badania genetyczne drzew leśnych

Badania oparte są na prawach genetyki klasycznej oraz genetyki populacyjnej, skupiają się na badaniu zmienności organizmów oraz zasadach dziedziczenia. Rozwój genetyki populacyjnej związany jest z badaniami prowadzonymi m.in. przez Hardy (1908), Weinberga (1908), Wrighta (1921) oraz Falconera (1974). W związku z długowiecznością drzew, przez wiele lat rozwój genetyki leśnej był stosunkowo niewielki. Przyjmując, że genetyka leśna opera się na ocenie zmienności wewnątrzgatunkowej bliskich genetycznie populacji cząstkowych drzew, to jej początek można datować na rok 1821. Założono wtedy w majątku des Barres (Francja) pierwsze na świecie doświadczenie proweniencyjne z sosną zwyczajną. Inne istotne wydarzenia, uważane za istotne kroki w rozwoju genetyki drzew leśnych to np. odkrycie osiki triploidalnej czy mieszańca modrzewia europejskiego i japońskiego. W Polsce prekursorami leśnych badań w zakresie genetyki populacyjnej byli: Stanisław Sokołowski, Edward Chodzicki, Stanisław Tyszkiewicz, Stefan Białobok , Stanisław Bałut. Przykładem wprowadzenia wyników badań do hodowli lasu są m.in. podręczniki Tyszkiewicza (Nasiennictwo leśne 1949r), Tyszkiewicza i Obmińskiego (Hodowla i uprawa lasu 1963) oraz Giertycha (Doskonalenie składu genetycznego populacji drew leśnych z 1976 i 1989r.). Inny kierunek badań w dziedzinie genetyki drzew leśnych opiera się na wykorzystaniu genetyki molekularnej. Opracowanie w latach 60-tych XX wieku metody elektroforezy białek umożliwiło badanie zmienności organizmów na poziomie niedostępnym metodami genetyki klasycznej. Kolejnym ważnym etapem w rozwoju było opisanie techniki łańcuchowej reakcji polimerazy(PCR) w połowie lat 80-tych ubiegłego wieku. Możliwość szybkiej i wybiórczej analizy markerów genetycznych na poziomie DNA, zaowocowało wzrostem liczby badań i publikacji poświęconych genetyce drzew leśnych. Podstawowe kierunki badań w genetyce drzew leśnych zlokalizowane są na dwóch poziomach:
1) populacyjnym oraz
2) indywidualnym. Wiedza genetyczna jest ważnym argumentem np. w rozstrzyganiu sporu między zasadą rodzimości i naturalności gatunków a zdolnością adaptacyjną populacji, wykorzystywana jest przy badaniu naturalnych zasięgów w aspekcie historycznym i ich zmian, identyfikacji gatunkowe.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

 Autor: Dr Anna Zawadzka

Chałupka W. 2010. Genetyka drzew leśnych. W: Postęp badań w zakresie genetyki populacyjnej i biochemicznej drzew leśnych. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej odbytej w Krakowie 24 października 2008 roku. str. 85-93.Kraków 2010. Sabor J. 2006. Kierunki badań genetycznych w doświadczalnictwie leśnym. W: Sabor J. (red). Elementy genetyki i hodowli selekcyjnej drzew leśnych. str. 15-21. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych.
Sabor J. 2006. Rola doświadczeń proweniencyjnych w poznaniu zmienności wewnątrzgatunkowej drzew leśnych oraz w ocenie wartości genetyczno-hodowlanej poszczególnych populacji cząstkowych. W: Sabor J. (red). Elementy genetyki i hodowli selekcyjnej drzew leśnych. str. 99-115. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych.

Publikacje powiązane tematycznie

Chałupka W. 2010. Genetyka drzew leśnych. W: Postęp badań w zakresie genetyki populacyjnej i biochemicznej drzew leśnych. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej odbytej w Krakowie 24 października 2008 roku. str. 85-93.Kraków 2010.
Nowakowska J.A. 2007. Zmienność genetyczna polskich wybranych populacji sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na podstawie analiz polimorfizmu DNA. Prace Instytutu Badawczego Leśnictwa, Rozprawy i monografie . Sękocin Stary 2007.
Polak -Borecka M. 2006. Genetyka populacyjna drzew leśnych. Wydawnictwo Akademii Rolniczej Kraków.
Sabor J. 2006. Kierunki badań genetycznych w doświadczalnictwie leśnym. W: Sabor J. (red). Elementy genetyki i hodowli selekcyjnej drzew leśnych. str. 15-21. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych.
Sabor J. 2006. Rola doświadczeń proweniencyjnych w poznaniu zmienności wewnątrzgatunkowej drzew leśnych oraz w ocenie wartości genetyczno-hodowlanej poszczególnych populacji cząstkowych. W: Sabor J. (red). Elementy genetyki i hodowli selekcyjnej drzew leśnych. str. 99-115. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych.