(Gleboznawstwo leśne), kopalne gleby to takie, które zostały ukształtowane w przeszłości, a potem nakryte utworami młodszymi, zwykle są to → deluwia, → koluwia i → osady eoliczne. W morfologii profilu takich gleb zaznacza się dawny powierzchniowy poziom próchniczny widoczny na pewnej głębokości. Odgrywają ważną rolę w odtwarzaniu historii powierzchni ziemi, zwłaszcza czwartorzędu. Gleby takie dość często występują w miastach, gdzie znaczne masy „ziemi” przemieszcza się w procesie budowy osiedli i najczęściej nakrywa nimi dawne gleby. Przykładowo, w podziemiach Rynku Krakowskiego można oglądać poziom próchniczny gleby kopalnej na głębokości 4 metrów od obecnej powierzchni jego płyty.
Stanisław Brożek
Kowalkowski A., 2004. Rozpoznawanie i klasyfikacja wytworzonych w środowisku peryglacjalnym i ekstraperyglacjalnym stref przekształceń i glebopokryw stokowych. Regionalny Monitoring Środowiska Przyrodniczego nr 5, s. 47-94, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce.
Konecka-Betley K. 1987. Gleby kopalne jako jednostki klasyfikacji stratygraficznej czwartorzędu. Geological Quarterly, Vol 31, No 1. Krzysztofory 2010. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. 28. Cz. 1 i 2.
Konecka-Betley K., 2012: Późnoglacjalne i holoceńskie gleby kopalne doliny środkowej Wisły, datowane 14 C. Roczniki Gleboznawcze – Soil Science Annual. Vol. 63, nr 4, s. 50-60.
Janowska E., 2007: Gleby kopalne wydmy w Cięciwie. Przewodnik Terenowy Konferencji "Gleba w czasie i przestrzeni". Polskie Towarzystwo Gleboznawcze, Katedra Nauk o Środowisku Glebowym SGGW w Warszawie. 4-18.