(botanika roślin, drzewa i krzewy leśne), (Padus) rodzaj z rodziny różowatych (Rosaceae) i podrodziny śliwowych (Prunoideae) obejmujący kilkanaście gatunków w Europie, Azji i w Ameryce Północnej. Ostatnio często włączany do rodzaju Prunus. W Polsce jeden gatunek – czeremcha pospolita, czeremcha zwyczajna (Padus racemosa L. = Prunus padus L.). Krzew lub drzewo do 15 m wys. Pędy ciemnobrązowe, w młodości krótko owłosione, pokryte podłużnymi, popielatymi przetchlinkami. Pąki stożkowate, ostro zakończone, z brązowymi, szaro, pergaminowo obrzeżonymi łuskami. Liście jajowatoeliptyczne lub odwrotniejajowate, 6-12 cm długości, krótko zaostrzone, u nasady sercowate, na brzegu ostro piłkowane. Blaszki po górnej stronie pomarszczone i ciemnozielone, pod spodem szarozielone lub niebieskawe, z kępkami włosków wzdłuż nerwu głównego i w kątach nerwów. Nerwacja liści bardzo wyraźna; nerwy boczne nie dochodzą do brzegu blaszki lecz są łukowato wygięte i połączone ze sobą. Ogonek z 2 zielonymi gruczołkami. Kwiaty białe w gronach, początkowo wyprostowanych, później zwisających, rozwijają się w maju. Owoce (pestkowce) czarne i błyszczące. Występowanie – prawie cała Europa, bez południowej Wielkiej Brytanii, zachodniej Francji, Półwyspu Iberyjskiego oraz południowych Bałkanów i południowo-zachodniej Skandynawii. Poza Europą: północna Afryka oraz zachodnia i środkowa Azja. W Polsce na całym obszarze, w górach do 1150 m n.p.m. (Gorce). Żyzne i wilgotne siedliska lasów łęgowych oraz niskich grądów. Gatunek pospolity w łęgach wiązowo-jesionowych i jesionowo-olszowych, a także częsty w zbiorowiskach zaroślowych w dolinach rzek i strumieni oraz nad jeziorami. Bardzo częstym i dziczejącym w lasach gatunkiem jest cz. późna, cz. amerykańska [Padus serotina (Ehrh.) Borkh. = Prunus serotina Ehrh.]. Drzewo do 40 m wysokości, u nas często także wysoki krzew. Korowina na młodych pniach gładka, na starszych tarczkowato spękana i łuszcząca się. Pędy ciemnobrązowe, od strony zacienionej zielonkawe, nagie i pokryte licznymi, drobnymi, okrągłymi, szarymi przetchlinkami. Rdzeń kremowy. Pąki małe, stożkowate i ostro zakończone. Łuski brązowo-zielone o brzegach ciemnobrązowych. Liście eliptyczne, do 15 cm długości, na wierzchołku zaostrzone, u nasady klinowate, brzegiem drobno, gruczołkowato piłkowane. Blaszki skórzaste, z wierzchu błyszczące, pod spodem wzdłuż nerwu głównego rudawo owłosione. Kwiaty w wyprostowanych gronach rozwijają się późno, zwykle pod koniec maja lub w czerwcu, około 2-3 tygodni po czeremsze pospolitej. Owoce początkowo czerwone, po dojrzeniu czarne. Występowanie – rozległy zasięg we wschodniej i południowej części Ameryki Północnej obejmujący południowo-wschodnie krańce Kanady oraz blisko połowę powierzchni USA, od stanów Minnesota i Maine na północy, po Teksas i Florydę na południu. Ponadto Arizona i Nowy Meksyk w USA oraz Meksyk i Gwatemala. Gatunek o szerokiej skali ekologicznej, występujący na niżu i w górach (do 1500 m n.p.m. w Apallachach), w różnych regionach klimatycznych oraz na glebach jałowych, średnio żyznych i żyznych. Dość ważne drzewo w leśnictwie amerykańskim, którego drewno wykorzystywane jest między innymi do wyrobu luksusowych mebli, boazerii i wykładzin. Gatunek sprowadzony do Polski w 1813 roku. Ma niewielkie wymagania glebowe, jest umiarkowanie światłożądny, odporny na mrozy, suszę i zanieczyszczenia powietrza. Dawniej powszechnie sadzony w lasach, jednak bez pozytywnych rezultatów produkcyjnych. Zawiódł także jako domieszka biocenotyczna, gdyż na siedliskach ubogich rośnie bardzo słabo. Łatwo odnawia się z nasion oraz odrośli stając się często ekspansywnym i uciążliwym chwastem w uprawach leśnych. Innym, podobnym gatunkiem obcym, zadomowionym w Polsce jest czeremcha wirginijska [Padus virginiana (L.) M.Roem = Prunus virginiana L.].
Władysław Danielewicz