Lasy Państwowe
Logo Encyklopedii Leśnej

Dział

Botanika leśna

Ilość znalezionych haseł: 577

Anatomia i morfologia roślin

owoc

(botanika leśna, anatomia i morfologia roślin), organ charakterystyczny dla roślin okrytozalążkowych, w którym zawarte są nasiona (owoce bez nasion są wyjątkiem). Typowy owoc powstaje z zalążni słupka, w której zamknięte są zalążki rozwijające się w nasiona w wyniku procesu zapłodnienia (u okrytozalążkowych jest to podwójne zapłodnienie, z udziałem dwóch gamet męskich – jedna łączy się z komórka jajową, w efekcie czego powstaje zygota, rozwijająca się później w zarodek, druga natomiast wnika do komórki centralnej woreczka zalążkowego, czego rezultatem jest powstanie triploidalnego jądra bielmowego i bielma, czyli tkanki odżywczej zarodka). Ściana zalążni tworzy owocnię, która składa się z trzech warstw: zewnętrznego egzokarpu (zwykle skórka), środkowego mezokarpu (zwykle cienkiego, ale niekiedy w postaci mięsistej) i wewnętrznego endokarpu (ten może ulec zdrewnieniu i wytworzyć pestkę z nasieniem). Wyróżnia się następujące typy owoców:Owoce pojedyncze (powstają z jednej zalążni)- suche pękające- mieszek – powstaje z zalążni jednoowocolistkowej i otwiera się wzdłuż jednej linii tzw. szwu brzusznego  (miejsca zrośnięcia się owocolistka), np. u  grujecznika,- strąk – powstaje z zalążni jednoowocolistkowej i otwiera się wzdłuż dwóch linii – szwu brzusznego oraz głównego nerwu owocolistka, np. u robinii, - torebka – powstaje z zalążni zrośniętej z dwóch lub kilku owocolistków i pęka w różny sposób, np. u wierzb – dwoma klapami. - suche niepękające- niełupka – powstaje z jednego owocolistka i ma owocnię skórzastą, która nie zrasta się z pojedynczym nasieniem, np. u powojnika,- orzech – powstaje z kilku owocolistków; owocnia zdrewniała, zawierająca jedno nasienie, które nie jest zrośnięte z owocnią, np. u leszczyny lub lipy; drobne orzechy nazywamy orzeszkami, np. u brzozy i olszy,     - rozłupnia  - owoc wielonasienny rozpadający się na rozłupki odpowiadające poszczególnym owocolistkom z pojedynczymi nasionami, np. u klonu.  - mięsiste - jagoda – powstaje z różnej liczby owocolistków i zawiera zwykle kilka lub więcej nasion,- pestkowiec – powstaje z jednego owocolistka i zawiera zwykle jedno nasienie, np. u śliwy, kaliny oraz derenia  Owoce zbiorowe – powstają z wielu zalążni jednego kwiatu przy udziale dna kwiatowego, które rozrasta się i utrzymuje razem poszczególne owoce, np. mieszki u magnolii, czy pestkowców u maliny.Owoce pozorne - owoc jabłkowaty – powstaje z kwiatu o zalążni dolnej obrośniętej całkowicie przez zmięśniałe dno kwiatowe; cienkie i skórzaste owocolistki wyściełają komory nasienne, - owoc głogowaty – powstaje w podobny sposób, ale każdy owocolistek drewnieje i okrywa jednonasienne orzeszki, np. u głogów i irg,   - owoc różowaty – powstaje z zalążni półdolnej; na dnie kubkowatego dna kwiatowego, z którego tworzy się nibyowocnia, osadzone są liczne orzeszki, z których każdy powstał z jednego ze słupków; owoc typowy dla róż. - nibypestkowiec – owoc podobny do pestkowca, lecz utworzony z udziałem okwiatu, przysadki, np. u orzecha.

Zobacz więcej...

Anatomia i morfologia roślin

pąk

(botanika leśna, anatomia i morfologia roślin),zawiązek pędu zawierający merystem wierzchołkowy oraz zawiązki liści, pędów bocznych lub (i) kwiatów. Kształt pąków może być kulisty, stożkowaty, jajowaty lub wrzecionowaty. Pąki okryte są zawiązkami liści, które u większości drzew i krzewów przekształcone są w łuski. Liczba, kształt i barwa łusek mogą być charakterystyczne dla gatunku, np. jedna łuska pąków wierzb, łuski długokończyste i na brzegach owłosione u buka, łuski dwubarwne u brekinii i wiązu szypułkowego albo jednolicie czarne u jesionu wyniosłego. Pąki bez łusek (nazywane nagimi), np. u skrzydłorzecha, okryte są tylko specyficznymi zawiązkami liści, które często opadają w czasie rozwoju pędu. Nie okryte łuskami pąki kwiatostanów męskich występują u brzóz, a męskich i żeńskich – u większości olsz. Wyróżniamy pąki liściowe, kwiatowe i mieszane. Niektóre drzewa mają pąki ukryte w bliznach liściowych (np. robinia, iglicznia), albo w nasadach ogonków liściowych (np. platan). Pąki osadzone bezpośrednio na pędzie to pąki siedzące (u większości gatunków), natomiast wyniesione ponad jego powierzchnię – pąki na trzoneczkach (np. u olsz). Pąki wierzchołkowe występują u gatunków o monopodialnym rozgałęzieniu pędów i zwykle są większe od bocznych. Pąki boczne osadzone są najczęściej nad blizną liściową, pojedynczo, rzadziej po kilka (tzw. pąki skupione). Pąki nadległe osadzone są jeden nad drugim (np. u suchodrzewów), a pąki obokległe – obok siebie (np. u śnieguliczki). Pąki śpiące (spoczynkowe) nie przejawiają normalnej aktywności sezonowej i mają charakter pąków rezerwowych zdolnych do rozwoju przez wiele okresów wegetacyjnych. Rozwijają się zwykle w sytuacjach krytycznych dla roślin, np. po uszkodzeniach mrozowych, owadzich lub sprowokowanych przez człowieka przez cięcie pędów celem formowania żywopłotów lub odmładzania drzew i krzewów.

Zobacz więcej...
Kontakt

Szybki kontakt