(Ekologia lasu, las jako zjawisko geograficzne), klimat i gleby: W tropikach klimat lasu nie zmienia się wraz z porami roku, a średnia roczna temperatura wynosi 28°C. Opady deszczu są częste i silne, ze średnią roczną wielkością opadów przekraczającą 2200 mm. Silne opady deszczu powodują, że gleba jest wypłukiwana i zakwaszana. Aktywność mikroorganizmów i obieg biogenów są intensywne, ale niewiele biogenów magazynowanych jest w glebie, a w konsekwencji jest ona w nie bardzo uboga.
Dominująca roślinność: Wilgotne lasy tropikalne charakteryzują się dużym zróżnicowaniem niebotycznych drzew, z których najwyższe osiągają prawie 60 m. Wysoka temperatura i opady deszczu tworzą optymalne warunki do wzrostu roślin, a produkcja netto jest tu najwyższa spośród wszystkich lądowych biomów. Uważa się, że duża różnorodność biologiczna tych lasów jest wynikiem ich długiej historii. Wilgotne lasy tropikalne nigdy nie podlegały zlodowaceniom; dlatego gatunki, w miarę upływu czasu, mogły tworzyć bogate zespoły. W dodatku, środowisko fizyczne sprzyja wytworzeniu wielu nisz ekologicznych dla wyspecjalizowanych gatunków. Gęste sklepienie lasu ogranicza dostęp światła do dna lasu, uniemożliwiając rozwój flory naziemnej. Struktura pionowa wilgotnych lasów jest złożona; drzewa tolerujące cień rosną pod sklepieniem lasu utworzonym z dominujących, wyniosłych gatunków. Te z kolei są pokryte przez epifity oraz liany. Krążenie substancji biogennych w obrębie sklepienia lasu ma prawdopodobnie duże znaczenie, gdyż wiele gatunków tworzy korzenie powietrzne, absorbujące biogeny w taki sam sposób, jak korzenie zakotwiczone w ziemi. Kiedy drzewo upada, w zwartym kompleksie drzew powstaje pusta przestrzeń, miejsce odznaczające się większym dopływem światła, większą zmiennością temperatury i większym dostępem wilgoci do gleby. Teren ten jest początkowo kolonizowany przez szybko rosnące gatunki pionierskie, których kiełkowanie z nasion zdeponowanych w glebie jest stymulowane przez światło. Szczeliny są ostatecznie opanowywane i wypełniane przez wolniej rosnące drzewa. Efektem stratyfikacji pionowej wilgotnych lasów tropikalnych i dynamicznych procesów związanych z wypełnianiem ubytków jest powstanie wielu przestrzennie zróżnicowanych mikrośrodowisk. Ich obecnością tłumaczy się często wysoką różnorodność gatunkową wilgotnych lasów tropikalnych.
Zwierzęta leśne: Wilgotne lasy tropikalne słyną z ogromnej różnorodności biologicznej flory i fauny. Szczególnie liczne są gatunki owadów, płazów, gadów i ptaków. Małpy i inne mniejsze ssaki są, obok owadów, podstawowymi roślinożercami. Żyje tu kilka gatunków dużych drapieżników, takich jak tygrysy czy jaguary. Życie wielu zwierząt jest ograniczone do sklepienia lasu, gdzie żywią się przez cały rok dostępnymi owocami. Poza nietoperzami oraz naczelnymi ssaki są nielicznie reprezentowane w wilgotnych lasach. Przeważają gatunki nadrzewne. Podobnie jak drzewa, zespoły zwierzęce podlegają stratyfikacji. Sięgające wysoko w górę drzewa są głównie zasiedlane przez ptaki i owady, które spędzają tam nawet całe życie, nie opuszczając sklepienia lasu. Obfitość owoców, nasion, pączków, liści i owadów doprowadziła do ewolucji wielu gatunków ptaków specjalizujących się w określonym typie pożywienia. Badania dotyczące możliwości koegzystowania tak wielu różnych gatunków koncentrują się głównie na podziale tych zasobów w czasie i przestrzeni. Warstwy lasu są zasiedlane przez różne gatunki, które dzieli odmienna aktywność dobowa. Wiele gatunków naziemnych, a także wielu mieszkańców środkowych lub najwyższych pięter lasu jest aktywnych tylko w dzień albo tylko w nocy. Inne gatunki wykorzystują jako pokarm liście. Liście są pod względem odżywczym ubogim źródłem pożywienia i trudno je strawić z powodu zawartości celulozy. Leniwce mają wielokomorowe żołądki, w których żyją bakterie, zdolne do trawienia celulozy. Nawet z ich pomocą do pełnego strawienia pokarmu potrzeba około miesiąca. To z powodu tej niskoenergetycznej diety leniwce są leniwe - muszą zachowywać energię trwając w bezczynności. Nie są zdolne do ucieczki przed drapieżnikami, ale dysponują ochroną w postaci kamuflażu, jaki tworzą sinice. Żyją one na ich sierści i nadają jej zieloną barwę.
Mackenzie A., Ball A.S., Virdee S.R. (2005): Ekologia. Krótkie wykłady. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Kornaś J., Medwecka-Kornaś A. (2002). Geografia roślin. PWN, Warszawa.;
Łabno G. (2006): Ekologia. Słownik encyklopedyczny. Wydawnictwo Europa, Wrocław.;
Mackenzie A., Ball A.S., Virdee S.R. (2005): Ekologia. Krótkie wykłady. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.;
Szymański S. (2000): Ekologiczne podstawy hodowli lasu. PWN, Warszawa.;
Weiner J. (2003): Życie i ewolucja biosfery. Podręcznik Ekologii Ogólnej. PWN, Warszawa.