pancerz

cecha żółwi, odróżniająca je od innych gadów. Utworzony z odpowiednio zmienionych kości szkieletu osiowego pokrytych rogowymi tarczami. Twardy, skórno-kostny, zbudowany z tarcz rogowych i płyt kostnych pochodzenia skórnego. Połączony na stałe z żebrami, wyrostkami kręgów i częściami obręczy barkowej. Składa się z dwóch części: grzbietowej (karapaks, puklerz) i brzusznej (plastron). Części te są połączone ściśle za pomocą szwów kostnych (twarde nieruchome połączenie zwane mostem) lub luźno za pomocą odpowiednich wiązadeł (połączenie ruchome). W części grzbietowej pancerza: tarcze kręgowe, boczne tarcze żebrowe, tarczki brzeżne (tarczka karkowa oraz tarczki brzeżno-kołnierzowe, brzeżno-ramieniowe, brzeżno-boczne, brzeżno-udowe, nadogonowe). W części brzusznej: tarcze szyjne, tarcze piersiowe, tarcze brzuszne, tarcze udowe, tarcze odbytowe. Pancerz stanowi broń defensywną dorosłych żółwi - w chwilach zagrożenia żółwie chowają głowę i kończyny pod pancerzem. Sposób chowania głowy jest dwojaki i charakterystyczny dla podrzędów: żółwie skrytoszyjne Criptodira wciągają głowę pod pancerz, wyginając szyję w płaszczyźnie pionowej w kształt litery S, żółwie bokoszyjne Pleurodira - zginają ją w bok w płaszczyźnie poziomej i ukrywają pod pancerzem. Pod względem liczby gatunków dominują skrytoszyjne. Cechy morfologiczne pancerza, liczba płyt, ich kształt, charakter powierzchni, ubarwienie mają znaczenie diagnostyczne. 

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Autor: dr hab. Elzbieta Jancewicz

Juszczyk W. 1974. Płazy i gady krajowe. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. 

Publikacje powiązane tematycznie

Berger L. 2000. Płazy i gady Polski. Klucz do oznaczania. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań.
Juszczyk W. 1974. Płazy i gady krajowe. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Klimaszewski K. 2013. Płazy i gady. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.