Lasy Państwowe
Logo Encyklopedii Leśnej
L
Ilość znalezionych haseł: 426

Rośliny zielne

lepiężnik

(botanika leśna, rośliny zielne), Petasites – rodzaj z rodziny Asteraceae (złożone, astrowate), który w Polsce jest reprezentowany przez dziko rosnące 4 gatunki, w tym 2 dość często występujące w lasach.  Lepiężnik biały [Petasites albus (L.) Gaertn.] – wczesnowiosenna, dwupienna bylina, której silnie owłosione pędy kwiatonośne pojawiają się przed rozwojem liści. Koszyczki z żółtawobiałymi kwiatami, wyłącznie rurkowatymi, zebrane są w nibygronach, początkowo gęstych, później coraz luźniejszych. W miarę rozwoju pędy kwiatonośne rosną i w czasie owocowania osiągają wysokość do 80 cm. Liście odziomkowe są bardzo duże, blaszki średnicy około 40 cm, sercowatonerkowate o brzegu płytkowrębnym i piłkowanym, od spodu białawe, pokryte kutnerem, osadzone na długim ogonku. Gatunek częsty w Karpatach i Sudetach, rzadszy u podnóża gór i bardzo rzadki na nizinach. Występuje przeważnie w zbiorowiskach górskich ziołorośli ze związku Adenostylion alliariae i jest gatunkiem charakterystycznym dla zespołu ziołoroślowego Petasitetum albae, związanego z siedliskami obrzeży potoków oraz miejsc wysięku wody. Bywa też częstym komponentem runa górskich lasów łęgowych. Lepiężnik różowy [Petasites hybridus (L.) Petasites Gaertn.] ma pędy kwiatonośne czerwono nabiegłe, kwiaty różowe lub ciemnopurpurowe i bardzo duże liście, których blaszki dorastają do 1 m średnicy. Jest pospolity w całym kraju i rośnie zwykle nad brzegami rzek oraz strumieni, w lasach i zaroślach łęgowych, a także na innych wilgotnych siedliskach zasobnych w azot, nierzadko antropogenicznych.

Zobacz więcej...

Elementy mineralogii, petrografii, geologii historycznej, geomorfologii

less, utwór lessowaty

(Gleboznawstwo leśne), miękka, słabo spoista i porowata skała osadowa klastyczna pochodzenia eolicznego z grupy aleurytów. Składa się z pyłu kwarcowego (40-80%), węglanów (od kilku do kilkunastu procent), skaleni (od 10 do 20%), minerałów ilastych (od kilku do kilkunastu procent), związków żelaza (do 6%), a także niewielkie ilości mik, amfiboli, piroksenów, apatytu, cyrkonu i innych. Węglany w lessie występują często w formie konkrecji (→ kukiełki lessowe, laleczki). Jest on bardzo podatny na erozję, co widać w formie licznych wąwozów z pionowymi ścianami w terenach zbudowanych z lessu. Less występuje w wielu obszarach Ziemi, np. w Chinach, Rosji, Ukrainie i wielu innych krajach. W Polsce less występuje na Wyżynie Lubelskiej, Kielecko-Sandomierskiej, Śląskiej, na południowej Opolszczyźnie, w okolicach Krakowa. Lessy pokrywają około 10% wszystkich terenów lądowych tworząc pokrywy o różnej miąższości: w Polsce do kilkunastu metrów, w Europie do kilkudziesięciu, a w Chinach do rekordowej miąższości 300 metrów. Lessy posiadają bardzo dobrą przydatność glebotwórczą. Powstają z nich bardzo dobre gleby, a w korzystnych warunkach – najlepsze z nich → czarnoziemy. Less o nietypowym wykształceniu, bez niektórych składników, np. pozbawiony przez wyługowanie węglanów i lekko zakwaszony nosi nazwę utworu lessowatego lub lessopodobnego.

Zobacz więcej...

Geomatyka

leśna mapa numeryczna (LMN)

(geomatyka), mapa numeryczna wykonana zgodnie ze standardem przyjętym w Lasach Państwowych. Pierwsze próby i eksperymenty z wprowadzeniem map numerycznych do nadleśnictw (w części jeszcze bez przywiązywania geometrii do danych opisowych) prowadzono na początku lat 90. XX wieku w następujących instytucjach i firmach: Instytut Badawczy Leśnictwa (Puszcza Białowieska), Instytut Geodezji i Kartografii (Nadleśnictwa Kozienice i Rudy Raciborskie oraz Sudety Zachodnie), Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej (testy oprogramowania), Politechnika Warszawska, Akademia Rolnicza we Wrocławiu, firma Codima (próby w środowisku Mictrostation), firma ECOGIS (praca magisterska w oprogramowaniu SICAD). Pionierskie prace, które położyły podwaliny pod leśną mapę numeryczną w dzisiejszym kształcie, wykonane zostały przez naukowców z Katedry Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Wydziału Leśnego SGGW w Nadleśnictwie Brzeziny (RDLP Łódź), oraz z Instytutu Badawczego Leśnictwa w Nadleśnictwie Ujsoły (RDLP Katowice) i w Nadleśnictwie Wipsowo (RDLP Olsztyn). Próby zbudowania mapy numerycznej podejmowano także dla innych nadleśnictw, w tym m.in.: – W Nadleśnictwie Świerklaniec (RDLP Katowice) leśną mapę numeryczną oddano do użytku w kwietniu 1997 r. Zbudowana została na bazie map gospodarczo-przeglądowych w skali 1:10 000, od czego przy następnych mapach nadleśnictw odstąpiono ze względu na brak kompatybilności z geodezją powszechną i zbyt małą widoczność szczegółów sytuacji wewnętrznej. Mapa była jednak z powodzeniem używana do zarządzania gospodarką leśną i bardzo pomocna w podejmowaniu procesów decyzyjnych. – W Nadleśnictwie Rybnik (RDLP Katowice) mapa numeryczna do zastosowań geodezyjnych została zbudowana, przy okazji porządkowania stanu posiadania, przez prywatną firmę geodezyjną Vertical na zlecenie brzeskiego oddziału BULiGL. Na jej bazie w 1997 r. wykonano wydruki map, przewidziane „Instrukcją urządzania lasu”, ale system nie został w nadleśnictwie zainstalowany (chociaż były takie przymiarki) i pozostał własnością wykonawcy. – W Nadleśnictwie Radymno (RDLP Krosno) baza geometryczna powstawała w latach 1996–1997 (łącznie z wektoryzacją sytuacji wewnętrznej). Tworzyli ją geodeci z przemyskiego oddziału BULiGL, również w ramach porządkowania stanu posiadania. Niestety, oprogramowanie użyte do konstruowania tej mapy nie spełniało wymagań stawianych programom do eksploatacji leśnej mapy numerycznej. – W Nadleśnictwie Kliniska (RDLP Szczecin) prace urządzeniowe prowadzone były przez Oddział BULiGL w Gorzowie Wlkp. we współpracy z duńską firmą Danagro. Było to dość duże, eksperymentalne przedsięwzięcie (efekt współpracy polskiego Ministerstwa Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz jego duńskiego odpowiednika), przewidujące również założenie bazy geometrycznej. Wykonano ją w układzie lokalnym metodą wektoryzacji map gospodarczych z wykorzystaniem stołu do digitalizacji (w żadnym innym nadleśnictwie w Polsce nie stosowano wcześniej ani później tej technologii). Mapa, zbudowana na bazie programu MapInfo zgodnie z założeniami opracowanymi w Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych (zarządzenie nr 23/98 przetłumaczono na język angielski), jesienią 1999 r. została przekazana nadleśnictwu. Nie była użytkowana zbyt intensywnie i w 2008 r. zastąpiła ją mapa wykonana już w związku z następną rewizją – Kilka oddziałów BULiGL oraz niektóre firmy prywatne wykonywały własne mapy, prowadząc doświadczenia z zastąpieniem metod tradycyjnego kreślenia map wektoryzowaniem ich w komputerze. Często efektem była tzw. mapa komputerowa, a nie mapa numeryczna. Nie spełniała ona surowych warunków stawianych bazom geometrycznym, na których podstawie można zbudować system informacji przestrzennej. Wiele z takich map, nazywanych nieraz błędnie mapami numerycznymi, pozostało w zbiorach tych firm. Nie wszystkie z prowadzonych eksperymentów zakończyły się powodzeniem, jednak dzięki zdobytemu doświadczeniu opracowane zostały kryteria, którym powinna odpowiadać mapa numeryczna wykorzystywana w nadleśnictwie.

Zobacz więcej...
Kontakt

Szybki kontakt