Gleby opadowoglejowe

(Gleboznawstwo leśne), występowanie gleb opadowoglejowych związane jest z terenami płaskimi oraz obecnością w profilach utworów trudno przepuszczalnych. Są to zailone piaski różnej genezy, piaski na glinie, gliny, iły nad którymi okresowo lub trwale stagnują zawieszone wody pochodzenia opadowego. W budowie profilu wyróżnia się poziom próchniczny oraz tuż pod nim występujący i dominujący w profilu poziom diagnostyczny → stagnic (→ fotografia) (w WRB nie ma poziomu → stagnic tylko → stagnoglejowa mozaika barw). Poziom próchniczny może przyjmować kilka wariantów w zależności od stanu troficznego gleby. Od poziomu mineralnego przez organiczno-mineralny do organicznego (torfowego). Morfologię gleb opadowoglejowych można przedstawić poziomami: Ol–A–Gg–Cg–C. Charakterystyczną cechą tych gleb jest okresowe lub stałe wysokie wysycenie górnej części profilu wodami opadowymi. Konsekwencją nadmiaru wody w stropowych poziomach profilu, wszystkie procesy w tej części gleby przebiegają w warunkach trwałego bądź okresowego nasycenia wodą i związanym z tym niedoborem tlenu. Objawia się to przede wszystkim efektem barwnym w części profilu objętym tym nadmiernym uwilgotnieniem. Barwa powierzchni agregatów jest wyraźnie jaśniejsza w porównaniu z ich wnętrzem. Plamy popielate, sine, zielonkawe lub jednolite wymienione barwy, wskazujące na nadmiar uwilgotnienia, występują w profilu najsilniej tuż pod poziomem próchnicznym. W głąb profilu, a zwłaszcza pod poziomem → stagnic (→ stagnoglejowa mozaika barw), przybywa barw żółtych, rdzawych beżowych, co wskazuje na poprawę warunków tlenowych wraz z głębokością. Uziarnienie gleb opadowoglejowych jest zróżnicowane i waha się od piasków luźnych i słabogliniastych do glin i pyłów. Odczyn waha się od silnie kwaśnego do lekko kwaśnego i obojętnego. Wyróżnia się następujące podtypy gleb opadowoglejowych: właściwe, bielicowane, stagnoglejowe właściwe, stagnoglejowe torfowe i stagnoglejowe torfiaste (→ rysunek). Właściwości biogeochemiczne gleb opadowoglejowych ujęte w indeks SIG pomagają kwalifikować je do odmian eutroficznych, mezotroficznych i oligotroficznych. Odmiany eutroficzne stanowią siedliska lasu wilgotnego. Potencjalne zbiorowiska tych gleb stanowią różne warianty grądów niskich (Tilio – Carpinetum), żyzną buczynę niżową (Melico - Fagetum corydaletosum) i dębniak turzycowy (Carici elongatae – Quercetum). Odmiany mezotroficzne gleb opadowoglejowych są siedliskami lasu mieszanego wilgotnego. Potencjalne zbiorowiska zaś to kontynentalny wilgotny bór sosnowo - dębowy (Populo tremulae – Quercetum), podzespół trzęślicowy kontynentalnego boru mieszanego (Querco roboris - Pinetum molinietosum) i wyżynny jodłowy wilgotny bór mieszany (Abietetum polonicum circaeaetosum), uboższe warianty grądów (Tilio-Carpinetum calamagrostietosum). Odmiany oligotroficzne gleb opadowoglejowych tworzą siedliska borów mieszanych z potencjalną roślinnością kontynentalnego boru mieszanego (Querco roboris-Pinetum molinietosum). Morfologię i pełną dokumentację tych gleb prezentuje → Atlas gleb leśnych Polski i → Muzeum Gleb.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Klasyfikacja gleb leśnych Polski. 2000. Praca zbiorowa. CILP.
Brożek S., Zwydak M. 2003. Atlas gleb leśnych Polski. CILP.

Publikacje powiązane tematycznie

Klasyfikacja gleb leśnych Polski. 2000. Praca zbiorowa. CILP.
Brożek S., Zwydak M. 2003. Atlas gleb leśnych Polski. CILP.
Klasyfikacja Zasobów Glebowych Świata 2006. Aktualizacja 2007 World Reference Base for Soil Resources First Update 2006. First Update 2007. Charzyński P., Bednarek R., Kabała C. (tłum. i red.) 2009, ISBN: 978-83-231-2425-2. Published by the arrangement with the FAO and UN by Nicolaus Copernicus University.
Gleby w środowisku przyrodniczym i krajobrazach Europy. 2013. Praca zbiorowa (red. S. Brożek). Wydawnictwo UR Kraków.