(ekologia lasu, podstawowe pojęcia z zakresu ekologii), efekt szklarniowy [łac. effectus = osiągnięcie, wynik], naturalny proces zatrzymywania na Ziemi części ciepła docierającego ze Słońca. Odbywa się ono dzięki pochłanianiu przez niektóre gazy atmosferyczne odbitego od naszej planety promieniowania podczerwonego (promieniowanie długofalowe o długości fali 4–80 mm), które bez atmosfery powróciłoby w przestrzeń kosmiczną. Około połowy tego promieniowania zatrzymują takie gazy, jak para wodna, dwutlenek węgla, ozon i metan. Dotychczas zasadniczą rolę w tym procesie odgrywała para wodna, obecnie wzrosło znaczenie dwutlenku węgla, ponieważ zwiększyła się jego ilość w atmosferze. Wynika to głównie z działalności człowieka. Zwiększona koncentracja dwutlenku węgla w atmosferze jest skutkiem spalania różnych paliw, postępującego procesu wylesiania, a także wzrostu intensywności gnicia odpadów pochodzących z hodowli i rolnictwa. Z roku na rok rośnie też znaczenie innych gazów cieplarnianych, głównie metanu, tlenków azotu i freonów. Wzrost liczby tych gazów w atmosferze nasila efekt cieplarniany, czego konsekwencją może być globalne ocieplenie. Wywoła ono ogromne zmiany klimatyczne, a co za tym idzie, katastrofalne zmiany ekologiczne. Efekt cieplarniany jest procesem warunkującym życie na Ziemi, dzięki ochronie atmosfery przed wychłodzeniem Ziemi średnia temperatura powietrza wynosi ok. +15°C. Gdyby nie zawierała gazów cieplarnianych, średnia temperatura powietrza byłaby równa ok. –17°C.
Łabno G. (2006): Ekologia. Słownik encyklopedyczny. Wydawnictwo Europa, Wrocław.
Krebs Ch. J. (2011): Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.;
Mackenzie A., Ball A.S., Virdee S.R. (2005): Ekologia. Krótkie wykłady. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.;
Odum E. P. (1982): Podstawy ekologii. PWRiL, Warszawa.;
Weiner J. (2003): Życie i ewolucja biosfery. Podręcznik Ekologii Ogólnej. PWN, Warszawa.