Dział
Uboczne użytkowanie lasu
Ilość znalezionych haseł: 167
(uboczne użytkowanie lasu), mieszaniny substancji lotnych, o silnym, zwykle przyjemnym zapachu i płynnej konsystencji, lipofilnych, optycznie czynnych. W ich składzie chemicznym wyróżnia się liczne substancje, zaliczane do: monoterpenów, monoterpenoidów, seskwiterpenów i seskwiterpenoidów. Skład chemiczny wpływa na możliwości zastosowania olejków w lecznictwie, kosmetyce, w przemyśle spożywczym i chemicznym. Uzyskuje się je z surowca najczęściej metodą destylacji. Obecnie produkcja olejków krajowych została niemal całkowicie zastąpiona importem. Olejki naturalne są też często zastępowane tańszymi olejkami syntetycznymi. Zmiany ilościowe i jakościowe olejków z igliwia drzew leśnych mogą służyć jako bioindykator poziomu skażenia środowiska leśnego przez imisje przemysłowe.
Zobacz więcej...
(uboczne użytkowanie lasu), surowce roślinne, z których różnymi metodami wyodrębnia się olejki eteryczne. Surowce olejkowe mogą być pozyskiwane ze stanu dzikiego, w tym z terenów leśnych, większość jednak pochodzi z upraw. Olejki uzyskuje się z: liści i kwiatów, z owoców i nasion, z korzeni lub kłączy, z kory i drewna. Do surowców pochodzących ze stanu dzikiego zaliczyć można np. cetynę lub igliwie sosny, świerka i jodły, szyszki i nasiona jodły, szyszkojagody jałowca, pączki brzozy, kłącze tataraku i narecznicy samczej, ziele macierzanki piaskowej, ziele bagna i in. W warunkach upraw hoduje się np.: miętę pieprzową, lawendę, różę, rumianek, kminek, kolendrę. Wydajność olejków uzyskiwanych z igliwia drzew leśnych wynosi: jodłowego 0,30 - 0,60%, sosnowego 0,25 - 0,35% i świerkowego 0,15 - 0,25%.
Zobacz więcej...
(uboczne użytkowanie lasu), Armillaria mellea sensu lato - opieńka miodowa w dawnym znaczeniu traktowana jest obecnie jako gatunek zbiorowy. Pojęcie to obejmuje: opieńkę ciemną (A. ostoyae = A. obscura), opieńkę północną (A. borealis), opieńkę bulwiastą, zwana również żółtotrzonową (A. bulbosa = A. gallica), opieńkę maczugowatą (A. cepistipes) i w nowym ujęciu systematycznym (sensu stricto) opieńkę miodową (A. mellea). W Polsce najpospolitsza jest opieńka ciemna, która poraża żywe drzewa iglaste oraz pniaki. Jest to jeden z najgroźniejszych grzybów chorobotwórczych korzeni drzew leśnych, powoduje także białą zgniliznę drewna. Owocniki pojawiają się od września do listopada, w kępach, gromadnie, czasami wręcz masowo, szczególnie na pniakach lub w szyjach korzeniowych drzew. Półkulisty, później wypukły, wreszcie płaski kapelusz tego grzyba ma średnicę 3 – 10 cm. Jest beżowy, miodowożółty, brązowawy, pokryty ciemnymi łuseczkami (najliczniej w centralnej części), zanikającymi u starszych owocników. Blaszki są jaśniejsze od kapelusza, żółtawe z brązowawymi plamami, lekko zbiegające po trzonie, różnej długości, dość gęste, cienkie. Trzon jest żółtawy, wysokości 5 - 10 cm, ozdobiony białożółtawym, wyraźnym pierścieniem. Miąższ jest bladocielisty, nie zmienia zabarwienia po przekrojeniu, mięsisty, w trzonie twardy, łykowaty, cierpki. Wszystkie gatunki mają owocniki jadalne, ale nie przez wszystkich tolerowane. Ponadto, w stanie surowym lub niedogotowane mogą być szkodliwe – nie należy spożywać opieniek w większych ilościach. Z powodu masowego występowania i dużych tradycji jest to grzyb chętnie zbierany; jest też dopuszczony do obrotu handlowego. Ceniony zwłaszcza na zupy i marynaty. Spożywać można tylko młode kapelusze, łykowate trzony należy odrzucać.
Zobacz więcej...
(uboczne użytkowanie lasu), Owoc krzewinki (Vaccinium vitis-idaea L.) początkowo biały, w miarę dojrzewania zmieniający barwę na czerwoną. Owoce są rzadko spożywane w stanie świeżym, są natomiast szczególnie cenione w przetwórstwie - w postaci dżemów, soków, kompotów i kofitur, a także jako dodatek do potraw z dziczyzny. Zawierają dużo cukrów i kwasów organicznych (cytrynowy, jabłkowy oraz śladowe ilości kwasu benzoesowego - wpływającego korzystnie na trwałość owoców, nie powodującego jednak, ze względu na niską zawartość, zagrożenia zdrowia osób spożywających brusznice), a ponadto dość dużo związków żelaza i fosforu. W owocach występuje witamina C, nieduża ilość prowitaminy A i związków azotowych. Owoce (a także liście) borówki brusznicy dzięki zawartości ciał czynnych: glikozydu arbutyny, garbników i falwonoidów wykazują działanie lecznicze - moczopędne, odkażające drogi moczowe (tylko w środowisku zasadowym), przeciwbiegunkowe.
Zobacz więcej...
(uboczne użytkowanie lasu), owoc krzewinki (Vaccinium myrtillus L.), w postaci czarnej (ciemnofioletowej) jagody, z niebieskawym woskowym nalotem, zbierany masowo ze względu na atrakcyjny smak, przydatność do przetwarzania, stosunkowo dużą trwałość i właściwości lecznicze. Owoce w stanie świeżym zawierają około: 14 mg% witaminy C, 280 j.m. wit. A, 30 mg% wit. B1, 50 mg% wit. B2 i 400 mg% wit. PP, są też dość zasobne w cukry (glukozę i fruktozę) oraz średniozasobne w kwasy organiczne (gł. cytrynowy), zawierają stos. dużo manganu i żelaza. Owoce, podobnie jak liście, wykazują właściwości lecznicze. Susz zawiera sporo garbników (7%), pektyn (8%), antocyjany i witaminy. Znajdują zastosowanie w leczeniu nieżytów przewodu pokarmowego (biegunek), chorób oczu (poprawiają widzenie o zmroku) oraz obniżają poziom cukru we krwi. Od kilkudziesięciu lat zajmują 1 miejsce w skupie owoców w Polsce, stanowiąc ok. 60% skupowanej masy owoców ogółem oraz zajmując czołowe miejsce w eksporcie owoców (gł. do Wielkiej Brytanii). Zbiór jagód za pomocą t. zw. "grzebieni" jest w Polsce zabroniony, ze względu na możliwość naruszania systemów korzeniowych i obłamywanie pędów krzewinek.
Zobacz więcej...
(uboczne użytkowanie lasu), owoc krzewu lub małego drzewka (Sambucus nigra L.), w postaci czarnych, błyszczących jagód, zebranych w baldachy. Nie nadaje się do spożycia w stanie świeżym, stanowi natomiast bardzo dobry surowiec do przetwarzania (soki, dżemy, wina i in.). Owoce zawierają ok. 60 mg% witaminy C, a ponadto wit. B i A, ok. 6% cukrów i 1% kwasów organicznych, dużo pektyn i barwniki antocyjanowe. Cieszą się dużym popytem jako surowiec farmaceutyczny o działaniu napotnym, moczopędnym, przeczyszczającym i rozkurczowym. Działanie lecznicze wykazują również kwiaty, liście, kora i korzenie tego gatunku. W ostatnich latach owoc bzu czarnego zajmuje w Polsce 2 miejsce pod względem wielkości skupu, po borówce czernicy (ok. 25% masy). Skupowane owoce tego gatunku pochodzą głównie z plantacji.
Zobacz więcej...
(uboczne użytkowanie lasu), Owoc krzewu (Rosa canina L.) złożony z licznych niełupek, otoczonych dnem kwiatowym (szupinką), po dojrzeniu pomarańczowy lub szkarłatno-czerwony. Owoce dzikiej róży stanowią surowiec do produkcji soków, syropów, dżemów, herbat, koncentratów witaminowych, szczególnie jednak są cenione w winiarstwie. Zawierają bardzo dużo witaminy C ( 400 - 500 mg% ), a ponadto prowitaminę A i witaminy B1, B2, B6, K, i E, stosunkowo dużo garbników i cukrów, flawonoidy, glikozydy, pektyny, kwasy organiczne (cytrynowy, jabłkowy), związki azotowe i sole mineralne (zwłaszcza zwiąki wapnia, magnezu i żelaza). W lecznictwie wykorzystuje się ich działanie witaminizujące, mineralizujące, żółciopędne, moczopędne, uspokajające, uszczelniające naczynia krwionośne oraz w chorobach przewodu pokarmowego. W Polsce aklimatyzowano do uprawy na plantacjach m.in. różę pomarszczoną (Rosa rugosa Thunb.), pochodzącą z Azji wschodniej, ze względu na wielkość owoców, duży udział miąższu, bogactwo witamin oraz obfite owocowanie.
Zobacz więcej...
(uboczne użytkowanie lasu), Owoc drzewa lub krzewu jarzębu pospolitego, jarzębiny (Sorbus aucuparia L.), w postaci jagody barwy czerwonej. Gorzki smak owoców sprawia, że nie są one spożywane w stanie świeżym, znajdują natomiast zastosowanie w przetwórstwie, jako dodatek do innych owoców, zaostrzający smak i nadający barwę przetworom. Niekiedy poddaje się je zabiegom odgoryczania (np. działając niską lub wysoką temperaturą). Używane do wyrobu gatunkowych wódek i likierów lub jako dodatek do dżemów i marmolad. Większe znaczenie mają owoce gatunków i odmian jarzębów pozbawione goryczy, np. odmiany słodkiej (S. aucuparia var. edulis), uprawiane na plantacjach. Owoce jarzębiny zawierają cukry (fruktozę i glukozę), kwasy organiczne ( jabłkowy, parasorbowy), garbniki, gorycze, pektyny, sole mineralne oraz alkohol sorbitol. Są bardzo zasobne w prowitaminę A oraz średniobogate w witaminę C. W lecznictwie wykorzystuje się ich działanie przeciwszkorbutowe, moczopędne, ściagające, przeciwzapalne, przeciwmiażdżycowe i przeciwkrwotoczne.
Zobacz więcej...
(uboczne użytkowanie lasu), Owoc krzewu (Rubus sp.), złożony z pestkowców; w Polsce występuje kilkadziesiąt gatunków oraz liczne odmiany jeżyn. Do najbardziej znanych należą : jeżyna fałdowana (R. plicatus W. et N.) o owocach barwy czarnej, lśniących a także jeżyna popielica (R. caesius L.) posiadająca "oszronione", ciemnofioletowe owoce, nie tak smaczne jak jeżyny fałdowanej. Owoce spożywa się w stanie świeżym (są cenione w dietetyce) oraz przeznacza na soki, kompoty, marmolady i wina. Ze względu na zawartość barwników antocyjanowych znajdują one również zastosowanie do nadawania odpowiedniej barwy przetworom z innych gatunków owoców. Zawierają stosunkowo mało kwasów (jabłkowy, cytrynowy) i cukrów, niewiele witaminy C, dużo natomiast soli mineralnych (związki fosforu, żelaza, magnezu, wapnia i miedzi), karoteny, flawonoidy i pektyny. Sok z owoców stosuje się jako lek przeciwgorączkowy, napotny i przyspieszający rekonwalescencję po chorobach zakaźnych.
Zobacz więcej...
(uboczne użytkowanie lasu), Owoc krzewu maliny właściwej (Rubus idaeus L.) złożony ze zrośniętych pestkowców barwy czerwonej. Owoce są mało trwałe, często spożywane w stanie świeżym ze względu na doskonały smak i aromat. Ich barwa, utrzymująca się także po przetworzeniu nadaje atrakcyjności sokom, syropom, konfiturom i nalewkom. Zawierają witaminę C, kwasy organiczne (cytrynowy, jabłkowy oraz śladowe ilości kwasu salicylowego i mrówkowego), związki śluzowe, pektyny, antocyjany oraz sole mineralne (m.in. związki fosforu, żelaza i miedzi). Sok malinowy wykazuje działanie napotne, przeciwgorączkowe, przeciwzapalne oraz regulujące pracę żołądka. Znajduje też zastosowanie jako dodatek do leków, poprawiając ich smak (corrigentia). W Polsce rozpowszechnione są uprawy odmian maliny wielkoowocowej, których owoce nie są jednak tak aromatyczne, jak dziko rosnacej maliny właściwej.
Zobacz więcej...
« 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 »
Wszystkich stron: 12