J
Ilość znalezionych haseł: 152
(botanika leśna, drzewa i krzewy leśne), (Sorbus) rodzaj z rodziny różowatych (Rosaceae) i podrodziny jabłkowych (Maloideae) obejmujący około 80 diploidalnych gatunków w umiarkowanej strefie półkuli północnej. W Polsce pięć (sześć) gatunków. Jarząb pospolity, jarzębina (Sorbus aucuparia L.). Drzewo do 20 m wysokości. Korowina szara i długi czas gładka. Młode pędy zielonoszare, od strony nasłonecznionej brązowoszare, owłosione, starsze nagie. Pąki liściowe wydłużone, stożkowate, przylegające do długopędu, kwiatowe grubsze, osadzone na krótkopędach. Łuski pąków brązowe, gęsto owłosione. Liście pierzasto złożone, do 20 cm długości, 9-15-listkowe. Listki na brzegach piłkowane z wyjątkiem nasady, z wierzchu ciemnozielone i nagie, pod spodem sinawe i owłosione. Kwiaty w gęstych owłosionych podbaldachach, białe, rozwijają się w maju. Owoce (rzekome rodzaju jabłkowatego) kulistawe, pomarańczowe do czerwonych. Występowanie – prawie cała Europa, z wyjątkiem południowej części Półwyspu Iberyjskiego, Azja Mniejsza, Kaukaz i zachodnia Syberia. W górach Europy do 2400 m n.p.m. (Tyrol). W Polsce na całym obszarze, od nizin po piętro subalpejskie (maks. 1550 m n.p.m. – Tatry). Gatunek o szerokiej skali ekologicznej, występujący na różnych siedliskach i w różnych zbiorowiskach leśnych. W wyższych rejonach górskich jarzębina reprezentowana jest przez podgatunek o nagich pędach, liściach i kwiatostanach – Sorbus aucuparia subsp. glabrata (Wimm. & Grab.) Cajander. Jarzab szwedzki [Sorbus intermedia (Ehrh.) Pers.] Drzewo do 15 m wys. albo duży krzew. Pędy oliwkowobrązowe, połyskujące, w młodości wełnisto owłosione, później nagie. Pąki jajowate, boczne jednostronnie spłaszczone, mniejsze od pąka szczytowego. Łuski zielonkawobrązowe, na grzbietach karminowe, o brzegach brązowych i rudo owłosionych. Liście szerokojajowate do eliptycznych, 6-12 cm długości, na wierzchołku tępe lub lekko zaostrzone, w nasadzie szerokoklinowate do zaokrąglonych. Blaszki przy wierzchołku wrębne, w środkowej części klapowane, u dołu czasami prawie sieczne; dolna strona szaro, filcowato owłosiona. Kwiaty białe, w zwartych podbaldachach, rozwijają się w maju. Owoce (rzekome rodzaju jabłkowatego) elipsoidalne, pomarańczowoczerwone. Występowanie – południowa Skandynawia oraz północne i północno-wschodnie wybrzeża Bałtyku, od Polski po Finlandię. W naszym kraju południowa granica zasięgu. Nieliczne stanowiska rozproszone między Kołobrzegiem a Gdańskiem. Wiele z dawniej podawanych stanowisk już nie istnieje, a naturalność niektórych budzi wątpliwości. Lasy i zarośla na wydmach nadmorskich. Gatunek podlegający ochronie. Jarząb brekinia, brekinia, brzęk [Sorbus torminalis (L.) Crantz]. Drzewo do 25 m wysokości. Pędy oliwkowoszare, pokryte licznymi, okrągłymi przetchlinkami, w młodości omszone, później nagie. Pąki szerokojajowate, na wierzchołku zaokrąglone. Łuski zielone, brązowo obrzeżone, nagie, błyszczące. Liście szerokojajowate, do 10 cm długości, zaostrzone, z 3-5 nierówno piłkowanymi parami klap; dwie dolne klapy dłuższe od pozostałych i silnie odgięte. Blaszki skórzaste, z wierzchu ciemnozielone, pod spodem jaśniejsze, nagie lub tylko na nerwach owłosione. Kwiaty w dość luźnych podbaldachach, rozwijają się w maju-czerwcu. Owoce kuliste lub jajowate, brązowe, z licznymi jasnymi przetchlinkami. Występowanie – południowa, środkowa i zachodnia Europa, Azja Mniejsza, Iran, Kaukaz i północna Afryka. W Polsce północno-wschodnia granica zasięgu. Największe skupienia stanowisk: rejon dolnej Wisły, Bory Tucholskie, okolice Trzcianki, Czarnkowa i Nakła, środkowa i południowo-wschodnia Wielkopolska, Dolny Śląsk. Siedliska żyznych lasów liściastych. Rzadki gatunek domieszkowy w grądach. Podlega ochronie. Jarząb mączny [Sorbus aria (L.) Crantz.]. Drzewo do 15 m wys. lub wysoki krzew. Liście eliptyczne, 8-12 cm długości, ostro piłkowane, od spodu trwale pokryte białym kutnerem. Owoce kuliste lub elipsoidalne, pomarańczowe lub czerwone. Gatunek wielopostaciowy występujący w górach środkowej i południowej Europy oraz w północno-zachodniej Afryce, a na terenie Polski tylko w reglu dolnym Tatr oraz w Pieninach. Podobnym taksonem jest krytyczny jarząb grecki [sorbus graeca (Spach) Kotschy] stwierdzony u nas w Pieninach. Jarzab nieszpułkowy [Sorbus chamaemespilus (L.) Crantz] – krzew do 3 m wys. o liściach eliptycznych lub odwrotniejajowatych, 3-9 cm długości, skórzastych, z wierzchu ciemnozielonych, od spodu niebieskawozielonych. Owoce kuliste lub elipsoidalne, pomarańczowo- lub szkarłatnoczerwone. Gatunek górski, środkowo- i południowoeuropejski. W Polsce znany z kilkunastu stanowisk w Tatrach.
Zobacz więcej...
(zoologia leśna,ptaki), (łac. Tetrastes bonasia, ang. Hazel Grouse) ptak z rodziny Phasianidae (kurowate), rzędu Galliformes (grzebiące). Długość ciała 34-39 cm, masa ciała 305-490 g. Kurak leśny, nieco większy od kuropatwy. Całe upierzenie gęsto plamkowane brązowo, szaro i czarno. Nieznaczny dymorfizm płciowy. Samiec wyróżnia się bardziej szarą tonacją ubarwienia i ma czarne gardło, podczas gdy samica jest bardziej brunatna. Ogon szary z czarną pręgą przy końcu. W Polsce występuje głównie na północnym-wschodzie, w Górach Świętokrzyskich i w Karpatach, ponadto mniej licznie na lubelszczyźnie i zamojszczyźnie. Zamieszkuje lasy - chętnie mieszane, z udziałem świerka. Gniazdo zakłada na ziemi. W okresie V-VI składa 7-11 jaj, które wysiaduje wyłącznie samica przez 23-27 dni. Zagniazdownik, pisklęta wykluwają się pokryte puchem i są od razu gotowe do opuszczenia gniazda. Wyprowadza jeden lęg w roku. Gatunek osiadły. Pożywienie: pąki, liście, kwiaty, jagody, wiosną także owady. Liczebność w Polsce szacowana na 35-45 tysięcy par. Widywany rzadko z powodu skrytego trybu życia. Wiosną jego obecność zdradza głos tokowy, złożony z serii zaskakująco wysokich – jak na tak dużego ptaka – gwizdów. Naśladując ten głos, można niekiedy przywabić tokującego osobnika. Gatunek łowny. Okres polowań od 1 września do 30 listopada.
Zobacz więcej...
(zoologia leśna,ptaki), (łac. Sylvia nisoria, ang. Barred Warbler) ptak z rodziny Sylviidae (pokrzewkowate), rzędu Passeriformes (wróblowe). Długość ciała 15,5-17 cm, masa ciała 22-28 g. Ubawienie wierzchu ciała szare z jaśniejszymi obrzeżeniami piór tworzącymi delikatny łuskowany wzór. Białe zakończenia pokryw skrzydłowych tworzą dwa paski na skrzydle. Spód faliście prążkowany na białym tle. Tęczówka jaskrawożółta. Młode ptaki jednolite, bez prążkowania. W Polsce umiarkowanie rozpowszechniony gatunek lęgowy. Zamieszkuje zakrzaczone brzegi lasów, zakrzaczone łąki. Gniazdo zakłada na krzewach. W okresie V-VI składa 4-5 jaj, które wysiaduje samica na zmianę z samcem przez 12-13 dni. Wyprowadza jeden lęg w roku. Gatunek wędrowny, przeloty IV-V i VIII-IX, zimuje w Afryce. Pożywienie: owady i jagody. Liczebność w Polsce szacowana na 20-50 tysięcy par. Gatunek objęty ochroną ścisłą.
Zobacz więcej...
(botanika leśna, rośliny zielne), Astrantia – rodzaj z rodziny Apiaceae (baldaszkowate, selerowate) z jednym gatunkiem we florze Polski. Jarzmianka większa (Astrantia major L.) – bylina o wysokości do 80 cm, wysoko ulistniona. Liście odziomkowe na długich ogonkach, dłoniastostodzielne, o odcinkach odwrotnie jajowatych, wrębnych. Kwiaty drobne, białe lub różowawe w główkowatych baldaszkach, okrytych biało lub czerwonawo zabarwionymi pokrywkami. Gatunek charakterystyczny dla rzędu Fagetalia sylvaticae (żyzne i średnio żyzne lasy liściaste – łęgi, grądy, buczyny i żyzne jedliny, zboczowe lasy lipowo-jaworowe) i zespołu Astrantio-Fraxinetum (łęg jesionowy jarzmiankowy).
Zobacz więcej...
(botanika leśna, rośliny zielne), Jasione – rodzaj z rodziny Campanulaceae (dzwonkowate) z jednym gatunkiem we florze Polski. Jasieniec piaskowy (Jasione montana L.) – pospolita roślina dwuletnia o charakterystycznym, główkowatym, szczytowym kwiatostanie przypominającym jeden kwiat. Kwiaty drobne, niebieskie, kielich głęboko 5-dzielny, korona prawie do nasady podzielona na 5 wąskich płatków. Liście lancetowate lub równowąskie, dolne podłużnie odwrotnie jajowate, prawie całobrzegie, lub na brzegu falistokędzierzawe. Gatunek charakterystyczny dla klasy Koelerio-Corynephoretea (murawy trawiaste suchych i ubogich siedlisk piaszczystych lub żwirowych), częsty na ugorach, zrębach i uprawach leśnych na siedliskach borów sosnowych.
Zobacz więcej...
(botanika leśna, rośliny zielne), Ranunculus – rodzaj z rodziny Ranunculaceae (jaskrowate) reprezentowany w Polsce przez 24 gatunki dziko rosnące. W lasach najczęściej występują 4 gatunki. Jaskier kosmaty (Ranunculus lanuginosus L.) o dużych dolnych liściach dłoniasto 3-5-klapowych, łodydze, liściach i szypułkach kwiatowych odstająco, miękko owłosionych, jest gatunkiem charakterystycznym dla rzędu Fagetalia sylvaticae (żyzne i średnio żyzne lasy liściaste – łęgi, grądy, buczyny i żyzne jedliny, zboczowe lasy lipowo-jaworowe). Jaskier kaszubski (Ranunculus cassubicus L.) ma liście odziomkowe okrągłe o sercowatej nasadzie i brzegu karbowanym, łodygowe – palczastosieczne o łatkach ząbkowanych. Należy również do gatunków charakterystycznych rzędu Fagetalia, a ponadto – do wyróżniających grąd subkontynentalny (Tilio-Carpinetum). Jaskier wielokwiatowy (Ranunculus polyanthemos L.) – łodyga przylegająco owłosiona, blaszki liści odziomkowych 3-5-sieczne o odcinkach głęboko 3-dzielnych, podzielonych na równowąskie łatki. Górne liście 3-sieczne; łatki lancetowate i równowąskie. Kwiaty złocistożółte. Gatunek charakterystyczny dla świetlistych dąbrów ze związku Potentillo albae-Quercion petraeae. Jaskier rozesłany (Ranunculus repens L.) o płożących się rozłogach nadziemnych jest pospolitą rośliną w zbiorowiskach niskich muraw w miejscach okresowo zalewanych lub podtapianych ze związku Agropyro-Rumicion crispi. Często rośnie w olsach, przy brzegach jezior i w dolinach rzecznych. Jaskier różnolistny (Ranunculus auricomus L.) charakteryzuje się wyraźną różnopostaciowością liści – dolne (odziomkowe) są okrągławe, 3-5 dzielne i piłkowane, a wyższe (łodygowe) –sieczne o wąskich i całobrzegich odcinkach. Płatki pierwszych kwiatów bywają niedorozwinięte. Gatunek charakterystyczny dla żyznych lasów liściastych z klasy Querco-Fagetea i wyróżniający grąd środkowoeuropejski (Galio sylvatici-Carpinetum). W górskich lasach i zaroślach liściastych występuje jaskier platanolistny (Ranunculus platanifolius L.) o odziomkowych liściach 3-7-dzielnych i białych kwiatach.
Zobacz więcej...
(Gleboznawstwo leśne), jaskinia (niepoprawny termin – grota) to powstała w sposób naturalny pusta przestrzeń w skale o rozmiarach umożliwiających jej penetrację przez człowieka. Występują jaskinie krasowe, grawitacyjne, tektoniczne, lodowcowe, wietrzeniowo-erozyjne. Odkrywaniem i dokumentowaniem jaskiń oraz naukowym ich badaniem zajmuje się speleologia. Ze względu na genezę powstania wyróżnia się jaskinie pierwotne i wtórne. Jaskinie pierwotne to takie, które powstają jednocześnie ze skałą. Zwykle są to jaskinie powstające w czasie krzepnięcia lawy wulkanicznej, jako jaskinie lawowe, czyli próżnie po gazach wulkanicznych. Jaskinie wtórne – powstają w wyniku procesów geologicznych zachodzących w skałach. Wśród nich można wyróżnić jaskinie:
1) krasowe,
2) pseudokrasowe,
3) tektoniczne,
4) grawitacyjne,
5) wietrzeniowo-erozyjne,
6) lodowcowe.
Najdłuższą jaskinią na świecie jest Jaskinia Mamucia w USA o długości około 563 km, a najgłębszą - Jaskinia Krubera w Gruzji o głębokości 2191 m. Najdłuższą jaskinią w Polsce jest Jaskinia Wielka Śnieżna w Tatrach Zachodnich o długości 22 km, a najgłębszą – Jaskinia Wielka Śnieżna w Tatrach Zachodnich o głębokości 824 m.
Zobacz więcej...
(botanika leśna, rośliny zielne), Lamium – rodzaj z rodziny Lamiaceae (wargowe, jasnotowate) reprezentowany we florze Polski przez jeden dziko rosnący gatunek. Jasnota plamista (Lamium maculatum L.) – roślina o wysokości do 60 cm, krótkich podziemnych kłączach i łodydze podnoszącej lub wzniesionej. Liście średnie i górne jajowate, u nasady sercowate, na brzegu karbowanopiłkowane, często z białymi plamkami na powierzchni blaszki. Kwiaty różowo purpurowe. Kwitnie od kwietnia do listopada. Pospolicie występuje w nadrzecznych ziołoroślach i lasach łgowych. Cztery inne gatunki z tego rodzaju są w Polsce antropofitami (zadomowionymi roślinami obcego pochodzenia). Na terenach leśnych (zręby, polany śródleśne, przydroża, zarośla) pospolicie występuje jasnota biała (Lamium album Lamium) i jasnota purpurowa (Lamium purpureum L.).
Zobacz więcej...
(zoologia leśna, ptaki), (łac. Accipiter gentilis, ang. Goshawk) ptak z rodziny Accipitridae (jastrzębiowate), rzędu Accipitriformes (szponiaste). Wyraźny dymorfizm płciowy (samica zdecydowanie większa od samca). Długość ciała samca 49-56 cm, samicy 58-64 cm, rozpiętość skrzydeł samca 90-105 cm, samicy 108-120 cm, masa ciała 520-1330 g. Ubarwienie szarobrunatne z wierzchu, białe od spodu z gęstymi, ciemnymi prążkami, ogon szeroko pręgowany. W Polsce szeroko rozpowszechniony gatunek lęgowy. Zamieszkuje wszelkiego typu lasy. Gniazdo zakłada na drzewach. W okresie IV-VI składa 3-4 jaja, które wysiaduje wyłącznie samica przez 35-38 dni. Wyprowadza jeden lęg w roku. Gatunek osiadły. Pożywienie: ptaki wielkości gołębia, rzadziej ssaki (wiewiórka). Poluje najczęściej z zasiadki, rzadziej krąży. Potrafi uchwycić ofiarę nawet w pościgu wśród gałęzi. Liczebność w Polsce szacowana na 5-10 tysięcy par. Gatunek objęty ochroną ścisłą i dodatkowym zakazem fotografowania, filmowania i obserwacji mogących powodować płoszenie lub niepokojenie.
Zobacz więcej...
(botanika leśna, rośliny zielne), Hieracium – rodzaj z rodziny Asteraceae (złożone, astrowate), reprezentowany prawie na całym świecie (z wyjątkiem Australii), którego liczebność gatunkowa jest trudna do ustalenia ze względu na, rozpowszechnioną wśród jego przedstawicieli, apomiksję oraz krzyżowanie międzygatunkowe. Obecnie wyróżnia się około 200 gatunków zbiorowych, a w ich obrębie – wiele gatunków drobnych. W Polsce około 100 gatunków. Są to byliny kłączowe i rozłogowe o liściach zebranych w różyczkę, ulistnionych albo bezlistnych łodygach z jednym, kilkoma lub wieloma kwiatostanami (koszyczkami) na szczycie. Kwiaty tylko języczkowate, najczęściej żółte. Kilka gatunków należy do pospolitych gatunków leśnych. Jastrzębiec kosmaczek (Hieracium pilosella L.) – roślina do 30 cm wysokości, z licznymi nadziemnymi, ulistnionymi rozłogami, o łodydze bezlistnej, nierozgałęzionej, gęsto owłosionej prostymi, gwiazdkowatymi i gruczołkowatymi włoskami. Liście różyczkowe liczne, lancetowate lub podłużnie odwrotniejajowate, z wierzchu pokryte szczecinkami, a pod spodem – białawym kutnerem. Koszyczek pojedynczy, kwiaty siarkowożółte. Pospolity gatunek na otwartych siedliskach piaszczystych, takich jak obrzeża borów sosnowych, śródleśne polany, porzucone pola, nieużytki, pobocza dróg itp. Jastrzębiec leśny (Hieracium murorum L.) osiąga wysokość do 80 cm, w czasie kwitnienia ma liczne liście odziomkowe, zwykle podłużnieeliptyczne lub lancetowate, u nasady sercowate, o grubo ząbkowanym brzegu, niekiedy całobrzegie. Liście łodygowe nieliczne, mniejsze od różyczkowych, lecz do nich podobne albo lancetowate lub równowąskie. Koszyczki, po 4-15, zebrane w wiechy. Gatunek częsty w borach mieszanych, ubogich buczynach, grądach i lasach dębowych, charakterystyczny dla zbiorowisk kwaśnych dąbrów z klasy Quercetea roboli-petraeae. Jastrzębiec sabaudzki (Hieracium sabaudum L.) ma tylko liście łodygowe o jajowatolancetowatych, odlegle ząbkowanych blaszkach, równomiernie rozmieszczone na łodydze. Koszyczki zebrane w wiechy, liczne. Roślina o podobnych warunkach występowania, jak jastrzębiec leśny, jednak nieco od niego rzadsza w Polsce, np. bardzo rzadka na północnym wschodzie. J. baldaszkowy (H. umbellatum L.) wyróżnia się bardzo licznymi liśćmi łodygowymi (do 50), o blaszkach lancetowatych, wąsokolancetowatych, lub równowąskich, całobrzegich lub ząbkowanych, a także baldachokształtnym kwiatostanem z licznymi koszyczkami. Częsty na siedliskach piaszczystych obrzeży lasów, śródleśnych polan, bezleśnych wydm itp. J. pomarańczowy (Hieracium aurantiacum L.), o charakterystycznych pomarańczoworóżowych lub czerwonawych kwiatach, jest gatunkiem górskim, występującym w zbiorowiskach łąkowych i murawowych oraz na obrzeżach górskich lasów i na polanach śródleśnych.
Zobacz więcej...
« 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 »
Wszystkich stron: 11
