ciała czynne

(uboczne użytkowanie lasu), swoiste substancje, będące najczęściej  produktami przemiany materii, obecne w surowcach roślinnych, nadające im właściwości lecznicze lub/i trujące. Wprowadzone do organizmu ludzkiego lub zwierzęcego powodują silną reakcję. Obecne w roślinach ciała czynne oddziałują na siebie synergicznie - uzupełniając, wzmacniając lub łagodząc swoje działanie. Ciała czynne dzieli się na grupy: alkaloidy, glikozydy, saponiny, gorycze (gorzkniki), gumy i śluzy, olejki eteryczne, garbniki i.in. Zawartość ciał czynnych w roślinach ulega zmianom dobowym i sezonowym, zależy też od części (organu) rośliny, jej wieku i wpływów zewnętrznych. Zioła lecznicze należy pozyskiwać w takim wieku rośliny (fazie rozwojowej) i o takiej porze (dnia, roku), gdy zawartość ciał czynnych jest największa. Również po zbiorze - podczas utrwalania i magazynowania surowców zielarskich zachodzą w nich zmiany składu chemicznego, których podstawą są procesy enzymatyczne. Znajomość procesów chemicznych i zmienności poziomu ciał czynnych w ziołach leczniczych znajduje odbicie w zasadach ich zbioru i sposobach obróbki po pozyskaniu.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Barszcz A. 2011. Surowce leśne. Materiały do wykładów. KULiD, UR Kraków.