Pączki i liście brzozy, zarówno brodawkowatej (Betula verrucosa L.), pospolitej w całym kraju i typowej dla gleb suchszych, jak omszonej (B. pubescens L.), rzadszej, występujacej na glebach podmokłych, znajdują liczne zastosowania w ziołolecznictwie. Większe znaczenie lecznicze mają liście. Oba surowce pozyskuje się najczęściej na terenach leśnych, wczesną wiosną, zawsze z drzew ściętych lub przeznaczonych do wycięcia w najbliższym czasie, za zgodą i pod kontrolą służby leśnej. Najczęstszym sposobem stabilizacji (utrwalania) tych surowców jest suszenie - naturalne lub sztuczne (w temperaturze do 40 stopni C). Liść brzozy zawiera flawonoidy (1,5 - 2,3%), garbniki (9%), saponiny (3,2%), olejki eteryczne, sole mineralne, karotenoidy, witaminy. Wykazuje działanie: przeczyszczające, moczopędne, napotne, przeciwreumatyczne; stosowany jest też w kamicy nerkowej, przy dolegliwościach watroby, łuszczycy i egzemach. Jest często składnikiem preparatów leczniczych i mieszanek ziołowych. Pączki brzozy mają mniejsze znaczenie. Zawierają m.in. olejek eteryczny i substancje żywiczne. Mają zastosowanie w leczeniu chorób nerek, wątroby, łuszczycy, nieżytów oskrzeli i dróg oddechowych. Tradycyjne zastosowania lecznicze znajduje również sok brzozowy (oskoła), kora brzozy (ze względu na obecność betuliny) oraz grzyby pasożytujące na pniach brzóz - bardzo ceniony błyskoporek podkorowy (dawniej włóknouszek ukośny, gatunek chroniony częściowo, z możliwością pozyskania) oraz porek brzozowy.
Autor: Prof. Anna Parszcz
Antkowiak L. 1998. Rośliny lecznicze. Wyd AR w Poznaniu, Poznań.
Anioł-Kwiatkowska J., Kwiatkowski S., Berdowski W. 1993. Rośliny lecznicze. Atlas. Wyd. Arkady, Warszawa. Pajor W., J. 1992. Pierwszy polski słownik ziołolecznictwa. Wyd. Spar, Warszawa.