Dział
Żywe organizmy w glebie i próchnica
Ilość znalezionych haseł: 80
(Gleboznawstwo leśne), proces w którym → azot krąży pomiędzy jego pierwotnym źródłem, czyli atmosferą, a roślinami, glebami, skałami, wodami. Azot jako gaz występuje w atmosferze w formie cząsteczki N2, jest wiązany przez wyspecjalizowane bakterie i rośliny i wbudowywany w ich tkanki. Większość azotu z atmosfery trafia do biosfery poprzez wolno żyjące bakterie azotowe z rodzaju Rhizobium. Szczególnie dużo występuje ich w roślinach motylkowych. Wiele krzewów i drzew żyje dzięki zdolności i procesowi określanemu jako → wiązanie azotu atmosferycznego. Po obumarciu bakterii i roślin azot dostaje się do gleby jako organiczna forma. W glebie ulega procesowi mineralizacji i końcowym etapem są sole amonowe i azotanowe. Te są pobierane ponownie przez rośliny lub wymywane przez wody lub w przypadku soli amonowych także są sorbowane przez minerały ilaste i częściowo trwale wbudowane w te minerały. Znaczący wpływ na obieg mają formy azotu rozpuszczone w wodzie, które są wymywane i przemieszczane do wód, w tym do potoków, rzek, jezior, mórz i oceanów. Zawartość azotu w wodzie odgrywa duże znaczenie dla zdrowia człowieka (→ nitryfikacja). Tak rozproszony pierwotnie atmosferyczny azot powraca do atmosfery. Mają w tym udział zwierzęta, które nie potrafią przekształcać azotu z atmosfery w związki potrzebne im do życia, generują natomiast amoniak, który jest uwalniany do otoczenia i zużywany przez bakterie nitryfikacyjne lub przekształcany w gazowy azot. Także beztlenowe utlenianie amoniaku prowadzi do przekształcenia jonów amonowych do azotu gazowego, co może mieć miejsce i w wodzie i w glebie. W powrocie azotu do atmosfery ma udział także → denitryfikacja. W skali globalnej procesy te prowadzą do ustalania się równowagi obiegu azotu pomiędzy atmosferą i biosferą. Jest to też zamknięcie cykli krążenia zwanych → obieg azotu i → obieg materii w przyrodzie.
Zobacz więcej...
(Gleboznawstwo leśne), obieg materii w przyrodzie to proces ciągłego krążenia pierwiastków chemicznych, w tym biogenów (np. węgiel, azot, siarka, tlen, fosfor) pomiędzy organizmami żywymi i ich siedliskiem. Pobrane w postaci prostych związków z gleby pierwiastki są przez samożywnych producentów przekształcane w związki organiczne i wbudowywane w strukturę własnych organizmów, bądź też wykorzystywane do uzyskiwania z nich energii. Kolejne szczeble konsumentów na piramidzie troficznej wykorzystują uzyskane z innych organizmów związki do tych samych celów. Materia organiczna obumierających organizmów powraca do środowiska po rozłożeniu jej przez reducentów na rozpuszczalne w wodzie sole mineralne. Szybkość tego obiegu w przypadku drzew i krzewów waha się od kilku miesięcy w tropikach, do setek lat w tundrze. W strefie umiarkowanej okres ten waha się od roku do kilku lat. Proces ten ma ogromne znaczenie w żywieniu lasu, zwłaszcza na najuboższych glebach. Przykładowo ten sam atom azotu w danym okresie czasu, może kilkakrotnie brać udział w budowie kolejnych generacji liści, drzew. Szczegółowe elementy obiegu materii to → mineralizacja, → amonifikacja, → nitryfikacja, → obieg azotu i inne procesy.
Zobacz więcej...
(Gleboznawstwo leśne), encyklopedia leśna, dział gleboznawstwo leśne prezentuje syntetyczne omówienie następujących organizmów glebowych ze szczególnym ukierunkowaniem na gleby w lasach: → wirusy, → bakterie, → promieniowce, → grzyby, → śluzowce, → pierwotniaki, → glony, → wirki, → nicienie, → wrotki, → pierścienice, → wazonkowce, → dżdżownice, → ślimaki, → stawonogi, → kręgowce
Zobacz więcej...
(Gleboznawstwo leśne), owady bezskrzydłe to stawonogi. Wyróżnia się następujące rzędy w tej gromadzie: pierwogonki, widłogonki, szczeciogonki, skoczogonki.
Pierwogonki są zwierzętami występującymi w organicznych, wilgotnych i niezbyt kwaśnych glebach leśnych. W Polsce jest znanych tylko kilka ich gatunków. Żyją na powierzchni i do głębokości 5 cm w glebie. Narządy gębowe pierwogonków wskazują, że mogą pobierać tylko płynny pokarm, w tym treść strzępek grzybni.
Widłogonki są drapieżcami, występują w środowisku wilgotnym, w ściółce, pod korą, pod kamieniami, w jaskiniach.
Szczeciogonki to owady bezskrzydłe żyjące na wszystkich kontynentach, w mrowiskach, termitierach, mieszkaniach ludzkich, w rozkładających się pniach, pod kamieniami, tworząc tam duże skupienia. Formy glebowe żyją w rozproszeniu. Szczeciogonki żywią się resztkami organicznymi, niektóre żywą tkanką roślinną. Poznano ponad 2500 gatunków tych owadów. Jednym z nich jest rybik cukrowy, spotykany w mieszkaniach.
Skoczogonki to najliczniejsza i najpowszechniejsza grupa owadów bezskrzydłych, obok roztoczy są najliczniej reprezentowanymi stawonogami glebowymi. Występują na wszystkich kontynentach i we wszystkich środowiskach, w temperaturach od -10 do +50oC . Występują też w lasach, w ściółce, w powierzchniowej warstwie gleby, wszędzie tam gdzie są obecne resztki organiczne. Ich wielkość waha się od 0,3 do 9 mm. Tolerują różny odczyn gleby. Większość skoczogonków rozciera swoje ofiary, to jest wirki, niesporczaki, nicienie, i inne owady bezskrzydłe. Znaczenie skoczogonków polega na udziale w rozkładzie resztek organicznych, zwłaszcza w lasach w próchnicy nadkładowej.
Zobacz więcej...
(Gleboznawstwo leśne), owady uskrzydlone to stawonogi. Większość tych owadów jest związana z glebą, ale w różnym stopniu. Wyróżnia się następujące rzędy w tej gromadzie, które można spotkać w lesie: chrząszcze, błonkówki, muchówki.
Chrząszcze są najliczniejszą grupą owadów uskrzydlonych mającą powiązania z glebą i procesami tam zachodzącymi. Zamieszkują na powierzchni gleby, a także w ściółce i organicznych poziomach próchnicy nadkładowej. Większość chrząszczy glebowych to drapieżniki. W środowisku leśnym fauna chrząszczy glebowych jest najbogatsza, mniej urozmaicona w glebach łąkowych, a najmniej w uprawnych. Zarówno chrząszcze glebowe jak i ich larwy wykazują zdolność do tworzenia sobie przestrzeni w glebie, wywierają wpływ na wentylację poprzez kopanie korytarzy, niektóre zakopują w glebie resztki pokarmu. Saprofagiczne chrząszcze i ich larwy rozdrabniają materiał organiczny przyczyniając się do jego rozkładu.
Błonkówki są związane z glebą, a zwłaszcza ściółką, która jest dla nich schronem szczególnie w początkowym okresie życia. Niektóre larwy żerują na dębach powodując powstawanie galasów. Osy, pszczoły i szerszenie żyjąc wolno często zakładają gniazda w glebie. Podobnie jest z wysoko zorganizowanym społeczeństwem mrówek. Ich gniazda składają się z części nadziemnej i podziemnej. Wielkość kolonii mrówek zależy od ilości pokarmu i warunków terenowych do funkcjonowania społeczności. W warunkach geograficznych Polski przeważają mrówki ciepłolubne, unikające wilgotnych stanowisk i zbyt cienistych. Dlatego niewiele mrówek jest w olsach i innych wilgotnych bądź mokrych i zacienionych siedliskach. Natomiast najliczniej mrówki występowały w lasach grabowo-dębowych. Wiele mrówek odżywia się drapieżnie, polując na inne zwierzęta, jak owady w tym szkodniki leśne, pająki, wije, ślimaki. Niektóre mrówki gromadzą materiał roślinny, aby przetworzyć go w miazgę-pożywkę dla grzybów, który jest ich pokarmem. Licznie występująca w naszych lasach mrówka rudnica, poza owadami, odżywia się wydalinami mszyc, po który muszą wchodzić często na bardzo wysokie drzewa. Znaczenie glebotwórcze mrówek to głównie mieszanie gleby, poprawianie struktury, napowietrzanie. Rozdrabniają materiał roślinny i zostawiają w glebie dużo ekskrementów bogatych w azot. Niektórzy zalecają sztuczną kolonizację lasu mrowiskami, przez co może zmniejszyć się ilość owadzich szkodników lasu, jak też poprawa właściwości gleby i warunków życia lasu.
Muchówki to owady uskrzydlone i stawonogi. Poznano ponad 100 000 ich gatunków. Większość ich larw żyje w glebie. Są bardzo rozpowszechnione i można je spotkać w każdym powierzchniowym fragmencie gleby leśnej. Czynnikami ograniczającymi liczebność larw muchówek w glebie jest wilgotność i dostępność pokarmu. Większość z nich żyje w warunkach od świeżych do mokrych i tylko nieliczne są przystosowane do przetrwania suszy. Podkreśla się dużą rolę larw muchówek glebowych w rozdrabnianiu materii organicznej i stymulowaniu biologicznego rozkładu i tworzeniu próchnicy.
Zobacz więcej...
(Gleboznawstwo leśne), Pajęczaki (Arachnida) to stawonogi głównie lądowe. W lasach występują następujące → organizmy glebowe zaliczane do pajęczaków: zaleszczotki, pająki, kosarze, roztocze.
Zaleszczotki to pajęczaki przeważnie 2-4 mm długości. Niektóre są pospolite w domach, bibliotekach, muzeach, gdzie żywią się resztkami organicznymi. Wśród form ściółkowych dominują drapieżniki, żywiące się drobnymi bezkręgowcami. Spośród 22 gatunków środkowoeropejskich 10 jest ściśle związanych z glebą.
Pająki to pajęczaki, bardzo liczne, znanych jest ponad 20 000 gatunków. Są to drapieżniki i posiadają gruczoły jadowe. Polują na ofiary za pomocą sieci, głównie na owady. Licznie zamieszkują lasy i powierzchnię gleb, zawłaszcza ściółkę. Bywa że wygrzebują norki w glebie. Najliczniejsze stwierdzone zagęszczenie pająków w lasach na 1 m2, to 150 osobników. Jest znany związek pająków z roślinnością, zarówno co do występowania ich gatunków w zespołach roślinnych, jak i stadiów rozwojowych.
Kosarze to pajęczaki o kulistym ciele i długich, łamliwych nogach. Żyją na powierzchni gleby, spotykane częściej w lasach niż w innych siedliskach. Są drapieżnikami, a ich pokarmem są zwierzęta glebowe.
Roztocze to pajęczaki , najliczniejsze po pająkach. Występują w bardzo różnych środowiskach, jako pasożyty roślin, zwierząt i ludzi. Roztocza glebowe to około połowy poznanych tych gatunków. W glebach leśnych są 4-krotnie bardziej liczne jak w glebach uprawianych. Większość roztoczy żyje w wierzchniej warstwie gleby. Pokarmem tych drapieżników są jaja, larwy, poczwarki owadów, a także nicienie, wydaliny, a także mikroorganizmy i próchnica glebowa, szczątki organiczne i pełnią ważną rolę w krążeniu materii organicznej, zwłaszcza w lasach. Znanymi roztoczami w grupie pajęczaków są kleszcze. Kleszcze są pasożytami zewnętrznymi głównie kręgowców. Długość ciała wynosi od jednego do kilku milimetrów (po nassaniu kilkakrotnie większa), ryjkowaty narząd gębowy przystosowany do ssania krwi i płynów tkankowych, zbrojny w liczne ząbki pomocne w utrzymywaniu się w skórze żywiciela. W Polsce licznie występuje kleszcz pospolity (kleszcz pastwiskowy) i jest on wektorem dla wielu chorób; m.in. boreliozy.
Zobacz więcej...
(Gleboznawstwo leśne), w gleboznawstwie leśnym pod tym pojęciem rozumie się resztki organiczne w większości roślinne, ale również zwierzęce, nagromadzone w powierzchniowej warstwie gleby i na jej powierzchni, jak → ektopróchnica i → endopróchnica, znajdujące się w różnych stadiach rozkładu objętych procesami → humifikacja i → mineralizacja. Próchnica odgrywa wiele funkcji w powstawaniu gleb, ich właściwościach, morfologii, składzie chemicznym gleb i w żywieniu roślin. Uczestniczy też w kryteriach wydzielania typów i podtypów wielu gleb. W gleboznawstwie leśnym → klasyfikacja próchnic leśnych jest podsumowaniem relacji gleby i drzewostanu i obejmuje ich główne jednostki → mull, → moder i → mor. Patrz także → próchnica leśna. Poziomy o dużej zawartości próchnicy to poziomy próchniczne, chociaż związki próchniczne (organiczne) są obecne w glebie poniżej poziomów próchnicznych.
Zobacz więcej...
« 1 2 3 4 5 6 »
Wszystkich stron: 6
