Owoc rokitnika zwyczajnego (Hippophaë rhamnoides L.)

Występuje w postaci ciernistego krzewu, w stanie dzikim na wydmach i klifach nadmorskich, na Pomorzu - nad Wisłą; w innych częściach kraju jest czasem uprawiany lub zdziczały, jest dwupienny. Owoc to owalny pestkowiec barwy pomarańczowej, soczysty i kwaśny. Ze względu na delikatną, pękającą przy zbiorze skórkę zaleca się ścinanie owocostanów nierdzewnymi nożyczkami. Owoce są osadzone na krótkich szypułkach, jakby "oblepiając" pędy (stąd rosyjska nazwa gatunku - oblepicha). Po przymrozkach bieleją, ale nadal mogą być pozyskiwane, chociaż ich wartość spada. Owoc rokitnika zawiera dużo kwasów organicznych (cytrynowego, jabłkowego, winowego, nikotynowego, foliowego), garbniki, cukry, pektyny, sporo związków azotowych, alkohol mannitol, sole mineralne (sodu, potasu, magnezu). Wyróżnia się ze względu na zawartość w miąższu i nasionach aż 8 - 9% tłuszczów! Jest cennym źródłem wielu witamin, szczególnie witaminy C (blisko 270 mg/100g), ustępując pod tym względem tylko owocom dzikiej róży, zawiera też dużo prowitaminy A (beta-karotenu), witamin B1 i B2, flawonoidów, a w nasionach występuje również witamina E. Ze względu na bogactwo witamin, soli mineralnych i tłuszczów (oleju) owoce rokitnika znajdują liczne zastosowania w medycynie i kosmetyce: przeciwzapalne, regeneracyjne, mineralizujące i witaminizujące (w hipo- i awitaminozie A i C). W celach kulinarnych zazwyczaj przetwarza się je na konfitury, dżemy i soki. Sproszkowane, suszone owoce mogą służyć jako przyprawa. Stają się one coraz bardziej popularne, nie tylko w Polsce, a ich naturalna baza jest uzupełniana hodowlą plantacyjną. Rokitnik rosnący w stanie dzikim jest u nas objęty ochroną częściową, z możliwością pozyskania na podstawie zezwolenia, z wyjątkiem wydm i klifów nadmorskich, gdzie zbiór jest zakazany. 

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Autor: Prof. Anna Barszcz

Grochowski W., Grochowski A. 1994. Leśne grzyby, owoce i zioła. Zbiór i wykorzystanie. PWRiL, Warszawa. Barszcz A. 2018. Surowce leśne. Materiały do wykładów. Wersja elektroniczna. ZULiD, UR, Kraków. 

Publikacje powiązane tematycznie

Anioł-Kwiatkowska J., Kwiatkowski S., Berdowski W. 1993. Rośliny lecznicze. Atlas. Wyd. Arkady, Warszawa. Elmadfa I., Fritzsche D .1999. Wielkie tabele witamin i składników mineralnych. Wyd. Muza SA, Warszawa. Głowacki S. 1995. Wybrane materiały do ćwiczeń z ubocznego użytkowania lasu. Wyd. SGGW, Warszawa. Grochowski W. 1990. Uboczna produkcja leśna. PWN, Warszawa. Pajor W., J. 1992. Pierwszy polski słownik ziołolecznictwa. Wyd. Spar, Warszawa. Pałasz M., Petzke E. 2018. Atlas witamin. Naturalne źródło zdrowia. Wyd. SBM, Warszawa.