kumak nizinny (Bombina bombina)

gatunek z rodziny kumakowatych (Bombinatoridae). Drobny płaz. Ciało spłaszczone grzbietobrzusznie. Głowa mała, kończyny tylne krótkie. Błona pławna krótka, nie sięga do końca palców. Brak parotydów i błony bębenkowej. Oczy małe, źrenice w kształcie serca. Rezonatory wewnętrzne, parzyste. Na grzbiecie liczne gładkie brodawki z gruczołami jadowymi i śluzowymi. Grzbiet szary, oliwkowy, ciemnoszary, z dużymi ciemnymi plamami. Często plamy łopatkowe. Duża zmienność barw zależna od warunków środowiskowych. W zbiornikach z mętną wodą, piaszczystym dnem i skąpą roślinością nadbrzeżną grzbiet jasnozielony z ciemnozielonymi plamami. Spód ciała gładki, bez brodawek, grafitowy lub niebieskoszary z jaskrawymi pomarańczowymi lub ceglastoczerwonymi plamami i białymi punkcikami. Plamy nieregularne w kształcie, i wielkości. pokrywają mniej niż połowę spodu ciała. Brak połączeń między dużymi plamami. Ubarwienie ostrzegawcze. Występuje w całej Polsce z wyjątkiem Karpat i Sudetów, do wysokości 250 m n.p.m. Gatunek ciepłolubny, preferuje wody o temperaturze 17-25 stopni Celsjusza. Najchętniej zasiedla małe zbiorniki wodne z dużą ilością roślin wodnych: oczka wodne, rozlewiska, starorzecza, glinianki, stawy rybne. Czasem występuje też w niedrożnych kanałach i rowach. Większość życia spędza w wodzie, na lądzie spotykany rzadko. Zostaje w zbiornikach nawet po zakończeniu godów. Zimuje na lądzie w norach, zagłębieniach gruntu, jamach, pod stertami liści, często z innymi gatunkami płazów. Aktywny wieczorem.W pokarmie: drobne skorupiaki, larwy komarów, ochotek i chrząszczy wodnych, również zbierane z powierzchni wody pająki, muchy, pluskwiaki, mrówki, ślimaki, chrząszcze. Gody od kwietnia, rozciągnięte w czasie, nie tak masowe jak u innych polskich płazów. Rezonatory wewnętrzne w dnie jamy gębowej. Głos pojedynczaego samca cichy, ale chóralny śpiew słyszalny z dużej odległości. Ampleksus pachwinowy (biodrowy). Jaja w nieiwlekich pakietach. Rozwój jaj około 7 dni, rozwój kijanek 3 miesiące. Dojrzałość płciowa w 2.-4. roku życia. Długość życia do 12 lat. Ściśle chroniony, objęty ochroną czynną. Wymieniony w II załączniku Konwencji Berneńskiej oraz II i IV załączniku Dyrektywy siedliskowej. Według kategorii IUCN gatunek najmniejszej troski.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Autor: dr hab. Elzbieta Jancewicz

Klimaszewski K. 2013. Płazy i gady. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
Rybacki M. 2018. Klucze do oznaczania płazów Polski. W: S. Głowaciński, P. Sura (red.) Atlas płazów i gadów Polski. Status - rozmieszczenie - ochrona: 151-170. Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., Warszawa.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Dz. U. z 2016 r. poz. 2183
Konwencja Berneńska - Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk, sporządzona w Bernie dnia 19 września 1979 r. Dz. U. 1996 nr 58 poz. 263
Dyrektywa siedliskowa - Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory Dz. U. UE.L. z dnia 22 lipca 1992 r.
Czerwona księga gatunków zagrożonych (The IUCN Red List of Threatened Species)

Atlas płazów i gadów https://www.iop.krakow.pl/PlazyGady/gatunek/8
IUCN Red List of Threatened Species https://www.iucnredlist.org/species/2865/9489517
Internetowy System Aktów Prawnych http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20160002183 (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Dz. U. z 2016 r. poz. 2183)

Publikacje powiązane tematycznie

Agasyan A. et al. 2009. Bombina bombina. The IUCN Red List of Threatened Species 2009: e.T2865A9489517. http://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2009.RLTS.T2865A9489517.en (dostęp 30.11.2019)
Aulak W., Rowiński P. 2010. Tablice biologiczne kręgowców. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
Berger L. 2000. Płazy i gady Polski. Klucz do oznaczania. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań.