Lasy Państwowe
Logo Encyklopedii Leśnej
O
Ilość znalezionych haseł: 803

Żywe organizmy w glebie i próchnica

obieg azotu

(Gleboznawstwo leśne), proces w którym → azot krąży pomiędzy jego pierwotnym źródłem, czyli atmosferą, a roślinami, glebami, skałami, wodami. Azot jako gaz występuje w atmosferze w formie cząsteczki N2, jest wiązany przez wyspecjalizowane bakterie i rośliny i wbudowywany w ich tkanki. Większość azotu z atmosfery trafia do biosfery poprzez wolno żyjące bakterie azotowe z rodzaju Rhizobium. Szczególnie dużo występuje ich w roślinach motylkowych. Wiele krzewów i drzew żyje dzięki zdolności i procesowi określanemu jako → wiązanie azotu atmosferycznego. Po obumarciu bakterii i roślin azot dostaje się do gleby jako organiczna forma. W glebie ulega procesowi mineralizacji i końcowym etapem są sole amonowe i azotanowe. Te są pobierane ponownie przez rośliny lub wymywane przez wody lub w przypadku soli amonowych także są sorbowane przez minerały ilaste i częściowo trwale wbudowane w te minerały. Znaczący wpływ na obieg mają formy azotu rozpuszczone w wodzie, które są wymywane i przemieszczane do wód, w tym do potoków, rzek, jezior, mórz i oceanów. Zawartość azotu w wodzie odgrywa duże znaczenie dla zdrowia człowieka (→ nitryfikacja). Tak rozproszony pierwotnie atmosferyczny azot powraca do atmosfery. Mają w tym udział zwierzęta, które nie potrafią przekształcać azotu z atmosfery w związki potrzebne im do życia, generują natomiast amoniak, który jest uwalniany do otoczenia i zużywany przez bakterie nitryfikacyjne lub przekształcany w gazowy azot. Także beztlenowe utlenianie amoniaku prowadzi do przekształcenia jonów amonowych do azotu gazowego, co może mieć miejsce i w wodzie i w glebie. W powrocie azotu do atmosfery ma udział także → denitryfikacja. W skali globalnej procesy te prowadzą do ustalania się równowagi obiegu azotu pomiędzy atmosferą i biosferą. Jest to też zamknięcie cykli krążenia zwanych → obieg azotu i → obieg materii w przyrodzie.

Zobacz więcej...

Podstawowe pojęcia z zakresu ekologii

obieg materii w ekosystemie, krążenie materii

(ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), cykliczne przemieszczanie się materii między nieożywioną (abiotyczną) i ożywioną (biotyczną) częścią ekosystemu, związane z jej licznymi przekształceniami fizycznymi i biochemicznymi. Organizmy samożywne (producenci), przy udziale energii słonecznej (lub chemicznej), wytwarzają z prostych związków nieorganicznych, występujących w środowisku abiotycznym, złożone związki organiczne, które wbudowują we własne tkanki lub wykorzystują na swoje potrzeby energetyczne. Związana w producentach materia zużywana jest częściowo przez różne grupy heterotrofów (konsumentów) jako pokarm i wbudowywana po biochemicznych przekształceniach w ich ciała. Powrót zgromadzonej w ciele organizmów materii do środowiska nieożywionego następuje po ich obumarciu, a w wypadku zwierząt częściowo z ekskrementami (wydalinami). Tu reducenci poddają szczątki organiczne mineralizacji, co prowadzi do powstania związków prostych, z których mogą ponownie skorzystać producenci. Obieg materii realizuje się przez cykle biogeochemiczne poszczególnych pierwiastków, których ilość i sposób pobierania zależy m.in. od zapotrzebowań organizmu, ich dostępności w środowisku, a także przyswajalności. Łabno G. (2006): Ekologia. Słownik encyklopedyczny. Wydawnictwo Europa, Wrocław. (ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), głównym pierwiastkiem wchodzącym w skład materii organicznej jest węgiel. Węgiel wchodzi do obiegu w części biotycznej ekosystemu jako dwutlenek węgla, będący obok wody podstawowym substratem fotosyntezy, w wyniku której są wytwarzane związki organiczne (cukry) z wykorzystaniem energii słonecznej. W ten sposób asymilacja dwutlenku węgla staje się procesem dającym produkcję pierwotną brutto (GPP - ang. gross primary production). Produkcja pierwotna brutto - to całkowita ilość energii zakumulowana przez rośliny w procesie fotosyntezy w określonej jednostce czasu. Węgiel wbudowany w związki organiczne, będące magazynem energii, jest następnie w wyniku procesów oddychania uwalniany do atmosfery jako CO2. Mackenzie A., Ball A.S., Virdee S.R. (2005): Ekologia. Krótkie wykłady. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Zobacz więcej...
Kontakt

Szybki kontakt