gips, anhydryt

(Gleboznawstwo leśne), minerał skał osadowych z grupy siarczanów. Jest siarczanem wapnia CaSO₄ x 2H₂O, posiada twardość 1,5-2, gęstość 2,23-2,4, rysę białą i dokładną łupliwość. Zwykle jest bezbarwny, biały, szary, żółty, różowy, zielonkawy, a nawet czarny. Jest produktem ewaporacji wód słonych, a także - uwodnienia anhydrytu. Stanowi główny składnik skały o tej samej nazwie, a także skał solnych, spotykany w złożach węgla. Należy do minerałów i skał pospolitych bardzo rozpowszechnionych. W Polsce występuje w towarzystwie soli na Kujawach, w Sudetach, w złożach miedzi na Dolnym Śląsku, w Górach Świętokrzyskich, w Dolinie Nidy np. w Gackach, w okolicach Sandomierza, Krakowa, na Ziemi Lubuskiej, na Górnym Śląsku i na Śląsku Opolskim. Z gipsu wytwarzają się rędziny zwane siarczanowymi. Taka gleba jest prezentowana przez → Atlas gleb leśnych Polski, profil nr 15. W klimacie suchym odgrywa zbliżona rolę jak halit, tworząc naskorupienia, naloty i wykwity na powierzchni gleb pustynnych, półpustynnych i suchych stepów jako efekt ewapotranspiracji. Bezwodny siarczan gipsu jest anhydrytem, CaSO₄.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Bolewski A., Manecki A.1993. Mineralogia szczegółowa. Wyd. PAE, W-wa.
Żaba J. 2003. Ilustrowany słownik skał i minerałów. Videograf II, Katowice.

Publikacje powiązane tematycznie

Bolewski A., Manecki A.: Mineralogia szczegółowa. Wyd. PAE, W-wa 1993.
Bolewski A., Parochoniak W.: Petrografia. Wyd. Geol., W-wa 1988.
Borkowska M., Smulikowski K.: Minerały skałotwórcze. Wyd. Geol., W-wa 1973.
Maślankiewicz K.: Wstęp do nauki o skałach. Wyd. Geol., Warszawa 1967.
Mizerski W. 2005. Geologia Polski dla geografów. W-wa.
Oleksynowa K., Tokaj J., Jakubiec J. 1993: Przewodnik do ćwiczeń z gleboznawstwa i geologii. Cz. I. Rozpoznawanie minerałów i skał glebotwórczych. Skrypt AR w Krakowie.
Żaba J. 2003. Ilustrowany słownik skał i minerałów. Videograf II, Katowice.