Lasy Państwowe
Logo Encyklopedii Leśnej

jeżyna i malina

(botanika leśna, drzewa i krzewy leśne), (Rubus) rodzaj z rodziny różowatych (Rosaceae) i podrodziny różowych (Rosoideae) obejmujący około 300-400 gatunków rozmnażających się płciowo oraz wielokrotnie więcej fakultatywnych apomiktów. W Polsce około 90 gatunków, z tego większość taksonów apomiktycznych. Malina właściwa (Rubus idaeus L.). Krzew do 2,5 m wysokości. Pędy wzniesione, w górze łukowato przegięte, za młodu z nalotem woskowym, u dołu pokryte igiełkowatymi kolcami, wyżej prawie bezbronne. Liście 3-7-listkowe. Listki nierównomiernie piłkowane, z wierzchu jasnozielone, pod spodem biało filcowate, u niektórych form obustronnie zielone. Kwiatostan zwisający. Owoce różowe. Zasięg wokółbiegunowy – Europa, Azja i Ameryka Północna. W Polsce gatunek pospolity na całym obszarze, w górach po piętro alpejskie. Roślina nitrofilna, częsta na porębach oraz w świetlistych zbiorowiskach lasów liściastych i borów mieszanych. Malina kamionka (Rubus saxatilis L.). Pędy nadziemne jednoroczne, płożące się, owłosione i pokryte nielicznymi, szczeciniastymi kolcami. Pędy kwiatowe wzniesione do 30 cm wysokości. Liście 3-listkowe. Listki jajwatodeltoidalne, zaostrzone, na brzegach podwójnie karbowano-ząbkowane. Przylistki szerokoeliptyczne. Kwiaty w baldachogronach, drobne o białych płatkach. Działki lancetowate. Owoce złożone z nielicznych pestkowców, czerwone, kwaśne. Szeroki zasięg w Eurazji, od Islandii i Wielkiej Brytanii, przez prawie całą zachodnią, środkową, północną i wschodnią Europę oraz zachodnią i wschodnią Syberię po morze Ochockie. W Polsce na całym obszarze, w górach po piętro subalpejskie. Dąbrowy  i bory mieszane. Jeżyna wzniesiona (Rubus nessensis Hall).  Jedna z najwyższych polskich jeżyn dorastająca do 3 m wysokości. Pędy w młodości wyprostowane i na wierzchołku lekko przegięte, później wyginające się łukowato, w dolnej części obłe, wyżej kanciaste, zielone i nagie. Kolce rzadko rozmieszczone, drobne, cienkie i proste, czerwonobrunatne do prawie czarnych. Liście najczęściej 5-listkowe (rzadziej z 7 listkami), z których dwa dolne wyraźnie mniejsze od pozostałych i osadzone na bardzo krótkich ogonkach. Blaszki cienkie, żywozielone, z wierzchu połyskujące, pod spodem z rzadkim owłosieniem na nerwach. Brzegi drobno, nierówno, ostro piłkowane. Kwiatostan groniasty, 5-8 kwiatowy. Działki zielone. Płatki białe lub (rzadko) zaróżowione. Owoc czerwonawo-brunatny, kwaśny. W Polsce gatunek dość częsty, występujący przeważnie na siedliskach żyznych i wilgotnych, w lasach oraz na polanach śródleśnych, przy drogach, rowach itp. Jeżyna fałdowana (Rubus plicatus Weihe & Nees). Krzew do 2 m wysolości tworzący często duże i gęste kępy. Pędy w dolnej części wyprostowane, w górze łukowato wygięte, kanciaste, od strony nasłonecznionej brunatne, a od zacienionej zielone. Kolce osadzone na kantach, średniej wielkości, hakowate i rozszerzone w nasadzie. Liście 5-listkowe. Blaszki wzdłuż nerwów pomarszczone (szczególnie na stanowiskach słonecznych), brzegiem ostro, nierówno piłkowane. Listek szczytowy szerokojajowaty, na szczycie krótko zaostrzny, w nasadzie sercowaty. Kwiatostan groniasty lub słabo rozgałęziony, skąpokwiatowy.  Działki zielone i błyszczące. Płatki różowe lub białe. Owoce czarne, bardzo smaczne. W Polsce jedna z najbardziej pospolitych jeżyn o szerokiej skali wymagań w stosunku do gleby. Rośnie zarówno w borach sosnowych na glebach piaszczystych, jak i na siedliskach żyznych lasów liściastych, często także wśród wilgotnych łąk, przy rowach oraz na brzegach wysychających torfowisk. Jeżyna ostręga (Rubus gracilis J. Presl & C. Presl). Silnie rozrastający się krzew. Pędy w dolnej części proste, u góry łukowato wygięte, sztywne, kanciaste, często lekko bruzdowane; zwykle purpurowobrunatne, luźno, krótko i  odstająco owłosione. Kolce duże, silne, prawie proste, o szerokich nasadach, gęsto rozmieszczone, zwykle dwubarwne, czerwonozielone. Liście 5-listkowe. Listki drobno piłkowane, pod spodem szaro, filcowato owłosione. Kwiatostan rozpierzchły, rzadko ulistniony. Kwiaty białe lub różowawe. Działki szaro, filcowato owłosione. Owoce czarne, bardzo smaczne. W Polsce gatunek pospolity w lasach, zwłaszcza na siedliskach grądów, buczyn i dąbrów, w antropogenicznych zbiorowiskach z drzewostanami sosnowymi. Jeżyna popielica (Rubus caesius L.). Niski, zwykle płożący się krzew o cienkich, wiotkich i długich pędach pokrytych sinym nalotem woskowym i drobnymi prostymi kolcami. Liście najczęściej 3-listkowe. Listki wcinanopiłkowane, często płytko klapowane, obustronnie owłosione. Kwiaty białe, zebrane w krótkie, gruczołkowate baldachogrona. Kwitnie od maja aż do września. Owoce małe, czarne, pokryte nalotem woskowym, kwaśne. W Polsce gatunek bardzo pospolity, zwłaszcza w lasach i zaroślach nadrzecznych oraz w rowach, na przydrożach, miedzach itp.
ŹRÓDŁO (AUTOR)

Władysław Danielewicz

Zdjęcia

jeżyna i malina
jeżyna i malina

Rysunki

Tabele

Mapy

Filmy

Pliki

Indeks alfabetyczny:

POPRZEDNI NASTĘPNY

Indeks tematyczny:

POPRZEDNI NASTĘPNY

Hasło ostatnio zmienione 2020-10-30 przez Administratora Encyklopedii Leśnej


Zgłoś uwagę do hasła

Maksymalny rozmiar: 5MB
Kontakt

Szybki kontakt