czereśnia i wiśnia

(botanika leśna, drzewa i krzewy leśne), (Cerasus) rodzaj z rodziny różowatych (Rosaceae) i podrodziny  śliwowych (Prunoideae). Ostatnio często włączany do rodzaju Prunus. Obejmuje około 60 gatunków w Europie, Azji i Ameryce Północnej W Polsce 2 gatunki. Czereśnia ptasia, trześnia [Cerasus avium (L.) Moench = Prunus avium (L.) L.] – drzewo do 20 m wysokości z szeroką koroną i charakterystycznie złuszczającą się okrężnie korowiną. Pędy grube z licznymi krótkopędami i gęstymi skupieniami dużych pąków kwiatowych. Liście jajowate do eliptycznych, podwójnie piłkowane, z gruczołkami na ogonku. Kwiaty białe, po 3-6 w baldaszkach, na długich szypułkach. Owoce – pestkowce – kuliste, od czerwonych do prawie czarnych, u dzikich drzew małe i często niesmaczne. Występowanie – środkowo-wschodnia Europa, Kaukaz, Zachodnia Azja; u nas głównie w południowych rejonach kraju, zwłaszcza na pogórzach, najczęściej w lasach liściastych. Wiśnia karłowata, wisienka stepowa (Prunus fruticosa Pall.) – krzew do 1,5 m wysokości wytwarzający odrosty korzeniowe. Pędy cienkie, wiotkie, brązowoszare, w młodości owłosione, później nagie. Pąki drobne, jajowate, kwiatowe grubsze od liściowych. Liście odwrotnie jajowate do eliptycznych, na długopędach 4-5 cm długości, a na krótkopędach 2-3 cm długości, w nasadzie klinowate, na wierzchołku słabo zaostrzone lub tępe. Blaszki skórzaste, ciemnozielone, obustronnie nagie, na brzegu drobno, tępo gruczołowato piłkowane. Kwiaty po 2-4 na krótkopędach, rozwijają się razem z liśćmi w kwietniu-maju. Owoce (pestkowce) kuliste, do 1 cm średnicy, ciemnoczerwone, lśniące, kwaśne. Gatunek pontyjski o zasięgu rozciągniętym na południu Eurazji, od południowo-zachodniej Syberii do południowej części Europy Środkowej, po rejon górnego Renu. W Polsce osiąga północno-zachodnią granicę zwartego zasięgu. Większość stanowisk skupiona jest na Wyżynie Lubelskiej, Wyżynie Zachodniowołyńskiej i Polesiu Wołyńskim, w okolicach Przemyśla oraz w środkowej części Wyżyny Małopolskiej i w południowo-wschodnich rejonach Wyżyny Radomskiej. Poza tym pojedyncze stanowiska znajdują się w okolicach Torunia, Inowrocławia, Gostynia i Bielinka nad Odrą. Na wschodzie całkowitego zasięgu geograficznego wiśnia karłowata występuje w strefie stepu i lasostepu, natomiast na zachodzie – w niestrefowych, kserotermicznych zbiorowiskach zaroślowych. Na terenie Polski najczęściej jest składnikiem ciepłolubnych zarośli występujących na odsłoniętych wzgórzach i zboczach jarów oraz na krawędziach dolin rzecznych, zwykle na stanowiskach o wystawie południowej. Spotykana jest także w ciepłolubnych dąbrowach i w zbiorowiskach okrajkowych na obrzeżach tych lasów. Podlega ochronie gatunkowej. W „Polskiej czerwonej księdze roślin” zaliczony do kategorii taksonów narażonych. Jednym z najważniejszych, lecz do niedawna niedocenianych, czynników zagrożenia wiśni karłowatej jest krzyżowanie z uprawianą w sadach wiśnią pospolitą (Cerasus vulgaris Mill. = Prunus cerasus L.) i ekspansja form hybrydogennych.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Władysław Danielewicz