fiołek

(botanika leśna, rośliny zielne), Viola – rodzaj z rodziny Violaceae (fiołkowate) liczący 400–500 gatunków, rosnących w umiarkowanej i subtropikalnej strefie półkuli północnej, reprezentowany w Polsce przez 22 dziko rosnące gatunki. Do fiołków najczęściej spotykanych w lasach należy 6 gatunków. Fiołek leśny (Viola reichenbachiana Jord. ex Boreau) – liście dolne sercowatonerkowate, górne – sercowatojajowate, o długości równej szerokości, przylistki krótkie, równowąskolanetowate, frędzlowate, brunatne, kwiaty bezwonne, korona fioletowa, ostroga cienka tej samej barwy. Fiołek Rivina (Viola riviniana Rchb.) – gatunek podobny do poprzedniego, od którego różni się przede wszystkim grubą i żółtawobiałą ostrogą. Fiołek przedziwny (Viola mirablis L.) – liście początkowo zebrane w różyczkę, krótkoogonkowe, tutkowato zwinięte, później szerokosercowate, przylistki duże, lancetowate, całobrzegie, górne na brzegu orzęsione. Pierwsze kwiaty wyrastają z kątów łusek kłączy, są wonne, bladoniebieskie, następnie rozwijają się na wysmukłych łodyżkach o mniejszych liściach, nie mają korony i są zamknięte (klejstogamiczne), wydają owoce po samozapyleniu. Wymienione fiołki najczęściej występują w żyznych lasach liściastych, takich jak grądy czy  buczyny, rzadziej w kwaśnych dąbrowach. Fiołek wonny (Viola odorata L.) – liście szerokojajowate, nerkowate lub kolisto jajowate, u nasady głęboko sercowate. Kwiaty pachnące, niebieskofioletowe, w gardzieli bledsze, dolny płatek na szczycie wycięty. Gatunek charakterystyczny dla zespołu łęgu zboczowego Violo odoratae-Ulmetum i rzędu Glechometalia hederaceae (nitrofilne zbiorowiska bylin na okrajkach świeżych i wilgotnych lasów liściastych, grądów, buczyn i łęgów). Fiołek psi (Viola canina L.) ma tylko liście łodygowe, blaszki jajowate o nasadzie prostej lub słabo sercowato wciętej, kwiaty niebieskie lub fioletowe, z białą lub żółtawą ostrogą. Gatunek charakterystyczny dla zbiorowisk wrzosowisk i wilgotnych muraw bliźniczkowych (klasa Nardio-Callunetea), dość częsty na brzegach lasów i na zrębach.  Fiołek błotny (Viola palustris L.), drobna roślina o liściach nerkowato sercowatych, na brzegu karbowanych i tępych oraz kwiatach bladoliliowych kwiatach, występuje na siedliskach wilgotnych (torfowiska niskie, wilgotne łąki, olsy torfowcowe) i jest charakterystyczny dla zbiorowisk kwaśnych młak niskoturzycowych (rząd Caricetalia nigrae).

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Władysław Danielewicz