad procesem przepływu genów. Tak jest zazwyczaj, co obserwujemy w postaci klinalnej i ekotypowej zmienności drzew leśnych.

Zobacz więcej...
Kontakt

Szybki kontakt