Minimalna wielkość populacji - reguła 50/500

(Ochrona przyrody), dosyć kontrowersyjna reguła, której autorzy (Franklin 1980, Soule 1980) utrzymują, że dla przeciwdziałania ubożeniu puli genowej i dla dobrej kondycji danej populacji, obniżenie dostosowania osobnika (F) w wyniku chowu wsobnego, nie powinno przekraczać wartości granicznej 1% (dla populacji dziko żyjących). Dla tej wartości otrzymujemy równanie F = 1/2N_e, gdzie: N_e oznacza efektywną wielkość populacji. Dla wartości F równej 1% otrzymujemy Ne równe 50. Zatem efektywna wielkość populacji skutecznie chroniąca przed utratą dostosowania wynosi 50 osobników. Jest to jednak wielkość teoretyczna, obliczona dla idealnego modelu populacji. Niektóre najnowsze badania oparte na komputerowym modelowaniu rozwoju populacji wykazują, że minimalna wielkość populacji powinna wynosić około 250 osobników. Czynnikiem mającym wpływ na minimalną wielkość populacji jest również tzw. odległość międzypokoleniowa. Okazuje się bowiem, że im dane zwierzę wolniej dojrzewa i rozmnaża się, tym mniej osobników potrzeba do zachowania gatunku. W dłuższym horyzoncie czasowym, liczącym setki pokoleń, teoretyczna liczebność wynosząca 50 osobników jest zbyt mała aby utrzymać odpowiednią do przeżycia zdolność adaptacyjną (Soule 1981). Przyjęto, że w tak długim przedziale czasowym czynnikiem powodującym wzrost zmienności genetycznej populacji są mutacje. Zakładając, że średni współczynnik mutacji wynosi 1/1000, efektywna liczebność populacji (N_e) potrzebna do zapobieżenia ubytku rzadkich alleli powinna wynieść 500 osobników. Wynika to z równania: 1/2N_e = 1/1000. Zatem efektywna liczebność, która zapewniłaby długotrwałe utrzymanie dostosowania i zdolności adaptacyjnych populacji powinna wynosić co najmniej 500 osobników.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Marek Maciantowicz

Publikacje powiązane tematycznie

Franklin I. R. 1980. Evolutionary changes in small populations. [In:] Soule M. E., Wolcox B. A. (eds.). Conservation Biology: an evolutionary-ecological perspective. Sinauer Ass., Sunderland, Mass.: 135-150.
Soule M. E. 1980. Thresholds for survival: maintaining fitness and evolutionary potential. [In:] Soule M. E., Wolcox B. A. (eds.). Conservation Biology: an evolutionary-ecological perspective. Sinauer Ass., Sunderland, Mass.: 11-124.
Soule M. E. 1981. Thresholds for survival: maintaining fitness and evolutionary potential. [In:] Soule M. E., Wolcox B. A. (eds.). Conservation Biology: an evolutionary-ecological perspective. Sinauer Ass., Sunderland, Mass.: 151-169.
Maciantowicz M. 2002. Problemy ochrony i zachowania puli genowej izolowanych populacji żółwia błotnego Emys orbicularis (L.). Przegląd Przyrodniczy, 13 (3): 39-46.