Lasy Państwowe
Logo Encyklopedii Leśnej
W
Ilość znalezionych haseł: 810

Gruntoznawstwo

wytrzymałość na ścinanie gruntu

(inżynieria leśna, gruntoznawstwo), wytrzymałość na ścinanie (ang. shear strength) jest terminem stosowanym w mechanice gruntów, który oznacza największą wartość naprężeń stycznych, czyli działających wzdłuż określonej powierzchni, przy której nie dochodzi do zniszczenia struktury gruntu lub skały. Prawo sił tarcia i spójności działających w obrębie mas skalnych zostało wprowadzone w 1773 roku przez Charlesa Augustina de Coulomba. W 1790 roku francuski inżynier Gaspard Claire Marie Riche opublikował je w swojej pracy na temat mechaniki gruntów. Kryterium Coulomba jest najprostszym sposobem opisania wytrzymałości gruntu na ścinanie i jest zapisywane:τ=c+σ tgϕ gdzie: σ  to naprężenie normalne (ang. normal stress) do powierzchni ścinania, c  to spójność (ang. cohesion), (ϕ)  to kąt tarcia wewnętrznego (ang. internal angle of friction).Długoterminowe warunki wytrzymałości (przy swobodny odpływie wody z porów) opisywane są przez wytrzymałość efektywną, czyli będącą wynikiem przenoszenia naprężeń przez szkielet ziarnowy i wyrażaną przez kąt tarcia wewnętrznego i spójność. Krótkoterminowe warunki (np. nagłe obciążenie) uwzględniają ciśnienie porowe jako częściowo przenoszące naprężenia. W takich warunkach kąt tarcia wewnętrznego ma znacznie zredukowaną wartość do momentu, gdy nastąpi drenaż płynów z przestrzeni porowych. Według teorii stanów krytycznych (ang. critical state theory) wyróżnia się wytrzymałość szczytową (ang. peak shear strength), krytyczną oraz rezydualną (resztkową).

Zobacz więcej...

Prawo ochrony środowiska i polityka leśna

wyznaczniki (źródła) praw majątkowych przysługujących Lasom Państwowym

(prawo ochrony środowiska i polityka leśna), są to : a) normy prawne, zawierające dyspozycje prawne, adresowane bezpośrednio do Lasów Państwowych (względnie do niektórych wskazanych jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych), określające wprost, że Lasom Państwowym (względnie wybranym jednostkom organizacyjnym Lasów Państwowych) przypada dane uprawnienie majątkowe, związane z konkretnymi składnikami majątkowymi we władaniu Lasów Państwowych, z zastrzeżeniem, że poszczególne regulacje prawne mogą ograniczać stosowanie danego uprawnienia majątkowego do konkretnych sytuacji hipotetycznych, a także mogą wiązać dane uprawnienie majątkowe z określonymi czynnościami prawnymi (np. prawo majątkowe zbywania gruntu, będącego lasem, pod hipotetycznym warunkiem braku przydatności tego lasu dla gospodarki leśnej z zastosowaniem czynności prawnych, prowadzących do zawarcia stosunku prawnego sprzedaży), b) normy prawne, zawierające dyspozycje prawne, przelewające na Lasy Państwowe ( na poszczególne jednostki organizacyjne Lasów Państwowych ) uprawnienia majątkowe, wykreowane w stosunku do państwowego gospodarstwa leśnego w poprzednim porządku prawnym (uprawnienia majątkowe, dziedziczone przez Lasy Państwowe  w ramach następstwa prawnego), c) normy prawne, zawierające dyspozycje prawne, adresowane pośrednio do jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych, gdyż określające, że danej grupie jednostek organizacyjnych (w której mieszczą się jednostki organizacyjne Lasów Państwowych) przypadają określone uprawnienia majątkowe, związane z konkretnymi składnikami majątkowymi ( z zastrzeżeniem, jak w lit. a) ,d) normy prawne, pozwalające na pozyskiwanie przez Lasy Państwowe określonych uprawnień majątkowych, przysługujących określonym osobom i jednostkom organizacyjnym – w razie przelania na Lasy Państwowe tych uprawnień majątkowych przez te osoby oraz jednostki organizacyjne, e) uprawnienia majątkowe, wywodzone na podstawie różnych zasad tworzenia oraz stosowania prawa, w tym w szczególności : - uprawnienia majątkowe, będące konsekwencją przypisania Lasom Państwowym przez prawo określonych zadań do realizacji (uprawnienia majątkowe wywodzone z następującego toku rozumowania : skoro normy prawne nałożyły na Lasy Państwowe określone zadanie /zadania/ do wykonywania – to zasada racjonalnego ustawodawcy pozwala przyjąć, że wraz z określeniem tych zadań Lasy Państwowe zostały wyposażone w określone, niezbędne uprawnienia majątkowe; należy tu jednak podnieść, że wywodzenie uprawnień majątkowych na podstawie przytoczonego toku rozumowania może być poprawne w sposób bezwzględny tylko w takich przypadkach, w których w istniejącym porządku prawnym nie ma norm / w tym norm ogólnych /, uzależniających realizację danego zadania /danej grupy zadań/ od każdorazowego lub okresowego przelania na Lasy Państwowe / np. przez ministra właściwego w sprawach Skarbu Państwa/ określonej wiązki uprawnień majątkowych: np. można sobie wyobrazić regulację, przewidującą zadanie Lasów Państwowych w zakresie zbywania określonych składników majątkowych, jednak pod warunkiem uzyskiwania każdorazowo na taką transakcję przyzwoleniaministra właściwego w sprawach Skarbu Państwa  ), - uprawnienia majątkowe, wywodzone na podstawie zasady: „skoro można więcej, to tym bardziej można mniej”, na przykład:• skoro dany składnik majątkowy może być trwale zbywany (pod określonymi warunkami), to tym bardziej pod tymi samymi warunkami, może być zbywany poprzez ustanowienie na nim ograniczonych praw rzeczowych, pod warunkiem, że nie sprzeciwia się to:- uprawnieniom przysługującym Skarbowi Państwa jako osobie prawnej (jeżeli Skarbowi Państwa nie można czegoś czynić z należącym do niego składnikiem majątkowym, nie wolno tego czynić również Lasom Państwowym jako reprezentantowi Skarbu Państwa), - uprawnieniom jednoznacznie przypisanym innym niż Lasy Państwowe reprezentantom Skarbu Państwa (jeżeli określone uprawnienie majątkowe przysługuje jednoznacznie innemu niż Lasy Państwowe reprezentantowi Skarbu Państwa, nie można wywodzić, iż uprawnienia te mogą należeć do Lasów Państwowych) ani - ogólnym zasadom prowadzenia działalności leśnej, określonym oraz wynikającym w prawa leśnego• skoro dane uprawnienie majątkowe jest związane z nieruchomością (jako rzeczą główną)  we władaniu Lasów Państwowych, to tym bardziej może dotyczyć ruchomości (jako przynależności rzeczy głównej) we władaniu Lasów Państwowych, gdyż, ważąc na art. 52. kodeksu cywilnego, z braku zastrzeżeń, zawartych w treści danej czynności prawnej oraz z braku przepisów szczególnych, czynność prawna, dotycząca rzeczy głównej odnosi ten sam skutek w stosunku do przynależności ( to, co za pomocą czynności prawnych można czynić z rzeczą główną można również czynić z przynależnościami) Uzupełniająco należy podnieść, że rozwiązaniem najbardziej prawidłowym byłoby bezpośrednie określenie (określenie wprost)  – np. w normach prawa leśnego - katalogu uprawnień majątkowych, przysługujących Lasom Państwowym (wyznaczanie uprawnień majątkowych, przysługujących Lasom Państwowym, metodą prawną, o której powyżej jest mowa w lit. a). W trakcie nowelizacji ustawy o lasach, dokonanej w roku 1997, wprowadzono do niej Rozdział 6a „Gospodarowanie mieniem Skarbu Państwa będącym w zarządzie Lasów Państwowych”.  Przyjęcie tezy, że na podstawie uregulowań, zawartych w tym rozdziale, można utworzyć pełne katalogi składników majątkowych, którymi Lasy Państwowe mają prawo władać, oraz uprawnień majątkowych, związanych z tymi składnikami, doprowadza do absurdalnych wniosków. Upoważnia to do przyjęcia, że zgodnie z zasadą racjonalnego ustawodawcy powołany rozdział 6 a ustawy o lasach należy traktować jedynie jako zbiór norm prawnych, regulujących wybrane zasady gospodarowania wybranymi elementami mienia, będącego w zarządzie lub innym władaniu przez Lasy Państwowe. W innym miejscu niniejszej encyklopedii wywiedziono, że w odniesieniu do Lasów Państwowych odnosi się odpowiednio ustawa o gospodarce nieruchomościami. Jeżeli zatem w prawie leśnym nie udzielono odpowiedzi, czy Lasom Państwowym przysługuje dane uprawnienie majątkowe, dotyczące danej nieruchomości, będącej we władaniu Lasów Państwowych, rozstrzygnięcia można poszukiwać w unormowaniach, zawartych właśnie ustawy o gospodarce nieruchomościami, pod warunkiem wszakże wyciągania wniosków, nie sprzeciwiających się uprawnieniom przysługującym Skarbowi Państwa jako osobie prawnej, uprawnieniom jednoznacznie przypisanym innym niż Lasy Państwowe reprezentantom Skarbu Państwa, ani ogólnym zasadom prowadzenia działalności leśnej, określonym oraz wynikającym w prawa leśnego.W niniejszej encyklopedii wywiedziono ponadto, że do jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych, jako ułomnych osób prawnych, mogą odnosić się również odpowiednio regulacje kodeksu cywilnego. Jeżeli zatem ani w prawie leśnym, ani w ustawie o gospodarce nieruchomościami, ani w innych aktach prawnych, odnoszących się do nieruchomości, nie udzielono odpowiedzi, czy Lasom Państwowym przysługuje jakieś uprawnienie majątkowe, dotyczące danej nieruchomości, rozstrzygnięcia można poszukiwać w unormowaniach, zawartych właśnie w kodeksie cywilnym, wszakże pod warunkami, o jakich mowa w zdaniach poprzednich: nie można wywodzić uprawnień majątkowych, przysługujących Lasom Państwowym, jeśli nie przysługują one Skarbowi Państwa jako osobie prawnej, nie można wywodzić uprawnień majątkowych, przysługujących Lasom Państwowym, jeżeli zostały one jednoznacznie przypisane przez prawo innym niż Lasy Państwowe reprezentantom Skarbu Państwa, nie można wywodzić uprawnień majątkowych, przysługujących Lasom Państwowym, jeżeli używanie tych uprawnień sprzeciwiałoby się ogólnym zasadom prowadzenia działalności leśnej.Powyżej przedstawiono procedurę identyfikującą uprawnienia majątkowe, przysługujące Lasom Państwowym, w odniesieniu do nieruchomości.Jest to oczywiście procedura, która dotyczy wszelkich innych składników majątkowych, znajdujących się we władaniu Lasów Państwowych: w pierwszej kolejności uprawnień majątkowych, związanych z danym składnikiem majątkowym, poszukujemy w prawie leśnych, jeśli prawo leśne nie przynosi odpowiedzi, rozstrzygnięć poszukujemy w innych aktach prawnych szczególnych, które mogą odnosić się do jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych jako jednostek organizacyjnych bez osobowości prawnej spoza sektora finansów publicznych, kończąc poszukiwania w akcie prawnym najbardziej ogólnym (kodeks cywilny, ustawa o prawach autorskich i prawach pokrewnych); w ostatniej dopiero kolejności o uprawnieniach majątkowych wnioskujemy na podstawie przywołanych powyżej zasad tworzenia oraz stosowania prawa.

Zobacz więcej...

Prawo ochrony środowiska i polityka leśna

wyznaczniki (źródła) uprawnień do władania przez Lasy Państwowe składnikami majątkowymi

(prawo ochrony środowiska i polityka leśna), normy prawne, zawierające dyspozycję, zobowiązującą oraz uprawniającą Lasy Państwowe (jednostki organizacyjne Lasów Państwowych) do sprawowania zarządu (innego władania) poszczególnymi składnikami majątkowymi, będącymi własnością oraz pod innymi tytułami prawnymi należącymi do Skarbu Państwa. W tym kontekście należy zauważyć, że :- w art. 4 ust. 1 ustawy o lasach określono, że Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe zarządza, z określonymi wyjątkami, lasami stanowiącymi własność Skarbu Państwa,- z powołanej powyżej normy wynika, że z zastrzeżeniem wyjątków, przywołanych w ustawie o lasach, niekwestionowaną właściwością Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe jest władanie w formie zarządu, określonego w ustawie o lasach, lasami stanowiącymi własność Skarbu Państwa,- w art. 4 ust. 3 ustawy o lasach określono, że w ramach sprawowanego zarządu (w ramach zarządu lasami, stanowiącymi własność Skarbu Państwa) Lasy Państwowe prowadzą gospodarkę leśną, gospodarują gruntami i innymi nieruchomościami oraz ruchomościami związanymi z gospodarką leśną, a także prowadzą ewidencją majątku Skarbu Państwa oraz ustalają jego wartość,- nałożenie na Lasy Państwowe normą art. 4 ust. 3 obowiązku prowadzenia ewidencji oraz ustalania jego wartości majątku Skarbu Państwa należy traktować zawężająco (ustawodawcy nie mogło przecież chodzić o ewidencję zbiorczą całego mienia Skarbu Państwa, gdyż to zadanie należy do ministra właściwego ds. Skarbu Państwa, a z mocy odrębnych przepisów Lasy Państwowe należy traktować jedynie jako jednostkę ewidencji przedmiotowej oraz podmiotowej mienia Skarbu Państwa, wchodzącego w skład leśnych zasobów ekonomicznych),- przywołanie obowiązku ewidencjonowania oraz obowiązku w zakresie określania wartości majątku Skarbu Państwa  w końcowej części normy art. 4 ust. 3 pozwala na przyjęcie, że grunty, inne nieruchomości oraz ruchomości związane z gospodarką leśną – a więc składniki majątkowe, którymi Lasy Państwowe mają gospodarować, są to składniki majątkowe należące do Skarbu Państwa, - gospodarowanie gruntami, o których mowa w art. 4 ust. 3 ustawy o lasach, nie należy rozumieć jako gospodarowania wyłącznie gruntami, będącymi lasami; ustawodawca w wielu bowiem miejscach  ustawy o lasach dowiódł, że wyraźnie rozróżnia grunty, będące lasami, grunty, nie będące lasami oraz nieruchomości, nie będące gruntami:• „Plan urządzenia lasu powinien zawierać w szczególności opis lasów i gruntów przeznaczonych do zalesienia „/art.18.4 pkt.1/;• „Nadleśniczy prowadzi samodzielnie gospodarkę leśną w nadleśnictwie na podstawie planu urządzenia lasu oraz odpowiada za stan lasu. W szczególności nadleśniczy /.../ bezpośrednio zarządza lasami, gruntami i innymi nieruchomościami Skarbu Państwa, pozostającymi w zarządzie Lasów Państwowych” /art. 35. 1 pkt.2 a/ ; • „W zarząd Lasów Państwowych (nadleśnictw) przekazuje się stanowiące własność Skarbu Państwa grunty przeznaczone do zalesienia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu” /Art. 36. 1./ ,• „Kierownik jednostki organizacyjnej Lasów Państwowych, z wyjątkiem kierownika jednostki organizacyjnej, o której mowa w art. 32 ust. 2 pkt.4, za zgodą Dyrektora Generalnego, może nabywać stanowiące własność osób fizycznych lub prawnych lasy oraz grunty przeznaczone do zalesienia, jak również inne grunty i nieruchomości, jeżeli jest to uzasadnione potrzebami gospodarki leśnej i nie narusza interesu Skarbu Państwa” /Art. 37. 1/; • „Sprzedaż lasów, gruntów i innych nieruchomości Skarbu Państwa znajdujących się w zarządzie Lasów Państwowych, z zastrzeżeniem art. 40a, może następować w przypadkach /.../” /Art. 38. 1./ ,- zacytowane w zdaniu poprzednim normy ustawy o lasach świadczą o tym, że intencją ustawodawcy było nie tylko nadanie Lasom Państwowym uprawnienia do zarządu lasami, stanowiącymi własność Skarbu Państwa, lecz również do władania w tej samej formie (w formie zarządu) gruntami, nie będącymi lasami ( w tym gruntami, przeznaczonymi do zalesienia) oraz nieruchomościami, nie będącymi gruntami, stanowiącymi ( lub stającymi się po nabyciu) własnością Skarbu Państwa, - należy podnieść, że w rzeczywistości Lasy Państwowe władają niektórymi nieruchomościami, nie będącymi lasami, w formie zarządu trwałego, stanowionego na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami,- zwraca uwagę, że w normie art. 4 ust. 3 ustawodawca nie rozstrzygnął w sposób definitywny, że składniki majątkowe, którymi Lasy Państwowe mają gospodarować, muszą należeć do Skarbu Państwa wyłącznie pod prawnym tytułem własności; - powyższe stanowi przesłankę prawną „legalizującą” stan faktyczny władania przez Lasy Państwowe w wielu przypadkach składnikami majątkowymi nabytymi za, w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa nie na własność Skarbu Państwa, lecz w posiadanie zależne lub nabytymi przez Skarb Państwa na podstawie wszelkich innych (niż własność) praw rzeczowych (jeżeli Lasy Państwowe za Skarb Państwa, w imieniu Skarbu Państwa i na rzecz Skarbu Państwa nabywają na przykład nieruchomość nie będącą gruntem  na przykład w drodze najmu, to składnik ten staje się składnikiem majątkowym nabytym przez Skarb Państwa w posiadanie zależne; Skarb Państwa staje się najemcą danego składnika majątkowego; Lasom Państwowym przypada obowiązek gospodarowania tą nieruchomością; nie ma przy tym żadnych przeciwwskazań, aby władanie takim majątkiem w dalszym ciągu nazywać zarządem; dodatkowych argumentów za taką kwalifikacją władania przykładową nieruchomością nabytą przez Skarb Państwa w posiadanie zależne lub samoistne dostarczają przytoczone poniżej rozważania na temat dzierżenia; dzierżyciel władać może składnikiem majątkowym zarówno za właściciela, jak i za posiadacza samoistnego czy posiadacza zależnego); - regulacje ustawy o lasach nie unormowały również, zdarzających się w praktyce, sytuacji, w których Lasy Państwowe (jednostki organizacyjne Lasów Państwowych) wchodzą, bez nabycia „pełnego” zarządu, we władanie  składnikami majątkowymi Skarbu Państwa (w tym we władanie nieruchomościami Skarbu Państwa ), będącymi już we władaniu osób fizycznych oraz innych jednostek organizacyjnych ( na przykład pozostającymi w ich  zarządzie trwałym); załóżmy, że Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych ma uzasadnioną potrzebę korzystania z części gmachu przy ulicy Wawelskiej nr 22 w Warszawie; jak wiadomo gmach ten stanowi własność Skarbu Państwa; pozostaje przy tym w trwałym zarządzie Ministerstwa Środowiska; decydując się na rozwiązanie prawne, polegające na tym, że Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych (działając przecież za, w imieniu oraz na rzecz Skarbu Państwa) wynajmuje od Skarbu Państwa część powierzchni powołanego gmachu – doprowadzamy do sytuacji prawnej, w której Skarb Państwa, reprezentowany tutaj z jednej strony przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych, a z drugiej strony przez Ministra Środowiska , staje się (!!!) najemcą składnika majątkowego, będącego  własnością Skarbu Państwa, staje się posiadaczem zależnym rzeczy, która de facto nie może pozostawać w posiadaniu zależnym Skarbu Państwa, skoro stanowi własność Skarbu Państwa; jeżeli za korzystaniem przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych z części powierzchni gmachu przy ulicy Wawelskiej nr 22 w Warszawie przemawiają kryteria celowości oraz gospodarności prawidłowego działania – to racjonalnym rozwiązaniem byłoby przyjęcie, że to korzystanie z powołanej nieruchomości (części nieruchomości) obywa się na warunkach swoistego współzarządu (współdzierżenia); zwraca przy tym uwagę, że zarówno trwały zarząd, przypadający państwowym organom władzy publicznej, jak również zarząd, przypadający z ustawy o lasach Lasom Państwowym, mają charakter władztwa nieodpłatnego cudzym majątkiem; rzecz jednak w tym, że regulacje ustawy o gospodarce nieruchomościami usankcjonowały absurd prawny, wykazany powyżej; w art. 18. tej ustawy określono mianowicie, że jednostkom organizacyjnym, nieposiadającym osobowości prawnej, nieruchomości Skarbu Państwa mogą być oddawane m.in. w najem, dzierżawę oraz użyczenie –  z zastrzeżeniem, że odbywa ma się to odbywać na cele, związane z działalnością tych jednostek; z kolei w art. 43 powołanej ustawy rozstrzygnięto, że jednostki organizacyjne, mające nieruchomości Skarbu Państwa w trwałym zarządzie, mogą, za zgodą organu nadzorującego, oddawać te nieruchomości lub ich części  w najem, dzierżawę albo użyczenie w drodze umowy, zawartej na okres nie dłuższy niż czas, na który został ustanowiony trwały zarząd, z równoczesnym zawiadomieniem właściwego organu, jeśli umowa jest zawierana na okres do 3 lat, lub za zgodą właściwego organu, jeżeli umowa jest zawierana na okres powyżej trzech lat, przy czym nieruchomości oddane w trwały zarząd ministerstwom, urzędom centralnym i urzędom wojewódzkim lub części tych nieruchomości mogą być oddawane w najem, dzierżawę lub użyczenie za zgodą ministra właściwego do spraw administracji publicznej; należy zatem dojść do wniosku, że Lasy Państwowe (jednostki organizacyjne Lasów Państwowych) mogą, z mocy ustawy o lasach, władać nieruchomościami Skarbu Państwa w formie zarządu, zaś w odniesieniu do nieruchomości Skarbu Państwa, pozostających w dzierżeniu ( w tym w trwałym zarządzie), użytkowaniu wieczystym oraz posiadaniu zależnym osób fizycznych oraz innych jednostek organizacyjnych, mogą, z mocy ustawy o gospodarce nieruchomościami, władać nimi na podstawie umowy najmu (podnajmu), dzierżawy (podzierżawy)  oraz użyczenia (jeśli te osoby fizyczne oraz inne jednostki organizacyjne mogą nieruchomości te wynajmować, wydzierżawiać lub użyczać z mocy wiążącego ich prawa, zawartych umów na korzystanie z nieruchomości Skarbu Państwa oraz wydanych w tej sprawie aktów administracyjnych); wydaje się jednak, że opisane w zdaniach poprzednich wchodzenie przez Lasy Państwowe w posiadanie zależne nieruchomości Skarbu Państwa należy mimo wszystko traktować jako nie nazwane przez prawo stanowienie współzarządzania przez Lasy Państwowe tymi nieruchomościami, choć dokonywane z  użyciem stosunku prawnego najmu, dzierżawy lub umowy oddania – wzięcia w użyczenie;- regulacje ustawy o lasach nie rozstrzygnęły wprost ( nie rozstrzygnęły jednoznacznie) kwestii uprawnień Lasów Państwowych do władania w formie zarządu ruchomościami Skarbu Państwa ( a w szczególnych przypadkach do władania ruchomościami w formie najmu, dzierżawy lub użyczenia), związanymi z gospodarką leśną, oraz niematerialnymi zasobami majątkowymi, potrzebnymi do prowadzenia gospodarki leśnej oraz do wypełniania wszelkich innych zadań, przypadających Lasom Państwowym (ustawodawca określił, że Lasy Państwowe mają obowiązek gospodarowania ruchomościami związanymi z gospodarką leśną, dopiero w końcowej regulacji określając, że mienie, należące do okręgowych zarządów lasów państwowych oraz nadleśnictw staje się mieniem zarządzanym przez jednostki organizacyjne Lasów Państwowych, wykreowane w ustawie o lasach; w ustawie o lasach o niematerialnych składnikach majątkowych w ogóle nie ma mowy);- dodatkową przesłanką prawną, utrudniającą rozstrzygnięcie powyższych dylematów, jest zakres reglamentacji rozdziału  6a ustawy o lasach pt. „Gospodarowanie mieniem Skarbu Państwa będącym w zarządzie Lasów Państwowych”. W przepisach tego rozdziału jest mowa prawie  wyłącznie o gospodarowaniu lasami, gruntami, nie będącymi lasami oraz innymi nieruchomościami. Tylko trzy przepisy zostały poświęcone innym aktywom majątkowym (p.102)• przepis art. 41, mówiący o zaciąganiu przez Lasy Państwowe w imieniu Skarbu Państwa kredytów bankowych oraz pożyczek z narodowego i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej,• przepis art..42, mówiący o przystępowaniu lub tworzeniu w Lasach Państwowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółek akcyjnych, • przepis art. 43, mówiący o pieczęci, jaką mają posługiwać się jednostki organizacyjne Lasów Państwowych, - nie może ulegać wątpliwości, że obrażałoby w sposób rażący zasadę racjonalnego ustawodawcy potraktowanie unormowań rozdziału 6 a ustawy o lasach jako pośredniego enumeratywnego wyszczególnienia mienia, będącego w zarządzie Lasów Państwowych, a dokładniej jako enumeratywnego wyszczególnienia wszystkich składników majątkowych, mogących być w zarządzie Lasów Państwowych; oznaczałoby to bowiem, że składniki majątkowe, mogące być w zarządzie Lasów Państwowych stanowią: • lasy; • grunty, nie będące lasami,• nieruchomości, nie będące gruntami,• środki kredytowe (pozostające w zarządzie Lasów Państwowych obce środki pieniężne brane na warunkach kredytowych przez Skarb Państwa za pośrednictwem Lasów Państwowych),• środki, pochodzące z pożyczek, udzielanych przez dwa fundusze celowe (Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska  i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej),• udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością,• akcje jako papiery wartościowe,• pieczęcie okrągłe, do używania których obowiązane są jednostki organizacyjne Lasów Państwowych,- uprawnienie do zarządu przez Lasy Państwowe ruchomościami Skarbu Państwa oraz określonymi niematerialnymi składnikami majątkowymi można wywieść nie tylko z zasady racjonalnego ustawodawcy, lecz również z:• okoliczności, że ustawodawca wprowadził do ustawy o lasach pojęcie zarządu, a nie kodeksowe pojęcie dzierżenia (przesłanka stwarzająca punkt wyjścia do wywiedzenia uprawnienia Lasów Państwowych do władania niematerialnymi składnikami majątkowymi), • „odziedziczenia”  prawnego przez Lasy Państwowe z mocy ustawy o lasach całego mienia, należącego do państwowego gospodarstwa leśnego,• utrwalonej praktyki władania przez Lasy Państwowe ruchomościami oraz niematerialnymi składnikami majątkowymi, należącymi (przede wszystkim pod prawnym tytułem własności) do Skarbu Państwa, oraz nazywania tego władania zarządem- wydaje się, że konsekwentnie należy przyjąć, że jeżeli ruchomości oraz majątek niematerialny, należący pod różnymi tytułami prawnymi do Skarbu Państwa, znajduje się w faktycznym władaniu osób fizycznych lub jednostek organizacyjnych – to Lasy Państwowe mogą uzyskiwać władztwo nad tym majątkiem na podstawie umowy najmu, dzierżawy, wzięcia w użyczenie oraz (zwłaszcza w odniesieniu do majątku niematerialnego) na podstawie umów podobnychW poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, czy Lasom Państwowym przysługuje uprawnienie do sprawowania zarządu majątkiem niematerialnym niezbędne okazuje się przybliżenie pojęcia „zarządu”, wykreowanego w ustawie o lasach.Rozważania nasze rozpocznijmy od unormowań kodeksu cywilnego, dotyczących prawa rzeczowego posiadania.Właśnie z uregulowań k.c. można wywieść, że posiadanie jest prawem rzeczowym, uprawniającym do władania rzeczą.Ten, kto ma przedmiotowe prawo oraz, korzystając z tego prawa, daną rzeczą faktycznie włada jak właściciel jest posiadaczem samoistnym.Ten, kto ma w/w prawo oraz, korzystając z tego prawa, faktycznie bezpośrednio włada cudzą rzeczą jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo na cudzą rzeczą, jest posiadaczem zależnym.Zwraca uwagę, że kodeks cywilny nie używa słowa „jako” (jako właściciel, jako użytkownik), lecz słowa „jak” (jak właściciel, jak użytkownik). Przez taki zabieg redakcyjny usankcjonowany został w k.c. stan faktyczny np. władania rzeczą jak właściciel bez faktycznego tytułu własności, czy jak użytkownik bez  legitymowania się  prawem użytkowania, obciążającym daną rzecz. Brak tych tytułów nie musi znosić prawa rzeczowego posiadania. Ten, kto rzeczą faktycznie włada za kogo innego, jest dzierżycielem. W rozumieniu kodeksu cywilnego dzierżyciel nie jest posiadaczem (przekonuje o tym choćby treść art. 343 k.c.). Prawo dzierżenia  (dzierżenie) jest jednak bez wątpienia szczególnym przejawem rzeczowego prawa posiadania. Lasy Państwowe, w odniesieniu do materialnych składników majątkowych, należących do Skarbu Państwa, są bez wątpienia w rozumieniu kodeksu cywilnego dzierżycielami tego majątku, bowiem faktycznie władają nim za Skarb Państwa jako osobę prawną. Ustawa o lasach nie posługuje się jednak pojęciem dzierżenia, lecz zarządu. W odniesieniu do materialnych składników majątkowych, należących do Skarbu Państwa, są to pojęcia bardzo bliskoznaczne. W odniesieniu do majątku materialnego - zarząd jest przypisanym przez ustawę o lasach prawem Lasów Państwowych do określonego faktycznego władania przez tę jednostkę za Skarb Państwa majątkiem materialnym, należącym pod różnymi tytułami prawnymi do Skarbu Państwa. Ważąc, iż ustawa o lasach posługuje się właśnie pojęciem zarządu, a nie kodeksowym pojęciem dzierżenia (dotyczącym de facto dóbr materialnych) można postawić tezę, że zarząd w rozumieniu ustawy o lasach może rozciągać się  również na  faktyczne władanie majątkiem niematerialnym, należącym do Skarbu Państwa. W tym miejscu niezbędne wydaje się  przywołanie przepisów końcowych ustawy o lasach, z których wynika, że z dniem wejścia ustawy  w życie – okręgowe zarządy lasów państwowych, utworzone na podstawie ustawy z 1949 roku o państwowym gospodarstwie leśnym stały się z mocy prawa regionalnymi dyrekcjami Lasów Państwowych w rozumieniu ustawy z 1991 o lasach. Nadleśnictwa, działające na podstawie ustawy z 1949, stały się nadleśnictwami w rozumieniu ustawy o lasach, a zakłady produkcyjno-usługowe – innymi jednostkami organizacyjnymi Lasów Państwowych (zakładami). Mienie okręgowych zarządów Lasów Państwowych, a zatem materialne i niematerialne składniki majątkowe, pozostające prawnie przed dniem wejścia w życie ustawy o lasach we władaniu okręgowych zarządów LP, oraz prawa majątkowe i ciężary do  tych składników majątkowych przywiązane  – z dniem wejścia w życie  ustawy o lasach stały się mieniem regionalnych zarządów Lasów Państwowych oraz nadleśnictw – odpowiednio. Nie ulega przy tym wątpliwości, że mienie okręgowych zarządów Lasów Państwowych, o którym mowa powyżej, obejmowało w szczególności wiele nieruchomości,  ruchomości, a także takie prawa majątkowe, jak prawo do nabywania, wytwarzania w drodze robót budowlano – montażowych, umarzania, likwidowania,  zbywania, używania w toku normalnej działalności, obciążania ograniczonymi prawami rzeczowymi, wynajmowania, czy wydzierżawiania składników majątkowych ( w tym nieruchomości, ruchomości, wartości niematerialnych i prawnych, majątku finansowego i innego majątku). Szczegółowa analiza zadań, praw do władania składnikami majątkowymi, innych uprawnień majątkowych oraz uprawnień niemajątkowych, odziedziczonych przez Lasy Państwowe na mocy końcowych unormowań ustawy o lasach, została dokonana w ramach definicji hasła „ Lista historycznych aktów prawnych ”.

Zobacz więcej...

Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe

wyznaczniki (źródła) zadań Lasów Państwowych

(Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe), są to:a) unormowania oraz inne rozstrzygnięcia, w sposób dostateczny identyfikujące zadania, przypadające Lasom Państwowym, zawarte w:- w przepisach prawa powszechnie w Polsce obowiązującego ( w tym w odpowiednich przepisach prawa unijnego, aktach o charakterze lokalnym, oraz w przepisach prawa ucieleśnianych pod postacią Układów Zbiorowych Pracy), a także w przepisach historycznych aktów prawnych, jednak w takim zakresie, w jakim zadania określone w tych aktach historycznych przeszły na Lasy Państwowe zgodnie z zasadą następstwa prawnego,- politykach sektorowych, programach rządowych oraz strategiach rządowych – w takim zakresie, w jakim, na podstawie wytycznych organów nadzorujących, wiążą Lasy Państwowe jako jednostkę bez osobowości prawnej;- aktach normatywnych  o charakterze norm oraz standardów  - odpowiednio;- aktach administracyjnych odpowiednich organów ( w tym także wytyczne jednostek nadzorujących Lasy Państwowe);- upoważnieniach ministra właściwego w sprawach Skarbu Państwa;- porozumieniach administracyjnych z organami władzy samorządowej;- aktach reglamentacji wewnętrznej ( w tym w przyjętych w Lasach Państwowych programach działania);- planach wieloletnich i rocznych (w tym planach urządzenia lasu oraz planach finansowo – gospodarczych Lasów Państwowych oraz jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych);- umowach między dysponentami części budżetowej a Lasami Państwowymi w sprawie zlecenia przez administrację rządową Lasom Państwowym zadań do wykonania;- wszelkich aktach zobowiązaniowych, wiążących Lasy Państwowe;- dokumentach z ustaleniami, za[padającymi w ramach bieżącego kierowania Lasami Państwowymi, jednostkami organizacyjnymi Lasów Państwowych oraz komórkami organizacyjnymi jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych,  z zastrzeżeniem, iż ze względu na unikatowy charakter Lasów Państwowych z punktu widzenia systemu formalnoprawnego, identyfikowanie zadań Lasów Państwowych, płynących z aktów reglamentacji powszechnej jest zadaniem, które zawsze powinno zostać poprzedzone odpowiednią analizą z punktu widzenia kryteriów legalności działania; oczywistym kreatorem zadań Lasów Państwowych są wszystkie w/w akty reglamentacyjne , adresowane wprost do Lasów Państwowych. Lasy Państwowe są same w sobie jednostką organizacyjną oraz składają się z określonych w ustawie o lasach jednostek organizacyjnych, wchodzących w skład Lasów Państwowych. Z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że na Lasach Państwowych oraz wchodzących w jej skład jednostkach organizacyjnych ciążą zadania, wykreowane przez przepisy prawa powszechnie obowiązujące oraz w aktach  powszechnie obowiązujących, o ile bezwarunkowo odnoszą się one do ogółu jednostek organizacyjnych, działających na gruncie prawa polskiego. Ponadto należy wziąć pod uwagę, że Lasy Państwowe są jednostka organizacyjną bez osobowości prawnej, nie należącą do sektora finansów publicznych. Na Lasach Państwowych ciążą więc z małym ryzykiem popełnienia błędu wszystkie zadania, wykreowane przez akty reglamentacji powszechnej, o ile z unormowań tych przepisów wynika, że dotyczą one jednostek organizacyjnych bez osobowości prawnej jako takich (a więc bez dalszego rozgraniczania i podziału na jednostki organizacyjnej bez osobowości prawnej należące do sektora finansów publicznych oraz do sektora tego nie należące). Ale równocześnie na Lasach Państwowych nie ciążą zadania, wykreowane przez w/w akty powszechne, jeżeli z ich unormowań wynika, że odnoszą się one do jednostek organizacyjnych bez osobowości prawnej, lecz wyłącznie do tych jednostek, które należą do sektora finansów publicznych. Na Lasach Państwowych nie ciążą także zadania adresowane do osób prawnych innych niż Skarb Państwa.. Lasy Państwowe są prawnym reprezentantem Skarbu Państwa w zakresie działania Lasów Państwowych. Z tego względu kreatorem zadań Lasów Państwowych mogą być w określonym zakresie  akty  reglamentacyjne, dotyczące Skarbu Państwa. W realizacji niektórych zadań -  kierownicy jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych są organami administracji publicznej (przysługują im określone uprawnienia do stanowienia aktów administracyjnych). Sprawia to, że na Lasy Państwowe spadają odpowiednio zadania, określone w kodeksie postępowania administracyjnego (chodzi tu o zadania, określone w kodeksie postępowania administracyjnego dla strony zobowiązującej ), a także określone zadania, wynikające z przepisów, regulujących działanie administracji publicznej. Lasom Państwowym przysługują wreszcie określone uprawnienia policyjne oraz związane z wymiarem sprawiedliwości. Prowadzi to do wniosku, że kreatorem zadań Lasów Państwowych są (mogą być) w określonym zakresie przepisy regulujące działanie policji, a także przepisy prawa dotyczące postępowania w sprawach o wykroczenia oraz przepisy prawa w dotyczące postępowania karnego. W każdym jednak przypadku uznania, że dana regulacja reglamentacyjna odnosi się do Lasów Państwowych, wymaga odpowiedzi na następujące pytania, - czy dana regulacja w danym akcie reglamentacyjnym nie została uregulowana w akcie bardziej adekwatnym w stosunku do Lasów Państwowych ( z uwzględnieniem następującego stopniowania adekwatności: akty reglamentacyjne, dotyczące wprost Lasów Państwowych akty reglamentacyjne, dotyczące Skarbu Państwa akty prawne reglamentacyjne, dotyczące jednostek organizacyjnych bez osobowości prawnej spoza sektora finansów publicznych akty reglamentacyjne, dotyczące ogółu jednostek bez osobowości prawnej akty reglamentacyjne, dotyczące jednostek organizacyjnych jako takich),- czy z przepisów prawa wynika dostatecznie pewnie, że Lasom Państwowym przysługuje uprawnienie majątkowe, potrzebne do wykonania danego zadania, określonego w danym akcie reglamentacyjnym, - czy z przepisów prawa wynika, że Lasy Państwowe mają zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych oraz czynności faktycznych w celu wykonania danego zadania, określonego w danym akcie reglamentacyjnym.b) uniwersalne zasady oraz sposoby sprawnego działania zarządczego, będącego konsekwencją norm prawnych, zobowiązujących Lasy Państwowe do kierowania się rachunkiem efektywności ekonomicznej oraz regułą samowystarczalności finansowej, (z obowiązku kierowania się rachunkiem efektywności ekonomicznej oraz zasadą samofinansowania wynika, że Lasy Państwowe w ramach zarządu zwykłego mogą i powinny podejmować nie tylko te zadania, które wprost wynikają z wyznaczników, o których mowa w lit. b), lecz również te zadania, które nie są objęte zakazami prawnymi, a znajdują swoje źródło w teorii dobrego zarządzania).Odrębny zagadnieniem jest identyfikowanie zadań, przypadających Lasom Państwowym w aspekcie realizowania tych zadań w ramach lub poza ramami zwykłego zarządu. Przy w/w identyfikowaniu zadań znaczenie rozstrzygające może mieć już sama redakcja danej normy (np. nazwanie wprost danego zadania jako zadania, będącego zleceniem administracji rządowej) oraz określone przez prawo źródło finansowania danego zadania (np. pokrywanie kosztów realizacji zadania  z budżetowej  dotacji celowej  na zadania zlecone przez administrację rządową „lokuje” dane zadanie poza ramami zwykłego zarządu). W razie braku jednoznacznych przesłanek identyfikacyjnych, wypływających z norm reglamentacyjnych, pomocna powinna być definicja działalności leśnej, prowadzonej poza ramami zwykłego zarządu

Zobacz więcej...

Prawo ochrony środowiska i polityka leśna

wyznaczniki (źródła) zdolności Lasów Państwowych do czynności prawnych

(prawo ochrony środowiska i polityka leśna), a) unormowania ustawy o lasach:- art. 32. ust. 1 ustawy o lasach : „Lasy Państwowe jako państwowa jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej reprezentują Skarb Państwa w zakresie zarządzanego mienia” (t. j. reprezentują Skarb Państwa w sprawach, dotyczących składników majątkowych, należących do Skarbu Państwa, a będących we władaniu Lasów Państwowych, oraz w sprawach, dotyczących praw majątkowych, związanych z tymi składnikami majątkowymi), - w art. 33. ust.3 pkt.1 ustawy o lasach : „Dyrektor Generalny ( ...) reprezentuje Skarb Państwa w stosunkach cywilno-prawnych, w zakresie swojego działania” , - w art. 34. pkt.1. : „Dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych (...) reprezentuje Skarb Państwa w stosunkach cywilno-prawnych, w zakresie swojego działania”,- w art. 35 ust. 1 pkt.1) : „Nadleśniczy (...) reprezentuje Skarb Państwa w stosunkach cywilno-prawnych, w zakresie swojego działania”,b) unormowania w różnych aktach prawnych, nadające określonym kierownikom jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych władztwo administracyjne oraz karno – administracyjne, policyjne (łącznie z władztwem związanym ze środkami przymusu bezpośredniego), a także niektóre uprawnienia prokuratorskie oraz wymiaru sprawiedliwości ,c) unormowania kodeksowe, nadające Lasom Państwowym uprawnienie do reprezentowania interesów Skarbu Państwa przed sądami cywilnymi, gospodarczymi, rejestrowymi oraz administracyjnymi,d) unormowania w kodeksie pracy, przypisujące jednostkom organizacyjnym bez osobowości prawnej prawo do występowania w roli pracodawcy - będące punktem wyjścia do analiz prawnych, prowadzących m.in. do następujących wniosków ogólnych:a) Lasy Państwowe są przedstawicielem ustawowym Skarbu Państwa w rozumieniu kodeksu cywilnego;b) jednostki organizacyjne Lasów Państwowych mogą w swoim działaniu układać stosunki cywilnoprawne m.in. na podstawie unormowań kodeksu cywilnego;c) kierownicy niektórych jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych są organami administracji publicznej w rozumieniu k.p.a.,d) Lasy Państwowe występują w roli pracodawcydające – wraz z w/w wnioskami oraz innymi przesłankami (w tym, wynikającymi z listy zadań, przypadających Lasom Państwowym) - podstawę do twierdzenia, że:a) Lasy Państwowe (jednostki organizacyjne Lasów Państwowych) mają zdolność prawną, b) Lasy Państwowe są uprawnione do podejmowania czynności prawnych, co wynika ze zdolności do czynności prawnych,c) Lasy Państwowe mają zdolność do czynności cywilnoprawnych,d) Lasy Państwowe mają zdolność do czynności prawno - handlowych,e) Lasy Państwowe mają zdolność do czynności cywilnoprawnych, niezbędnych do realizacji zadań w ramach zasadniczej działalności administracyjnej,f) Lasy Państwowe mają zdolność do czynności pracowniczo - prawnych,g) Lasy Państwowe mają uprawnienia do władztwa służbowego,h) Lasy Państwowe mają zdolność do czynności administracyjno – prawnych aktywnych,,i) Lasy Państwowe mają uprawnienia do władztwa karno – administracyjnego,j) Lasy Państwowe w realizacji swoich zadań mają zdolność do wykonywania biernych czynności administracyjno – prawnych,k) Lasy Państwowe mają zdolność do wykonywania określonych czynności prawno – policyjnych,l) Lasy Państwowe mają uprawnienia do używania środków przymusu bezpośredniego,m) Lasy Państwowe mają zdolność do czynności prawnych, związanych z wymiarem sprawiedliwości (w tym uprawnienia do władztwa karno - administracyjnego, oraz do wykonywania niektórych uprawnień prokuratorskich),n) Lasy Państwowe mają zdolność do czynności procesowych.

Zobacz więcej...
Kontakt

Szybki kontakt