odporność zadrzewień na działanie wiatru

(Arborystyka, pielęgnowanie drzew), w zadrzewieniach w ciągu całego ich życia kształtuje się „zbiorowa odporność” na wiatr powiązana z oddziaływaniem osobniczym poszczególnych drzew na sąsiednie. Wyraźny wpływ ochronny grup drzew widoczny jest również w obrębie alei. Odporność na działanie wiatru w obrębie zadrzewień i alei związana jest ze:
- zróżnicowaniem pionowym i poziomym struktury zadrzewień różnogatunkowych. Zróżnicowana struktura powoduje zmienność wychyleń od wiatru poszczególnych drzew i w efekcie obniża poziom zagrożenia;
- wiekiem oraz bonitacją drzewostanów. Szczególnie narażone na wiatr mogą być drzewostany średnich klas wieku, w których wykonano intensywne zabiegi hodowlane;
- odpowiednim zwarciem drzew. Luźne zwarcie utrzymywane od młodości drzewostanu sprawia, że pnie drzew są pełniejsze, a korony mają większy pionowy zasięg. Nagłe podjęcie silnych zabiegów pielęgnacyjnych prowadzące do przerwania zwarcia może spowodować duże szkody;
- stanem zdrowotnym drzew, szczególnie w zakresie ubytków i zgnilizn w odziomkowych częściach pni. Zagrożenie może dotyczyć całych zadrzewień, tak jak się to dzieje na przykład w przypadku infekcji hubą korzeniową (Phellinus pini) w zadrzewieniach sosnowych, w których w wieku 100 lat zainfekowaniu ulega 15–35% wszystkich drzew, natomiast w wieku 160 lat nawet 100%;
- wielkością zadrzewionej powierzchni oraz ukształtowaniem jej części brzegowej. Najogólniej można powiedzieć, że w drzewostanach o mniejszej powierzchni (do 5 ha) szkody występują rzadziej w porównaniu z większymi kompleksami (pow. 10 ha), co najprawdopodobniej wynika z większego w małych drzewostanach udziału skrajnych drzew uodpornionych na działanie wiatru;
- strukturą gatunkową i przestrzenną skraju drzewostanu. Kierunek i siła wiatru ponad skrajem zadrzewienia ulega wyraźnej zmianie. Powstają silne turbulencje powietrza nad i tuż za granicą drzewostanu, a dalej wiatr ślizga się ponad koronami. Ukształtowanie skraju drzewostanu w ten sposób, że jest zwarty i nieprzepuszczalny dla wiatru, powoduje powstanie stosunkowo szerokiej strefy spiętrzania przy skraju drzewostanu oraz podwyższa istotnie prędkość wiatru za strefą brzegową, co może być szczególnie dotkliwe dla drzew górujących w zadrzewieniu. Najbardziej z tego punktu widzenia optymalne jest prowadzenie drzewostanów w taki sposób, by skrajny pas drzew był możliwie głęboko otwarty na przenikanie wiatru.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Szewczyk G. 2012. Arborystyka. Wybrane zagadnienia pielęgnacji drzew. Wydawnictwo UR w Krakowie.

Publikacje powiązane tematycznie

Mańka K. 2005. Fitopatologia leśna. Wyd. 4 zmien. i popr. PWRiL, Warszawa.
Zajączkowski J. 1991. Odporność lasu na szkodliwe działanie wiatru i śniegu. Wydawnictwo Świat, Warszawa.