(zoologia leśna, ptaki), (łac. Loxia curvirostra, ang. Common Crossbill) ptak z rodziny Fringillidae (łuszczaki), rzędu Passeriformes (wróblowe). Długość ciała 15-17 cm, masa ciała 26-51 g. Charakterystyczne skrzyżowane końcówki dzioba (przystosowanie do otwierania szyszek świerkowych i wyłuskiwania nasion). Wyraźny dymorfizm płciowy. Ubarwienie dorosłego samca karminowoczerwone z wyjątkiem brązowych skrzydeł i ogona. Samica jest oliwkowobrązowa. W Polsce występuje jedynie lokalnie (najliczniej w górach i puszczach północno-wschodniej części kraju). Zamieszkuje bory, głównie świerkowe. Gniazdo zakłada na drzewach. Pora gniazdowania zależy od urodzaju szyszek i może zaczynać się już nawet w styczniu i trwać do lipca. Składa 3-4 jaja, które wysiaduje wyłącznie samica przez 14-15 dni. Wyprowadza 1-2 lęgi w roku. Gatunek koczujący, w latach nieurodzaju świerka stadka krzyżodziobów przemieszczają się na nowe tereny, nieraz na znaczne odległości. Pożywienie: nasiona drzew iglastych, jagody, bezkręgowce. Liczebność w Polsce szacowana na 2500-10000 par. Gatunek objęty ochroną ścisłą.
Dariusz Graszka - Petrykowski
Aulak W., Rowiński P. 2010. Tablice biologiczne kręgowców. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
Cramp S. (red.) 1977-1994. The Birds of the Western Palearctic. T. I-IX. Oxford University Press, Oxford
Sikora A. i in. (red.) 2007. Atlas rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski 1985-2004. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań
Svensson L. 2012. Ptaki. Przewodnik Collinsa. Multico, Warszawa
Tomiałojć L., Stawarczyk S. 2003. Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. PTPP „pro Natura”, Wrocław