(botanika leśna, fitosocjologia), proces nieustannych zmian w zbiorowisku roślinnym o różnym czasie trwania, występujących mozaikowo, nie powodujących jednak zmian w zbiorowisku jako całości. Zachodzi przy zachowaniu właściwej danemu typowi zbiorowiska: struktury, funkcji i charakteru powiązań wewnętrznych z pozostałymi komponentami oraz siedliskiem i środowiskiem. Fluktuacja jest procesem stabilizującym zbiorowisko i cały układ ekologiczny i wyraża się głównie zastępowaniem osobników starszych przez młode tego samego gatunku lub gatunków o podobnych wymaganiach ekologicznych.
Faliński J.B. 1991. Procesy ekologiczne w zbiorowiskach leśnych. Phytocoenosis 3 (N.S.) Sem. Geobot. 1: 17-41.