jaszczurka zwinka (Lacerta agilis)

gatunek z rodziny jaszczurkowatych (Lacertidae) z podrzędu jaszczurki (Lacertilia) z rzędu łuskonośnych (Squamata). Długość ciała do 23,5 cm. Kończyny stosunkowo krótkie. W przeciwieństwie do jaszczurki zielonej przednie kończyny wyciągnięte wzdłuż tułowia nie sięgają nozdrzy, tylne nie sięgają pach. Ogon bardzo długi, 1,25-1,33 raza dłuższy od głowy i tułowia, równomiernie zbieżny. Na głowie dwie tarczki nosowo-policzkowe i jedna tarczka policzkowa tworzą trójkąt. Wzdłuż grzbietu biegnie wyraźny pas 10-12 rzędów drobnych wydłużonych łusek. Ubarwienie z reguły jasno- lub ciemnobrunatne z odcieniem żółto-zielonym (samce) lub bardziej szare, najczęściej brudnoszare (samice). Wzdłuż grzbietu dwa rzędy ciemnych plamek. Na bokach, odgraniczonych od grzbietu jasnymi smugami, jeden lub dwa rzędy ciemnych, czasem czarnych plam z jasnymi środkami. Spód ciała jasny, z odcieniem żółtozielonym. W okresie godowym podgardle samców jest intensywnie zielone, ubarwienie rozciąga się na brzuch, grzbiet i głowę (szata godowa). Ciemne plamki z jasnymi środkami pozostają wyraźnie widoczne. Ubarwienie zróżnicowane, liczne formy barwne. Zamieszkuje nasłonecznione lasy, polany, brzegi stawów i dróg leśnych, rumowiska. Ciepłolubna, chętnie wygrzewa się na słońcu w pobliżu swoich nor. W sytuacji zagrożenia chowa się do nory, rzadko ucieka na skały lub na krzewy. Gody od końca marca do czerwca, samce walczą. Gatunek jajorodny. Liczba jaj: 5-16 (do 16). Rozwój jaj: 8 tygodni. Spoczynek zimowy od końca września. W Polsce pospolita, nie wszędzie liczna. W górach do wysokości 1200 m n.p.m. Objęta ochroną częściową. Wymieniona w II załączniku Konwencji Berneńskiej i IV załączniku Dyrektywy siedliskowej. Według kategorii IUCN gatunek najmniejszej troski (LC).

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Autor: dr hab. Elzbieta Jancewicz

Berger L. 2000. Płazy i gady Polski. Klucz do oznaczania. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań.
Agasyan A.et al. 2010. Lacerta agilis. The IUCN Red List of Threatened Species 2010: e.T157288A5071439. http://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2010-4.RLTS.T157288A5071439.en (dostęp 30.11.2019)
Szyndlar Z. 2018. Klucze do oznaczania gadów krajowych i uwagi praktyczne. W: S. Głowaciński, P. Sura (red.), Atlas płazów i gadów Polski. Status - rozmieszczenie - ochrona: 175-180. Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., Warszawa.

Atlas płazów i gadów https://www.iop.krakow.pl/PlazyGady/gatunek/25
Internetowy System Aktów Prawnych http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20160002183 (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Dz. U. z 2016 r. poz. 2183)
The IUCN Red List of Threatened Species http://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2010-4.RLTS.T157288A5071439.en

Publikacje powiązane tematycznie

Aulak W., Rowiński P. 2010. Tablice biologiczne kręgowców. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
Berger L. 2000. Płazy i gady Polski. Klucz do oznaczania. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań.
Blab J., Vogel H. 1999. Płazy i gady Europy Środkowej. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
Gierliński G., Grabowska J., Grabowski M., Jaskuła R. 2014. Ilustrowana encyklopedia płazów i gadów Polski. Dom Wydawniczy PWN Sp. z o.o., Warszawa.
Głowaciński Z., Rafiński J. (red.) 2003. Atlas płazów i gadów Polski. Status - rozmieszczenie - ochrona. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Warszawa-Kraków.
Głowaciński S., Sura P. (red.) 2018. Atlas płazów i gadów Polski. Status - rozmieszczenie - ochrona. Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., Warszawa.
Juszczyk W. 1974. Płazy i gady krajowe. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Klimaszewski K. 2013. Płazy i gady. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
Młynarski M. 1991. Płazy i gady Polski. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
Sura P. 2018. Jaszczurka zwinka Lacerta agilis Linnaeus, 1758. W: S. Głowaciński, P. Sura (red.), Atlas płazów i gadów Polski. Status - rozmieszczenie - ochrona: 94-96. Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., Warszawa.
Szyndlar Z. 2018. Klucze do oznaczania gadów krajowych i uwagi praktyczne. W: S. Głowaciński, P. Sura (red.), Atlas płazów i gadów Polski. Status - rozmieszczenie - ochrona: 175-180. Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., Warszawa.

jaszczurka zwinka (Lacerta agilis)

Zdjęcia

Rysunki

Tabele

Mapy

Filmy

Pliki

Indeks alfabetyczny:

Indeks tematyczny:

Zgłoś uwagę do hasła

Szybki kontakt