(botanika leśna, anatomia i morfologia roślin), organ charakterystyczny dla roślin okrytozalążkowych, w którym zawarte są nasiona (owoce
bez nasion są wyjątkiem). Typowy
owoc powstaje z zalążni słupka, w której zamknięte są zalążki rozwijające się w nasiona w wyniku procesu zapłodnienia (u okrytozalążkowych jest to podwójne zapłodnienie, z udziałem dwóch gamet męskich – jedna łączy się z komórka jajową, w efekcie czego powstaje zygota, rozwijająca się później w
zarodek, druga natomiast wnika do komórki centralnej woreczka zalążkowego, czego rezultatem jest powstanie triploidalnego jądra bielmowego i bielma, czyli tkanki odżywczej zarodka). Ściana zalążni tworzy owocnię, która składa się z trzech warstw: zewnętrznego egzokarpu (zwykle skórka), środkowego mezokarpu (zwykle cienkiego, ale niekiedy w postaci mięsistej) i wewnętrznego endokarpu (ten może ulec zdrewnieniu i wytworzyć pestkę z nasieniem). Wyróżnia się następujące typy owoców:Owoce pojedyncze (powstają z jednej zalążni)- suche pękające- mieszek – powstaje z zalążni jednoowocolistkowej i otwiera się wzdłuż jednej linii tzw. szwu brzusznego (miejsca zrośnięcia się owocolistka), np. u grujecznika,- strąk – powstaje z zalążni jednoowocolistkowej i otwiera się wzdłuż dwóch linii – szwu brzusznego oraz głównego nerwu owocolistka, np. u robinii, - torebka – powstaje z zalążni zrośniętej z dwóch lub kilku owocolistków i pęka w różny sposób, np. u wierzb – dwoma klapami. - suche niepękające- niełupka – powstaje z jednego owocolistka i ma owocnię skórzastą, która nie zrasta się z pojedynczym nasieniem, np. u powojnika,- orzech – powstaje z kilku owocolistków; owocnia zdrewniała, zawierająca jedno
nasienie, które nie jest zrośnięte z owocnią, np. u leszczyny lub lipy; drobne orzechy nazywamy orzeszkami, np. u brzozy i olszy, - rozłupnia -
owoc wielonasienny rozpadający się na rozłupki odpowiadające poszczególnym owocolistkom z pojedynczymi nasionami, np. u klonu. - mięsiste - jagoda – powstaje z różnej liczby owocolistków i zawiera zwykle kilka lub więcej nasion,- pestkowiec – powstaje z jednego owocolistka i zawiera zwykle jedno
nasienie, np. u śliwy, kaliny oraz derenia Owoce zbiorowe – powstają z wielu zalążni jednego kwiatu przy udziale dna kwiatowego, które rozrasta się i utrzymuje razem poszczególne owoce, np. mieszki u magnolii, czy pestkowców u maliny.Owoce pozorne -
owoc jabłkowaty – powstaje z kwiatu o zalążni dolnej obrośniętej całkowicie przez zmięśniałe dno kwiatowe; cienkie i skórzaste owocolistki wyściełają komory nasienne, -
owoc głogowaty – powstaje w podobny sposób, ale każdy
owocolistek drewnieje i okrywa jednonasienne orzeszki, np. u głogów i irg, -
owoc różowaty – powstaje z zalążni półdolnej; na dnie kubkowatego dna kwiatowego, z którego tworzy się nibyowocnia, osadzone są liczne orzeszki, z których każdy powstał z jednego ze słupków;
owoc typowy dla róż. - nibypestkowiec –
owoc podobny do pestkowca, lecz utworzony z udziałem okwiatu, przysadki, np. u orzecha.
ŹRÓDŁO (AUTOR)
Szweykowska A., Szweykowski J. Botanika. Tom 1. Morfologia. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Publikacje