Owoc jeżyny fałdowanej

Owoc jeżyny fałdowanej (Rubus fruticosus L., Rubus plicatus W.et N.) Syn. ożyna, ostrężyna. W Polsce pospolity gatunek jeżyny, krzew, występuje na niżu i w niższych położeniach górskich, na terenach suchych, nasłonecznionych, w lasach, zaroślach, na miedzach, skarpach. Owoc złożony z czarnych, błyszczących pestkowców. Innym pospolitym gatunkiem jeżyny jest u nas jeżyna popielica (Rubus caesius L.), Syn. dziady, sino jagodowa, o owocach złożonych z niewielu ciemnoniebieskich „oszronionych” pestkowców. Wartość kaloryczna owoców jeżyny wynosi 0,183MJ/100g części jadalnej (44 kcal). W stanie świeżym owoce zawierają około 14% suchej masy, 7,6% ekstraktu, w tym 4,2% cukrów; przeciętna zawartość kwasów organicznych (jabłkowego, cytrynowego) jest nieduża – ok. 1,5%, zawartość związków azotowych wynosi 1%, soli mineralnych – 0,7% i pektyn 0,8%. Zawierają dość dużo prowitaminy A( 45µg/100g), stosunkowo dużo witaminy PP (niacyny), a ponadto witaminy: E, B1, B2, B6 i niedużo witaminy C– 17 mg/100g. Cechują się dużą różnorodnością soli mineralnych – związków sodu, potasu, wapnia, fosforu, żelaza, wyróżniają się dużą ilością magnezu (30mg/100g) i manganu (590µg/100g). Do ciał czynnych występujących w owocach zalicza się głównie flawonoidy, karoteny, garbniki, kwasy organiczne, antocyjany, pektyny i witaminy. Spożywane są w stanie świeżym i w postaci przetworów (soki, dżemy, galaretki, kompoty, wina). Cenione w przemyśle przetwórczym m.in. ze względu na intensywną barwę („owoce kolorowe”). Mają właściwości lecznicze jako środek przeciwgorączkowy, w leczeniu anemii i w stanach rekonwalescencji. Większe znaczenie lecznicze mają liście jeżyn – w postaci naparów, odwarów i kataplazm, głównie o działaniu ściągającym (ze względu na zawartość garbników), stosowane np. w dolegliwościach przewodu pokarmowego, chorobach reumatycznych i zaburzeniach przemiany materii. Popularną odmianą ogrodową jest hodowana w Polsce, obficie owocująca jeżyna bezkolcowa,. W latach 1956 – 85 owoce jeżyny stanowiły według danych GUS około 9% masy skupu owoców ogółem. Obecnie brak danych dotyczących skupu tego gatunku. Badania przeprowadzone w 2004 r. przez ZULiD, UR w Krakowie wykazały, że udział owoców jeżyny w zbiorach owoców leśnych (ogółem) dokonanych przez ankietowane rodziny wynosił 8,6%.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Anioł-Kwiatkowska J., Kwiatkowski S., Berdowski W. 1993. Rośliny lecznicze. Atlas. Wyd. Arkady, Warszawa. Grochowski W. 1990. Uboczna produkcja leśna. PWN, Warszawa.

Publikacje powiązane tematycznie

Barszcz A. 2006. The influence of harvesting of non-wood forest products on the economic situation of households in Poland. http://www.ejpau.pl/vol.9/issue2. Beiser R. 2018. Jadalne zioła i owoce - lasów, łąk i pól. Wyd. Amber, Warszawa. Gawłowska A. 2018. Atlas owoców jadalnych. Wyd. Wademekum, Warszawa. Głowacki S. 1995. Wybrane materiały do ćwiczeń z ubocznego użytkowania lasu. Wyd. SGGW, Warszawa.  Pałasz M., Petzke E. 2018. Atlas witamin. Naturalne źródło zdrowia. Wyd. SBM, Warszawa.