(uboczne użytkowanie lasu), związki organiczne o charakterze zasadowym (zawierające azot). Znanych jest ok. 12 tys. alkaloidów. Występują głównie w korze, korzeniach i nasionach roślin. Są trujące, często znajdują zastosowanie w leczeniu chorób, zaliczane są do ciał czynnych. Rośliny o największej zawartości ciał czynnych należą głównie do rodzin: psiankowanych, makowatych i jaskrowatych.Wiele alkaloidów ma charakter używek (kofeina, teina, nikotyna) lub narkotyków (morfina, kokaina). Przykładowe krajowe gatunki zawierające alkaloidy: cis pospolity (taksyna), pokrzyk wilcza jagoda (atropina), zimowit jesienny (kolchicyna), widłak wroniec (selagina); gatunki egzotyczne: krzew kokainowy/krasnodrzew (kokaina), kawowiec (kofeina), krzew herbaciany (teina). Liczne gatunki grzybów trujących zawieraja alkaloidy.
Antkowiak L. 1998. Rośliny lecznicze. Wyd. AR, Poznań