montmoryllonit (smektyt)

(Gleboznawstwo leśne), minerał ilasty skał osadowych zaliczany do grupy montmoryllonitów, zwanych też smektytami. Jest uwodnionym krzemianem lub glinokrzemianem glinu, magnezu i sodu (Al,Mg)₂[(OH)₂/Si₄O₁₀] x Na_0.33(H₂O)₄, posiada twardość 1-2, gęstość 1,9-2,7, rysę białą i doskonałą łupliwość, ale niedostrzegalną makroskopowo. Zwykle jest biały, żółtawy, zielonkawy. W wodzie pęcznieje zwiększając objętość ośmiokrotnie. Powstaje na drodze wietrzenia skał krystalicznych i piroklastycznych jak tufy i tufity. Jest powszechnie spotykany w osadach morskich i jeziornych. Stanowi główny składnik bentonitów. W Polsce występuje we fliszu karpackim, w okolicach Tarnobrzega i Chmielnika, w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym, na Dolnym Śląsku i w łupkach miedzionośnych Lubina i Polkowic. Znaczenie glebotwórcze posiada duże. Razem z innymi minerałami ilastymi, takimi jak → wermikulit, → illit, → glaukonit → kaolinit. Tworzy frakację ilastą w glebach o dużym znaczeniu w kształtowaniu pojemności sorpcyjnej gleby i gospodarki pokarmowej. Występuje w wiekszości gleb w Polsce i jest obecny we frakcji ilastej wielu skał macierzystych gleb prezentowanych przez → Atlas gleb leśnych Polski.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Bolewski A., Manecki A.1993. Mineralogia szczegółowa. Wyd. PAE, W-wa.
Żaba J. 2003. Ilustrowany słownik skał i minerałów. Videograf II, Katowice.

Publikacje powiązane tematycznie

Bolewski A., Manecki A.: Mineralogia szczegółowa. Wyd. PAE, W-wa 1993.
Bolewski A., Parochoniak W.: Petrografia. Wyd. Geol., W-wa 1988.
Borkowska M., Smulikowski K.: Minerały skałotwórcze. Wyd. Geol., W-wa 1973.
Maślankiewicz K.: Wstęp do nauki o skałach. Wyd. Geol., Warszawa 1967.
Mizerski W. 2005. Geologia Polski dla geografów. W-wa.
Oleksynowa K., Tokaj J., Jakubiec J. 1993: Przewodnik do ćwiczeń z gleboznawstwa i geologii. Cz. I. Rozpoznawanie minerałów i skał glebotwórczych. Skrypt AR w Krakowie.
Żaba J. 2003. Ilustrowany słownik skał i minerałów. Videograf II, Katowice.