Lasy Państwowe
Logo Encyklopedii Leśnej
I
Ilość znalezionych haseł: 226

Podstawowe pojęcia z zakresu ekologii

introdukcja gatunkowa

(ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), introdukcja ekologiczna [łac. introductio = wprowadzenie], świadome i celowe wprowadzenie przez człowieka nowego gatunku (lub odmiany) na tereny leżące poza zasięgiem jego naturalnego występowania; jest ingerencją człowieka w naturalny układ stosunków ekologicznych panujących na danym obszarze i pociąga za sobą czasami nieprzewidywalne i niekorzystne zmiany w biocenozach. Niektóre introdukowane gatunki wykazują się na nowych obszarach dużą ekspansją ekologiczną i mogą nawet doprowadzić do wyparcia gatunków rodzimych. Powodują też często niekorzystne skutki dla środowiska i gospodarki człowieka. Liczne przykłady bezmyślnej introdukcji gatunkowej dostarczył kontynent australijski: np. sprowadzenie w 1859 królika europejskiego do Australii spowodowało, że rozmnożył się on nadmiernie i w rezultacie stał się groźnym szkodnikiem pól i łąk. Podobna sytuacja dotyczyła sprowadzenia na ten teren opuncji, która w wyniku szybkiego rozprzestrzenienia się stała się trudnym do wytępienia chwastem zagłuszającym zasiewy warzyw, pszenicy i traw na łąkach. Introdukcja gatunkowa przynosi też korzystne skutki. Stosuje się ją w rolnictwie, ogrodnictwie i leśnictwie. Polega ona na uprawie nowych sprowadzonych w dany rejon gatunków lub odmian roślin, naturalizacji obcych gatunków drzew odznaczających się większą produktywnością od gatunków rodzimych. Przykładem introdukowanych gatunków roślin w Polsce są ziemniak (Solanum tuberosum), czeremcha amerykańska (Prunus serotina), dąb czerwony (Quercus rubra). Introdukowanymi w Polsce zwierzętami są np. ryby: tołpyga biała (Hypophthalmichthys molitrix), amur biały (Ctenopharyngodon idella). Gatunki te nie spowodowały zaburzeń w ekosystemach wodnych, ponieważ odżywiają się pokarmem niewykorzystywanym przez gatunki rodzime.

Zobacz więcej...

Podstawowe pojęcia z zakresu ekologii

inwazja ekologiczna

(ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), ekspansja ekologiczna [łac. invasio = szturm, atak, gr. oíkos = dom, domostwo + lógos = nauka], zjawisko migracyjne polegające na zasiedleniu przez osobniki terenów nowych, niezajętych do tej pory przez żadną populację tego gatunku. Jeśli następuje przy tym rozszerzenie areału zajmowanego przez gatunek, mówi się o inwazji skutecznej. Inwazji ekologicznej towarzyszą często eksplozje ekologiczne, czyli ogromny wzrost liczebności populacji na nowych terenach, niewystępujący w miejscach dotychczas zasiedlanych. Przyczyn inwazji ekologicznej upatruje się w izolacji kontynentów, która spowodowała, że nie w każdym przypadku wykształciły się pełne zespoły równoważnych pod względem ekologicznym gatunków. Sprzyja jej też rozwój transportu, wymiany handlowej i podróże, które umożliwiają przedostawanie się gatunków, zwłaszcza synantropijnych (synantropy), z jednego kontynentu na drugi. Gatunki zawleczone po okresie aklimatyzacji bardzo często rozpoczynają ekspansję, włączając się w lokalny układ stosunków ekologicznych. Miejsce gatunku inwazyjnego w nowych warunkach środowiska zależy od rodzaju łańcuchów pokarmowych, w jakie zostanie włączony. Niezamierzone zawleczenie gatunków, wynikające z realizacji planów gospodarczych i związanych z tym przekształceń środowiska, może prowadzić do katastrof ekologicznych. Najgroźniejsze skutki inwazji ekologicznej obserwuje się na wyspach.

Zobacz więcej...
Kontakt

Szybki kontakt