Dział
Ekologia lasu
Ilość znalezionych haseł: 458
(Ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), [łac. tolero = znoszę, wytrzymuję, gr. oíkos = dom, domostwo + lógos = nauka], zdolność przystosowania się organizmu do zmian natężenia danego czynnika ekologicznego. T.e. organizmu ma swój zakres (zakres tolerancji) wyznaczony punktami krytycznymi, których przekroczenie powoduje śmierć organizmu. Istnieją organizmy o szerokiej i wąskiej t.e. Szeroka charakterystyczna jest dla organizmów wszędobylskich, spotykanych w różnych środowiskach i biocenozach. Natomiast wąską t.e. mają organizmy o małych zasięgach, charakterystyczne tylko dla niektórych środowisk. zakres tolerancji to granice wyznaczające warunki, w których dany gatunek może istnieć. Określa przedział wartości danego czynnika (siłę jego oddziaływania), w którego obrębie organizm bytuje i utrzymuje swoje funkcje życiowe. Występują 2 punkty krytyczne, stanowiące wartość progową przeżycia organizmu: minimum (dolny punkt krytyczny) i maksimum (górny punkt krytyczny). W pobliżu punktów krytycznych mieszczą się strefy pessymalne (pessimum), w których aktywność organizmu jest silnie ograniczona. W miarę oddalania się od strefy pessymalnej w stronę pejus następuje pozytywny wzrost reakcji ekologicznej. Wartości, w których organizm ma najlepsze warunki wzrostu i rozwoju, to optimum życiowe. Z.t. wyznacza niszę podstawową gatunku. Zależy m.in od stadium życiowego osobników danego gatunku (młode osobniki są często bardziej wrażliwe na określone czynniki), przystosowań fizjologicznych osobników (aklimatyzacji), zależności jednego czynnika środowiska od innych. Znajomość poszczególnych gatunków ma istotne znaczenie przy ocenie stanu czystości środowiska, w gospodarce łowieckiej, biologicznym zwalczaniu szkodników oraz w rolnictwie.
Zobacz więcej...
(Ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), obszar o stale wysokim poziomie wód gruntowych, na którym występują złoża torfu (o miąższości przekraczającej 30 cm) oraz charakterystyczna roślinność. Ze względu na charakter złoża torfowego, typ roślinności i rodzaj gospodarki wodnej torfowisko dzieli się na 3 zasadnicze typy: niskie, wysokie i przejściowe.
Torfowisko niskie (torfowisko topogeniczne) – korzysta z powierzchniowych lub gruntowych wód bogatych w substancje mineralne o wyraźnym ruchu poziomym. Podłoże jest żyzne, ma odczyn słabo kwaśny, obojętny, czasem nawet słabo zasadowy. Występuje w obniżeniach terenu, w dolinach wolno płynących rzek lub strumieni oraz przy źródliskach. Charakterystycznym elementem jego roślinności są zbiorowiska mszysto-turzycowe.
Torfowisko wysokie (torfowisko ombrogeniczne, mszar) – zasilane jest przez wodę pochodzącą z opadów atmosferycznych. Podłoże jest ubogie i bardzo kwaśne (nawet do pH 3,5). Powierzchnia jest czasem wypiętrzona ponad otaczający teren. Zasadniczą rolę w kształtowaniu jego struktury odgrywa klimat. Występują tu torfowce higrofilne (higrofity) oraz niektóre rośliny kwiatowe, jak np.: Rhynchospora alba, Scheuchzeria palustris, Carem limosa.
Torfowisko przejściowe (torfowisko soligeniczne) – korzysta zarówno z wody pochodzenia atmosferycznego, jak i z wód powierzchniowych (spływających) i gruntowych. Jego torficzność jest różna: na ogół mniejsza niż niskiego, a większa niż wysokiego. Występująca roślinność ma charakter pośredni. Są tu mszary torfowcowe, zbiorowiska mszycowo-turzycowe, krzewiaste i leśne – z brzozą i sosną. Torfowiska przejściowe mają często powierzchnię zaklęśniętą.
Torfowisko stanowi ważny ekosystem; ma zdolność retencji wody. Jest też środowiskiem życia wielu organizmów niespotykanych nigdzie poza tym ekosystemem.
Zobacz więcej...
(Ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), podłożem wszystkich ekosystemów lądowych jest gleba - cienka warstwa na powierzchni skorupy ziemskiej wytworzona przez organizmy żywe i procesy wietrzenia skał. Gleba stanowi źródło wielu pierwiastków biogennych, środowisko, w którym może się odbywać ich krążenie, a także miejsce deponowania (zbiornik) wielu substancji odpadowych (zbędnych). Nauka zajmująca się badaniem gleb -to pedologia (gleboznawstwo). Organizmy glebowe odgrywają znaczącą rolę siedliskotwórczą i tworzą jeden z pięciu głównych czynników współdziałających w procesie tworzenia gleb. Pozostałe cztery czynniki to: klimat, topografia (rzeźba terenu), skała macierzysta i czas. Organizmami, które jako pierwsze kolonizują materiał glebotwórczy, są zazwyczaj sinice (cyjanobakterie), mające zdolność do fotosyntezy i wiązania azotu. Po wytworzeniu się pokrywy roślinnej gleba staje się siedliskiem złożonych procesów, w które są zaangażowane zarówno organizmy żywe, jak i martwa glebowa materia organiczna.
Zobacz więcej...
(Ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), [łac. vicarius = zastępujący], odpowiadające sobie pod względem ekologicznym (zajmujące podobną niszę ekologiczną), blisko spokrewnione pary gatunków żyjących w podobnych środowiskach, ale oddzielonych barierą geograficzną (np. oceanem, wielką rzeką, wysokimi górami), np. żubr (Bison bonasus) i bizon (Bison bioson), łoś (Alces alces) i łoś amerykański (Alces americanus), jeleń szlachetny (Cervus elaphus) i wapiti (Cervus elaphus canadensis), bóbr europejski (Castor fiber) i bóbr kanadyjski (Castor canadensis). Niektóre są ze sobą tak blisko spokrewnione, że w wyniku kojarzenia dają płodne potomstwo. Krzyżowanie w warunkach naturalnych jest jednak niemożliwe ze względu na izolację geograficzną.
Zobacz więcej...
(Ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), zasadniczy składnik organizmów, środowisko większości reakcji metabolicznych, a także jeden z najważniejszych czynników ekologicznych i środowisko życia. Ta wieloraka funkcja wynika z jej właściwości fizycznych i chemicznych, takich jak: budowa polarna (zapewnia dużą zdolność rozpuszczania substancji, m.in. soli mineralnych pobieranych przez roślinę ze środowiska), wysokie napięcie powierzchniowe, zdolność zjawisk kapilarnych (mają zasadnicze znaczenie w przemieszczaniu się wody w glebie i jej dostępności dla roślin), wysokie ciepło właściwe (zapewnia względnie stałą temperatur ę środowisk wodnych oraz stabilizację temperatury na Ziemi), wysokie ciepło parowania (ułatwia utrzymanie stałej temperatury organizmu lub zmniejsza jej wahania przy dużych zmianach temperatury środowiska zewnętrznego), nietypowa rozszerzalność termiczna (dzięki której możliwe jest utrzymanie w okresie zimy środowiska płynnego pod lodem). Dostępność jest czynnikiem determinującym rozmieszczenie organizmów i potencjalną możliwość zasiedlenia danego środowiska, która wynika z wykształconych przystosowań. Wyróżnia się hydrobionty – organizmy, które mogą żyć tylko w środowisku wodnym, helobionty – organizmy żyjące na pograniczu wody i lądu, higrofile – przystosowane do wysokiej wilgotności w środowisku, oraz kserofile – znoszące warunki suszy. Organizmy te różnią się między sobą wielkością zapotrzebowania na w., sposobami jej pobierania i tolerancją na jej brak, a także mechanizmami regulacji jej zawartości w ustroju. Warunki wodne środowiska w zasadniczy sposób wpływają też na kształtowanie się ekosystemów i biomów oraz ich rozmieszczenie na Ziemi.
Zobacz więcej...
(Ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), głównym źródłem wody dla roślin lądowych jest woda zawarta w glebie, która jednocześnie odgrywa rolę rezerwuaru. Woda dostająca się do gleby z opadami deszczu lub topnieniem śniegu przenika w głąb dzięki porowatej strukturze gleby. Maksymalną ilość wody, którą gleba jest w stanie wchłonąć, nazywamy jej pojemnością polową. Jest to największa ilość wody, jaka może się utrzymać w porowatej strukturze gleby i nie „wyciec” z niej (wbrew siłom grawitacji, jak w gąbce, przyp. tłum.). Nie cała woda zawarta w glebie jest dostępna dla roślin, gdyż nie są one w stanie wytworzyć dostatecznie dużej siły ssania, by pobrać wodę z najmniejszych przestworów glebowych. Zawartość w glebie wody niedostępnej dla roślin jest więc określona przez właściwości fizjologiczne roślin i nazywa się punktem trwałego więdnięcia, co oznacza, że przy tej zawartości wody roślina więdnie bez możliwości powrotu do normalnego stanu uwodnienia. Ilość opadów jest kluczowym czynnikiem określającym produktywność roślin; w regionach suchych występuje niemal liniowa zależność wielkości produkcji pierwotnej od ilości opadów. Maksymalna ilość wody, jaka może ulec wyparowaniu z jednostki powierzchni gleby i z pokrywającej ją roślinności, przy założeniu nieograniczonych zasobów wody w glebie, określa potencjał ewapotranspiracyjny. Różnica między tym wskaźnikiem a ilością opadów wskazuje na to, czy dany obszar można uznać za suchy, czy wilgotny.
Zobacz więcej...
(Ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), to, jaka część produkcji może przechodzić do pierwszego poziomu konsumentów, a potem do kolejnych poziomów troficznych, zależy od wydajności jej przekazywania. Aby zrozumieć zasady przepływu energii przez ekosystem, wystarczy znać zaledwie trzy rodzaje wydajności ekologicznych. Są to: wydajność konsumpcji (CE - ang. consomption efficiency), wydajność asymilacji (AE - ang. assimilation efficiency) oraz wydajność produkcji (PE - ang. production efficiency). Wydajność konsumpcji jest to wskaźnik pokazujący, jaka część całkowitej produkcji dostępnej na danym poziomie troficznym (Pn-1) jest zjadana (konsumowana) na kolejnym, wyższym poziomie (In). Wydajność asymilacji pokazuje, jaka część konsumpcji nadanym poziomie troficznym (In) jest asymilowana (An) i może być użyta do budowania własnych tkanek lub zużywana na różne czynności życiowe. Wydajność produkcji jest określona przez udział energii asymilowanej (An) zużytkowanej na produkcję biomasy (Pn); pozostała ilość energii asymilowanej jest zużywana na koszty utrzymania się przy życiu i jako respiracja rozprasza się w postaci ciepła.
Zobacz więcej...
(Ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), zaburzeniem nazywamy zakłócenie, które pojawia się dostatecznie często, by wywołać presję selekcyjną na gatunki, których dotyka. Zaburzeniem może więc być przewracanie się drzew w lesie, zgryzanie roślin przez roślinożerców, falowanie wody, pożar, niezwykłe warunki klimatyczne, czy wreszcie działalność człowieka. Zaburzenia mogą wpływać na wzrost bogactwa gatunkowego przez uniemożliwienie dominacji pewnych gatunków i stworzenie warunków dogodnych do inwazji gatunków nowych, oportunistycznych. Gdy liczebności populacji są stale utrzymywane na niewielkim poziomie przez powtarzające się zaburzenia, może nie dochodzić do konkurencyjnego wypierania jednych gatunków przez drugie, co stwarza warunki do współwystępowania potencjalnych konkurentów.
Zobacz więcej...
« 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 »
Wszystkich stron: 31
