Dział
Elementy mineralogii, petrografii, geologii historycznej, geomorfologii
Ilość znalezionych haseł: 226
(Gleboznawstwo leśne), produktami krystalizacji magmy są skały magmowe głębinowe, a zastygania lawy - skały magmowe wylewne. W wyniku powolnej krystalizacji magmy w warunkach wysokiego ciśnienia i wysokiej temperatury w głębi skorupy ziemskiej następuje całkowita krystalizacja magmy i powstanie skał magmowych głębinowych o strukturze pełnokrystalicznej. W niniejszej encyklopedii zaprezentowano przykładowe skały magmowe głębinowe:
→ granit, → syenit, → dioryt, → gabro i gabro oliwinowe.
Zastyganie lawy częściowo już wykrystalizowanej lub nie, prowadzi do powstania skał magmowych wylewnych o strukturze porfirowej lub szklistej. W niniejszej encyklopedii zaprezentowano przykładowe skały magmowe wylewne:
→ porfir, → trachit, → andezyt, → diabaz, → melafir, → bazalt i bazalt oliwinowy, a także szkliwa wulkaniczne jak pumeks, smołowiec i obsydian. Zwietrzałe skały magmowe stanowią ważny składnik budujący gleby. Przydatność glebotwórcza skał magmowych zależy od zawartości w nich krzemionki (SiO2), która dzieli je na kwaśne (zawierają powyżej 65% SiO2 i są jasne), obojętne (zawierają od 65 do 53% SiO2 i zawierają zbliżoną zawartość minerałów jasnych i ciemnych), zasadowe (zawieraj od 53 do około 40 %SiO2 i są ciemne lub czarne) i ultrazasadowe (zawierają poniżej 40% SiO2 i są czarne). Wraz ze spadkiem zawartości krzemionki, rośnie w skale zawartość innych pierwiastków co czyni je potencjalnie lepszymi glebotwórczo.
Zobacz więcej...
(Gleboznawstwo leśne), metamorfizm to zespół procesów, przebiegających głęboko w skorupie ziemskiej, przeobrażających dowolne skały już istniejące (magmowe, osadowe i metamorficzne). Prowadzi to do przebudowy skały widocznej w zmianie struktur, tekstur, składu mineralogicznego, składu chemicznego. Czynnikami metamorfozy są wysoka temperatura i wysokie ciśnienie, a produktami procesów metamorficznych są skały metamorficzne (s.m.). Skały metamorficzne wykazują budowę krystaliczną i skład minerałów zależny od skały wyjściowej. W niniejszej encyklopedii przedstawiono wybrane s.m. mające szersze znaczenie przyrodnicze i gleboznawcze w Polsce: → gnejsy, → amfibolity, → marmur, → łupki krystaliczne.
Zobacz więcej...
(Gleboznawstwo leśne), skały osadowe powstające poprzez wytrącanie różnych substancji z roztworów wodnych. Do skał posiadających znaczenie glebotwórcze należą: ewaporaty reprezentowane przez → gips, anhydryt → sól kamienna, → wapienie, → dolomit, → krzemienie, → fosforyty, a także → sole potasowo-magnezowe (kizeryt, karnalit, kainit, langbajnit) i → skały glinowo-żelaziste (boksyty i lateryty (ality), ruda łąkowa). Przydatność glebotwórcza tych skał jest zróżnicowana. Duże znaczenie glebotwórcze mają wapienie i dolomity jako podłoże rędzin, natomiast skały solne są głownie surowcem do produkcji nawozów mineralnych. Do skał osadowych chemicznych zalicza się również skały węglowe jak torf, węgiel kamienny i brunatny, gaz ziemny, ropę naftową, asfalt. Z wymienionych duże znaczenie glebotwórcze posiada torf, a pozostałe są surowcami głównie energetycznymi o dużym znaczeniu dla gospodarki każdego kraju.
Zobacz więcej...
(Gleboznawstwo leśne), skały osadowe klastyczne lite są skałami osadowymi, zwanymi też okruchowymi, które składają się z nagromadzonych okruchów minerałów i skał różnej genezy. Początkowo stanowią luźną skałę osadową klastyczną, która ulega cementacji przez naturalne → spoiwo i staje się litą skałą osadową klastyczną. Spoiwem może być: krzemionka, węglany, związki żelaza i glinu, minerały ilaste, gips, mieszanina wymienionych, a także inne substancje wiążące występujące w naturalnym środowisku sedymentacyjnym. Spoiwo odgrywa ważną rolę w glebotwórczej ocenie skał klastycznych, decydując o ich podatności na wietrzenie. Także po zwietrzeniu skały spoiwo pozostaje w środowisku tworząc zwietrzelinę, z której powstaje gleba. Encyklopedia leśna, dział gleboznawstwo leśne, prezentuje wybrane skały osadowe klastyczne: → psefity (druzgoty), → psamity (zlepieńce, piaskowce, kwarcyty, arkozy, szarogłazy), → aleuryty (less, utwory lessowate, utwory pyłowe wodnej genezy, mułki, mułowce), → pelity (iłowce, iły łupkowe i łupki ilaste).
Zobacz więcej...
(Gleboznawstwo leśne), Kizeryt jest minerałem skał osadowych chemicznych z grupy siarczanów MgSO4 x H2O, posiada twardość 3,5, gęstość 2,57, rysę białą i dobrą łupliwość. Zwykle jest biały lub żółtawy, a także bezbarwny, bardzo dobrze rozpuszczalny w wodzie i ma gorzko słony smak. Jest składnikiem morskich i jeziornych ewaporatów tworzącym się w klimacie gorącym i suchym. Najczęściej współwystępuje z sylwinem, kainitem, karnalitem, halitem. W Polsce występuje w słupach solnych Kujaw (Kłodawa, Inowrocław). Stanowi składnik soli potasowo-magnezowych. Występuje lokalnie i posiada lokalne znaczenie głównie jako sól magnezowa. Skała osadowa zbudowana głównie z kizerytu nosi nazwę kizerytyt.
Karnalit to minerał skał osadowych chemicznych, podobnie jak kizeryt zaliczany do soli potasowo-magnezowych. Jest uwodnionym chlorkiem potasu i magnezu KMgCl3 x 6H2O posiada twardość 2-2,5, gęstość 1,6, rysę białą i nie wykazuje łupliwości. Ma barwę mlecznobiałą, różowawą, czerwonawą, żółtawą. Ma smak nieprzyjemny, gorzki. Powstaje podobnie jak kizeryt jako składnik ewaporatów morskich i występuje również w słupach solnych Kujaw. Bywa stosowany jako nawóz naturalny i posiada duże znaczenie jako surowiec w przemyśle nawozowym. Skała zbudowana głównie z karnalitu nosi nazwę karnalityt.
Kainit jest minerałem skał osadowych chemicznych, z grupy siarczanów KMg[Cl/SO4] x 3H2O posiada twardość 2,5-3,0, gęstość 2,1, rysę białą i dobrą łupliwość. Podobnie jak kizeryt i karnalit jest składnikiem ewaporatów morskich, jeziornych, występuje razem z nimi, również w Polsce i posiada podobne do nich znaczenie.
Langbeinit jest minerałem skał osadowych chemicznych, siarczanowych K2Mg2(SO4)3 posiada twardość 3,5-4, gęstość 2,83 i nie posiada łupliwości. Powstawanie, występowanie i zastosowanie podobne jak pozostałych soli potasowo magnezowych.
Zobacz więcej...
(Gleboznawstwo leśne), substancja cementująca okruchy ziaren skały. Występuje ona pomiędzy ziarnami skały luźnej, wiąże je i tym samym skała luźna staje się zwięzłą. Proces ten w warunkach naturalnych jest bardzo długotrwały. Przykładem jest piaskowiec, który powstał z luźnych ziaren piasku spojonych spoiwem. Występują następujące naturalne spoiwa: wapniste(składnikiem spajającym jest kalcyt), żelaziste (składnikami spajającymi są tlenki i wodorotlenki żelaza, np. limonit, goethyt), krzemionkowe (składnikiem spajającym jest krzemionka), ilaste (składnikiem spajającym są minerały ilaste np. kaolinit), margliste (składnikami spajającymi są kalcyt i minerały ilaste), dolomityczne (składnikiem spajającym jest dolomit), siarczanowe (składnikiem spajającym jest gips), mieszane (składnikami spajającymi są różne wymienione spoiwa). Spoiwa odgrywają ważną rolę w wietrzeniu skał, co ma znaczenie glebotwórcze. Po zwietrzeniu skały spoiwa wchodzą w skład zwietrzeliny wpływając na jakość gleby.
Zobacz więcej...
(Gleboznawstwo leśne), minerał skał osadowych z grupy węglanów. Jest węglanem żelaza FeCO3, posiada twardość 3,5-4,5 gęstość 3,83-3,96, rysę białą i doskonałą łupliwość. Najczęściej jest białożółty, żółtobrunatny, brunatny, czarny. Z kwasem solnym reaguje silnie, ale na gorąco. Wchodzi w skład wapieni, dolomitów, a także buduje monomineralną skałę o tej samej nazwie. W Polsce występuje w łupkach ilastych w rejonie Częstochowy, Opatowa, Ćmielowa, Starachowic, a także w utworach fliszowych Karpat, w osadach karbońskich Górnośląskiego Zagłębia Węglowego i Lubelskiego Zagłębia Węglowego.
Zobacz więcej...
(Gleboznawstwo leśne), minerał skał osadowych z grupy chlorków. Jest chlorkiem potasu KCl, posiada twardość 2, gęstość 1,9-2,0, rysę białą i doskonałą łupliwość. Zwykle jest biały, szary, żółtawy, czerwony, niebieski, a bywa też bezbarwny. Jest bardzo dobrze rozpuszczalny w wodzie. Często spotykany jako wrostki w halicie. Stanowi produkt odparowania słonych mórz i jezior. Niekiedy tworzy monomineralną skałę o nazwie sylwinit. W Polsce występuje na Kujawach. Posiada znaczenie w przemyśle chemicznym, miedzy innymi do produkcji nawozów potasowych.
Zobacz więcej...
(Gleboznawstwo leśne), skały osadowe klastyczne zaliczane do psamitów stanowiące odmianę piaskowców. Składają się z nieobtoczonych ziaren kwarcu, skaleni, mik, chlorytów, minerałów ilastych, pirytu i innych minerałów zawierających żelazo, a także okruchów innych skał. Spoiwem zazwyczaj są związki podobne substancje jak w piaskowcach (spoiwo, lepiszcze). W Polsce szarogłazy występują w Sudetach Wschodnich i we fliszu karpackim. Przydatność glebotwórcza zbliżona do piaskowców czyli jest uzależniona od spoiwa i od grubości uziarnienia, co decyduje o podatności skały na wietrzenie, w którym to procesie powstaje → zwietrzelina skalna, tak istotna dla powstania gleby.
Zobacz więcej...
« 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 »
Wszystkich stron: 16
