Dział
Podstawowe pojęcia z zakresu ekologii
Ilość znalezionych haseł: 286
(ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), naturalny śródlądowy zbiornik wodny bez połączenia z morzem, charakteryzujący się stosunkowo wolną wymianą wody. Za jezioro uważa się zbiornik o powierzchni powyżej 1 ha i o głębokości pozwalającej na wykształcenie kompletnej stratyfikacji (strefowości) pionowej – świetlnej i związanej z nią strefowości produkcji. Jeziora klasyfikuje się na podstawie różnych kryteriów: geomorfologicznych (kształt i geneza misy jeziornej), hydrologicznych (według dopływu i odpływu wód), chemizmu wód, termiki, typu cyrkulacji (według miksji), żyzności (według trofii) oraz według zespołów zasiedlających je organizmów. Ze względu na charakter wymiany wody jeziora dzieli się na: bezodpływowe – niemające odpływu rzecznego; odpływowe – odprowadzające część wód w postaci odpływu rzecznego; przepływowe – gdy przepływa przez nie rzeka. Jeziora można podzielić także na stałe (stale wypełnione wodą) i okresowe, gdy misa jeziorna jest wypełniona w okresie zasilania wodami opadowymi. W limnologii praktyczne znaczenie ma podział według trofii na: jeziora oligotroficzne, jeziora eutroficzne i jeziora mezotroficzne, a także jeziora dystroficzne i jeziora hypertroficzne. Wody wielu j. charakteryzuje pionowe zróżnicowanie temperatury (stratyfikacja cieplna jeziora). Jest ono naturalnym słodkowodnym ekosystemem. Życie w nim warunkują czynniki fizykochemiczne, m.in. skład chemiczny (zawartość tlenu, dwutlenku węgla i substancji odżywczych), głębokość, temperatura, prześwietlenie wód. Jest to ekosystem niejednorodny. Wyróżnia się w nim kilka wyraźnie zaznaczonych stref pionowych i poziomych tworzących określone środowiska życia. Są to: strefa przybrzeżna – litoral, toń wodna – pelagial i strefa denna – profundal. Panują w nich odmienne warunki środowiskowe, decydujące o składzie i liczebności gatunkowej występujących w jeziorach organizmów. Decydującym czynnikiem obiegu materii i energii w ekosystemie jeziora jest przenikanie światła. Na tej podstawie wyróżnia się: strefę eufotyczną, prześwietloną, w której możliwa jest fotosynteza, strefę kompensacyjną (poziom kompensacyjny), w niej równoważą się procesy syntezy i rozkładu, oraz strefę dysfotyczną – strefę światła rozproszonego, w której istnieje przewaga procesów rozkładu nad syntezą. W jeziorach głębokich wyróżnia się też strefę afotyczną, do której nie dociera światło. Żyją w niej organizmy heterotroficzne, korzystające z materii organicznej wytworzonej w innych strefach. W biocenozie jeziora wyróżnia się różnorodne, czasem skomplikowane zależności wewnątrz- i międzygatunkowe. Wszystkie organizmy wchodzące w jej skład przynależą do określonych poziomów troficznych. Producentami są tutaj bakterie foto- i chemosyntetyzujące, glony i rośliny wyższe. Do grupy konsumentów zaliczają się wszystkie zwierzęta. Poziom reducentów tworzą głównie bakterie cudzożywne i grzyby wodne. Materia krążąca w ekosystemie jeziora ulega licznym przemianom, czasami na pewien czas wypada z obiegu, ale w odpowiednich warunkach jest z powrotem do niego przywracana. Trwa tu też stały przepływ energii. Życie możliwe jest tylko dzięki stale dopływającej energii słonecznej magazynowanej przez producentów w związkach organicznych, z których następnie korzystają konsumenci. Liczba poziomów w piramidach troficznych nie jest duża (4–5), ponieważ organizmy zużywają wiele energii na procesy metaboliczne. Sumaryczna zawartość energii w obrębie określonego poziomu troficznego jest o 80–90% mniejsza niż w poziomie bezpośrednio niższym.
Zobacz więcej...
(ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), jezioro dystroficzne [łac. humus = ziemia, gleba + trophé = żywność], śródlądowy (najczęściej śródleśny) zbiornik wodny o ciemno żółtym lub brunatnym zabarwieniu pochodzącym od występujących w nim znacznej zawartości kwasów humusowych. Woda ma odczyn kwaśny, jest mało żyzna i słabo natleniona. Często występuje tzw. fałszywe dno – zawiesina koloidalnych cząstek humusowych, niekiedy wypełniająca całą jego objętość. Żyje tu niewielka liczba organizmów. Plankton i fauna denna są ubogie gatunkowo. Brzeg porośnięty na ogół przez mchy torfowce, które nasuwając się na powierzchnię wody, tworzą na niej uginające się nawisy. Na dnie nie zachodzą żadne procesy rozkładu, natomiast gromadzi się materia organiczna. To sprawia, że zbiorniki tego typu przekształcają się często w torfowiska.
Zobacz więcej...
(ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), katastrofa naturalna, zdarzenie wywołane siłami natury, powodujące zniszczenia na jakimś obszarze i zagrożenie życia i zdrowia ludzi, np. powódź, huragan, trzęsienie ziemi, wybuch wulkanu, lawiny błota. Człowiek może w pośredni sposób przyczynić się do jej powstania, np. zmieniając układ stosunków wodnych na danym obszarze przez wycięcie lasu, może wywołać obsuwanie się terenu i lawinę błota.
Zobacz więcej...
(ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), [gr. klima = strefa], prawidłowość i następstwo procesów atmosferycznych zachodzących w danym rejonie w wyniku długoletniego oddziaływania promieniowania słonecznego, cyrkulacji powietrza i właściwości podłoża, warunkujących w danym miejscu charakterystyczny układ pogody. Kształtuje się pod wpływem położenia geograficznego, szaty roślinnej i właściwości fizycznych danego obszaru, ciepła wnętrza Ziemi i otrzymywanego od Słońca, a także pod wpływem działalności człowieka. Najważniejszymi jego elementami są: temperatura, opady, wiatry, ciśnienie atmosferyczne, wilgotność powietrza i zachmurzenie. Jest ważnym czynnikiem ekologicznym. Ze względu na wielkość obszaru, w stosunku do którego odnotowuje się określone czynniki atmosferyczne, wyróżnia się;
geoklimat – klimat wielkich obszarów obejmujący część kontynentu lub oceanu, pod którego wpływem kształtują się strefy klimatyczno-roślinne kuli ziemskiej;
makroklimat – klimat określonego regionu geograficznego;
mezoklimat (lokalny) – klimat wybranych elementów geograficznych (np. jeziora, doliny rzecznej, wzniesień i grzbietów górskich) mających wpływ na kształtowanie się poszczególnych ekosystemów;
topoklimat – klimat niewielkiego obszaru o jednolitym charakterze (np. brzeg jeziora, polana leśna, brzeg rzeki) kształtujący konkretne zbiorowiska roślinne;
mikroklimat – odnoszący się do małych form terenowych, na który silny wpływ ma roślinność (fitoklimat), np. klimat koron drzew, zadrzewienia śródpolne, miedze.
Klimaty kuli ziemskiej występują strefowo i układają się równoleżnikowo. W każdej strefie klimatycznej wyróżnia się różne typy klimatów związane ściśle z rzeźbą terenu i położeniem względem oceanu; np. górski, kontynentalny, śródziemnomorski, pustyń.
Zobacz więcej...
(ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), [łac. co-, cum = z, wspólnie z + evolutio = rozwinięcie], zmiany ewolucyjne w układzie 2 lub więcej oddziałujących na siebie gatunków, głównie wśród tych, między którymi występują oddziaływania troficzne. Zachodzi wtedy, gdy określona cecha jednego gatunku wykształca się jako reakcja na określoną cechę gatunku innego. Jest specyficzna i obustronna. Jeśli dotyczy większej liczby gatunków, to wtedy mówi się o k. biocenotycznej. Silnie zaznacza się np. w układzie drapieżca–ofiara, pasożyt–żywiciel, rośliny–owady roślinożerne. Jej efektem są zjawiska mimetyzmu, mimikry, a także liczne zmiany morfologiczne, anatomiczne i fizjologiczne w budowie pasożytów i ich żywicieli oraz szereg adaptacji roślin do entomogamii.
Zobacz więcej...
(ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), [gr. oíkos = dom, domostwo + lógos = nauka], przestrzeń łącząca płaty siedliska, które uległo fragmentacji na skutek działalności człowieka, np. przez budowę dróg, wycięcie części lasu i przekształcenie go w teren rolniczy. Każdy płat siedliska zamieszkany jest przez określone organizmy, które stanowią populacje lokalne. Tworzy się je po to, by umożliwić swobodne przemieszczanie się organizmów między poszczególnymi płatami. Z ich obecności wynika wiele korzyści. W poszczególnych płatach siedlisk następuje utrzymanie oraz wzrost bogactwa i różnorodności gatunkowej, wzrost liczebności poszczególnych populacji, ciągła rekolonizacja płatów siedlisk, powiększenie terenu żerowania gatunków wymagających dużych obszarów. Pomagają też w utrzymaniu zróżnicowania genetycznego w obrębie populacji i zapobiegają negatywnym efektom wsobności populacji. Ich istnienie niesie też ze sobą zagrożenia. Mogą stać się drogą rozprzestrzeniania się chorób, pożarów, a także ułatwiać drapieżnikom dostęp do ich potencjalnych ofiar.
Zobacz więcej...
« 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 »
Wszystkich stron: 20
