flisz karpacki

(gleboznawstwo leśne), naprzemianlegle ułożone warstwy skał osadowych, takich jak: piaskowce, iły i łupki ilaste, rogowce, margle i zlepieńce. Sporadycznie tylko występują we fliszu karpackim wapienie (np. cieszyńskie). Piaskowce posiadają różnorodne uziarnienie, do gruboziarnistych i zlepieńcowatych do drobnoziarnistych. Obszar Karpat fliszowych dzieli się na płaszczowiny, to jest nasunięcia skał o charakterze regionalnym, powstałe w wyniku przemieszczania i przeważnie sfałdowania warstw skalnych "odkłutych" od podłoża, na którym się osadziły. Największe z nich to: Płaszczowina Podśląska (Beskid Mały, a także część Kotliny Żywieckiej), Płaszczowina Śląska (od Moraw przez Beskid Śląski, Mały, północne fragmenty Beskidu Makowskiego i Wyspowego, pogórza karpackie po Bieszczady) z warstwami godulskimi, istebniańskimi i krośnieńskimi, Płaszczowina Magurska (Beskid Żywiecki, Gorce, Beskid Sądecki, część Beskidu Makowskiego i Wyspowego, zachodnią część Beskidu Niskiego) z piaskowcami magurskimi, Płaszczowina Przedmagurska (wąska strefa na granicy Beskidu Śląskiego i Żywieckiego), Płaszczowina Dukielska (wschodnia część Beskidu Niskiego oraz obszar Pasma Granicznego i pasma Wysokiego Działu w Bieszczadach), Płaszczowina Skolska (Pogórze Przemyskie i Dynowskie i Góry Sanocko-Turczańskie oraz północne fragmenty Pogórza Strzyżowskiego, Ciężkowickiego i Rożnowskiego). Sporadycznie wśród utworów fliszowych występują magmowe intruzje andezytowe w Pieninach (góry Wdżar, Bryjarka, Jarmuta), magmowe skały cieszynitowe na pograniczu Beskidu Śląskiego i Pogórza Śląskiego oraz w Kotlinie Żywieckiej. W każdej płaszczowinie występuje specyfika właściwości budujących je skał. Generalna prawidłowość sprowadza się do stwierdzenia, że z zachodu na wschód poprawiają się właściwości glebotwórcze skał fliszowych i właściwości wytworzonych z nich gleb.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Bolewski A., Parochoniak W.: Petrografia. Wyd. Geol., W-wa 1988.
Żaba J. 2003. Ilustrowany słownik skał i minerałów. Videograf II, Katowice.

Publikacje powiązane tematycznie

Bolewski A., Manecki A.: Mineralogia szczegółowa. Wyd. PAE, W-wa 1993.
Bolewski A., Parochoniak W.: Petrografia. Wyd. Geol., W-wa 1988.
Borkowska M., Smulikowski K.: Minerały skałotwórcze. Wyd. Geol., W-wa 1973.
Maślankiewicz K.: Wstęp do nauki o skałach. Wyd. Geol., Warszawa 1967.
Mizerski W. 2005. Geologia Polski dla geografów. W-wa.
Oleksynowa K., Tokaj J., Jakubiec J. 1993: Przewodnik do ćwiczeń z gleboznawstwa i geologii. Cz. I. Rozpoznawanie minerałów i skał glebotwórczych. Skrypt AR w Krakowie.
Żaba J. 2003. Ilustrowany słownik skał i minerałów. Videograf II, Katowice.