Lasy Państwowe
Logo Encyklopedii Leśnej
Ilość znalezionych haseł: 279

Urządzanie lasu

wiek rębności

(urządzanie lasu), wieki rębności, wyznaczające czas osiągania celu gospodarowania, określa się jako przeciętne wieki rębności dla głównych gatunków drzew w obrębach leśnych przyjmowane dla: sosny, świerka, jodły, dębu i buka na podstawie wykazu opracowanego przez Instytut Badawczy Leśnictwa, stanowiącego załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 36 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 19 maja 2004 r. w sprawie zmian w „Instrukcji urządzania lasu” zaś dla pozostałych gatunków ustalane podczas KZP. Przyjęcie przeciętnego wieku rębności spoza dopuszczalnego zakresu może mieć miejsce w sytuacjach wyjątkowych; wymagana jest wtedy zgoda Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych na wniosek przewodniczącego KZP, zaopiniowany przez właściwy Zespół Ochrony Lasu.Przeciętne wieki rębności pozostałych gatunków drzew należy – w zasadzie – przyjmować według poprzedniego planu urządzenia lasu, z uwzględnieniem żyzności siedliska i stanu zdrowotnego, w następujących orientacyjnych wysokościach:1) modrzew, klon, jawor, jesion – około 100 lat;2) grab, lipa, brzoza, olsza – około 80 lat;3) osika, olsza odroślowa – około 60 lat;4) topola i olsza szara – około 40 lat.Przeciętny wiek rębności służy przede wszystkim do obliczenia cząstkowych etatów użytkowania rębnego według dojrzałości oraz sprecyzowania pożądanego stanu zasobów drzewnych na koniec planowanego okresu gospodarczego, szczególnie w lasach wielofunkcyjnych nadleśnictwa (gospodarstwo O oraz gospodarstwo G).

Zobacz więcej...

Urządzanie lasu

wiek dojrzałości rębnej

(urządzanie lasu), wieki dojrzałości rębnej drzewostanu lub wieki dojrzałości drzewostanu do odnowienia (zwane także indywidualnymi wiekami dojrzałości rębnej), określane są indywidualnie dla poszczególnych drzewostanów podczas taksacji na gruncie z uwzględnieniem rzeczywistego składu gatunkowego oraz kondycji drzewostanu, lub przyjmowane schematycznie w wielkości wynikającej wprost z przeciętnego wieku rębności przyjętego dla gatunku drzewa, który panuje w danym drzewostanie. Uwaga: określanie indywidualnego wieku dojrzałości rębnej drzewostanu podczas taksacji zalecane jest przede wszystkim przy projektowaniu zróżnicowanych sposobów odnowienia, pozwala bowiem na odejście od ścisłego stosowania schematycznego podziału drzewostanów na: bliskorębne, rębne i przeszłorębne, w kierunku elastycznego projektowania terminu rozpoczęcia procesu odnowienia w drzewostanie: znacznie wcześniejszego – niż przeciętny wiek rębności gatunku panującego – np. w wypadku przebudowy, ale też znacznie późniejszego, np. w wypadku drzewostanu o dobrym stanie zdrowotnym pełniącego niezastąpioną funkcję w ekosystemie. Indywidualny wiek dojrzałości rębnej drzewostanu określa się i zapisuje w opisie taksacyjnym z dokładnością do 10 lat, uwzględniając: 1) rzeczywisty skład gatunkowy drzewostanu (proporcjonalnie do przyjętych wieków rębności poszczególnych gatunków wchodzących w skład drzewostanu); 2) jakość techniczną gatunku panującego w drzewostanie (wyższy wiek przy dobrej jakości, niższy przy złej); 3) stopień uszkodzenia drzewostanu oraz zgodność składu gatunkowego drzewostanu z TD (wyższy przy składzie zgodnym w drzewostanach nieuszkodzonych, niższy przy składzie niezgodnym w drzewostanach uszkodzonych); 4) przyjęte okresy: odnowienia, uprzątnięcia lub przebudowy drzewostanu; 5) „Wytyczne w sprawie kryteriów i postępowania przy określaniu indywidualnego wieku dojrzałości do odnowienia drzewostanów”, zamieszczone jako załącznik 2 w rozdziale VIII IUL 2012.

Zobacz więcej...

Urządzanie lasu

analiza stanu zasobów drzewnych

(urządzanie lasu), analizę stanu zasobów drzewnych (według obrębów leśnych oraz łącznie) należy przeprowadzić przez porównanie najważniejszych danych i statystyk z bieżącej (ostatniej) inwentaryzacji z uzyskanymi w wyniku poprzednich inwentaryzacji, a także odpowiednimi wielkościami prognozowanymi na koniec okresu obowiązywania sporządzanego planu urządzenia lasu. Najważniejsze dane oraz statystyki ujmowane są w tabeli XIII i dotyczą: 1) powierzchni leśnej (zalesionej i niezalesionej); 2) sumarycznej wielkości zasobów miąższości na powierzchni leśnej zalesionej i niezalesionej; 3) przeciętnej zasobności na 1 hektar według klas i podklas wieku drzewostanów; 4) przeciętnej zasobności na 1 hektar (iloraz wielkości z pkt 2 przez wielkość z pkt 1); 5) przeciętnego wieku drzewostanów, obliczanego jako średni ważony według wieków panujących poszczególnych drzewostanów (przy czym wagą jest powierzchnia tych drzewostanów, zaś dla gruntów leśnych niezalesionych przyjmuje się wiek 0); 6) uśrednionych przyrostów bieżących (spodziewanego – tabelarycznego oraz uzyskiwanego – użytecznego), odniesionych do jednego hektara oraz jednego roku; 7) przeciętnej miąższości użytków głównych (oddzielnie rębnych i przedrębnych) za okres obowiązywania planu urządzenia lasu, odniesionych do 1 hektara powierzchni leśnej (zalesionej i niezalesionej) oraz do 1 roku (iloraz pozyskanej miąższości – przeliczonej na miąższość brutto – przez powierzchnię zalesioną i niezalesioną z końca okresu oraz przez liczbę lat w okresie); 8) orientacyjnego średniego wieku rębności drzewostanów nadleśnictwa, obliczonego jako średnio ważony z przeciętnych wieków rębności przyjętych podczas KZP dla grup gatunków drzew w nadleśnictwie, przy czym wagą jest powierzchnia grup gatunków drzew o jednakowym wieku rębności. Do określenia pożądanego kierunku rozwoju oraz pożądanego stanu docelowego zasobów drzewnych nadleśnictwa należy rozważyć wnioski wynikające z analizy gospodarki leśnej za okres obowiązywania dotychczasowego planu urządzenia lasu oraz wnioski z porównania, o którym mowa powyżej. Analizę stanu zasobów drzewnych wraz z określeniem pożądanego docelowego stanu tych zasobów na koniec planowanego okresu gospodarczego sporządza się dla danego nadleśnictwa na podstawie wszechstronnie rozeznanych warunków przyrodniczych i ekonomicznych oraz przewidywanych przedsięwzięć gospodarczych, jak też ochronnych, dotyczących m.in. stopniowego zmniejszania istniejących różnic pomiędzy: a) rzeczywistym i pożądanym, odpowiednio do siedliskowych typów lasu oraz siedlisk przyrodniczych, składem gatunkowym drzewostanów; b) rzeczywistą i pożądaną, odpowiednio do wymagań trwałości lasów i ciągłości ich użytkowania, budową lasu oraz strukturą wiekową drzewostanów; c) rzeczywistym i pożądanym, odpowiednio do wymagań stabilności lasu, stanem zdrowotnym i sanitarnym drzewostanów; d) rzeczywistą i pożądaną, odpowiednio do wielkości użytecznego przyrostu bieżącego miąższości, wielkością zasobów miąższości drewna; e) rzeczywistą i pożądaną, odpowiednio do możliwości produkcyjnych lasu oraz potrzeb pielęgnowania, przebudowy i odnowienia drzewostanów, podażą surowca drzewnego. Do wyszczególnionych wyżej wymagań nie można zastosować znanych rozwiązań i obliczeń modelowych. Analiza stanu zasobów drzewnych, wraz z określeniem pożądanego docelowego stanu tych zasobów na koniec planowanego okresu gospodarczego, ma bowiem charakter indywidualnej ekspertyzy opisowej, do której można wprowadzić uzasadnioną korektę na każdym etapie planowania urządzeniowego.

Zobacz więcej...

Urządzanie lasu

wiek drzewostanu

(urządzanie lasu), wiek drzewostanu utożsamiany jest w planowaniu urządzeniowym z wiekiem średnim gatunku panującego w drzewostanie i jest kryterium tworzenia wyłączeń taksacyjnych. Określa się go z reguły przez dodanie liczby lat, jakie upłynęły od czasu inwentaryzacji poprzedniego planu urządzenia lasu. Podobnie określa się wieki średnie dla grup generacyjnych oraz pozostałych gatunków drzew (współpanujących i domieszkowych). W wypadku dostrzeżenia błędów wiek należy sprawdzić i skorygować. Wiek ustala się z dokładnością:1) 1–2 lat w uprawach i młodnikach Ia klasy wieku,2) 2–4 lat w młodnikach Ib klasy wieku,3) 4–6 lat w drągowinach II klasy wieku,4) 6–10 lat w drzewostanach III i IV klasy wieku,5) 10–20 lat w drzewostanach starszych.W wypadku znacznej rozpiętości wieku drzew danego gatunku należy je podzielić na dwie lub więcej grup generacyjnych i, w zależności od udziału każdej z tych grup, podać skład gatunkowy oraz przeciętny wiek, np.: drzewostan jodłowy o rozpiętości wieku od 80 do 150 lat można podzielić na trzy grupy generacyjne: 80–100 lat, 100–130 lat, 130–150 lat, zaś w opisie taksacyjnym podać: np. 5 Jd 90 l, 3 Jd 120 l, 2 Jd 140 l.Jeżeli w drzewostanie wszystkie gatunki wykazują różnowiekowość, to dla każdego gatunku określa się wiek według zasad podanych wyżej. Przy określaniu średniego wieku nie należy brać pod uwagę wieku pojedynczych drzew młodszych lub starszych.W uprawach i młodnikach sztucznego pochodzenia, założonych w minionym okresie gospodarczym, wiek należy określać z dokładnością do 1 roku; wieku pojedynczych drzew starszych (przedrostów) oraz młodszych (pochodzących z poprawek i uzupełnień) nie należy brać pod uwagę. Wiek upraw trzeba określać według faktycznego wieku sadzonek (nie należy się kierować tylko rokiem założenia uprawy).W zestawieniach tabelarycznych wieki zestawia się w klasy, obejmujące okresy dwudziestoletnie, zapisywane cyframi rzymskimi (I, II, III, itd.), a klasy od I do V dzieli się na 10-letnie podklasy wieku, oznaczając je, w ramach klasy, literami: a, b.

Zobacz więcej...

Urządzanie lasu

powierzchnie próbne kołowe

(urządzanie lasu), w pracach taksacyjnych powierzchnie próbne kołowe mające charakter czasowy, jednak do celów kontrolnych powinny być oznaczone w terenie. Usytuowanie powierzchni należy przedstawić na szkicu, podając współrzędne odczytane z odbiornika GPS i/lub domiary do punktów charakterystycznych. W drzewostanach dwuwarstwowych o dużej liczbie drzew w dolnej warstwie dopuszcza się zakładanie powierzchni koncentrycznych o dwóch promieniach. Obszar poszczególnych powierzchni koncentrycznych wynika z wieku drzew górnej i dolnej warstwy. W drzewostanach KO i KDO powierzchnie kołowe lokalizuje się poza gniazdami. Przyjmuje się następujące wielkości powierzchni próbnych w klasach i podklasach wieku: 1) IIa – 0,005 ha (promień r = 3,99 m), 2) IIb – 0,01 ha (promień r = 5,64 m), 3) IIIa i IIIb – 0,02 ha (promień r = 7,98 m), 4) IVa i IVb – 0,03 ha (promień r = 9,77 m), 5) Va i Vb – 0,04 ha (promień r = 11,28 m), 6) VI i starsze oraz KO, KDO i BP – 0,05 ha (promień r = 12,62 m). Kształt powierzchni w zasadzie kołowy; w drzewostanach młodych, w których widoczne są rzędy, kształt powierzchni może być prostokątny. W wypadku zakładania powierzchni kołowej na stoku przed jej założeniem określa się kąt nachylenia terenu w celu zachowania przyjętych wielkości powierzchni w rzucie poziomym; zależnie od stopnia nachylenia stoku koryguje się promień powierzchni. Na powierzchniach próbnych mierzy się pierśnice wszystkich drzew żywych, wysokość wybranych drzew żywych poszczególnych gatunków (z wyróżnieniem warstw wiekowych tych gatunków), a dodatkowo – jeżeli tak wynika z ustaleń KZP – odpowiednie wymiary drewna martwego. W razie potrzeby koryguje się wiek określony dla danego drzewostanu w opisie taksacyjnym. Pomiarem pierśnic – o zmiennym kierunku pomiaru (wyskalowane ramię średnicomierza zawsze w kierunku środka powierzchni) – należy objąć wszystkie drzewa o pierśnicy od 7 cm wzwyż, z dokładnością do 1 mm, pamiętając o stosowaniu zrektyfikowanych średnicomierzy oraz o zaznaczeniu drzew pomierzonych (poziomym znakiem na korze, na wysokości pomiaru). Wiek drzewa na powierzchni kołowej przyjmuje się według określonego w opisie taksacyjnym, uzyskanym z SILP-LAS; jeżeli jednak na powierzchni występują znaczne różnice wiekowe, to wiek dla poszczególnych gatunków oraz dla grup wiekowych w ramach tych gatunków określa się zgodnie z zasadami stosowanymi w taksacji leśnej. Mając wiek i wysokość drzewa, określa się jego bonitację.

Zobacz więcej...
Kontakt

Szybki kontakt