to najstarsze polskie stowarzyszenie przyrodnicze, założone 17 stycznia 1875 we Lwowie. Grupowało głównie naukowców i nastawione było na działania stricte naukowe (referaty, publikacje) z zakresu nauk przyrodniczych. Od 1876 rozpoczęło wydawanie czasopisma „Kosmos”. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, zwiększono działalność na rzecz popularyzacji nauk przyrodniczych wśród społeczeństwa. Towarzystwo działa do dzisiaj, a siedziba Zarządu znajduje się w Krakowie. Obecnie działa 6 oddziałów terenowych i 3 sekcje przedmiotowe: Speleologiczna, Dydaktyki Biologii i Nauk o Człowieku. Towarzystwo jest organizatorem olimpiady biologicznej dla uczniów szkół średnich i wydawcą czasopism: „Kosmos” oraz „Wszechświat” (od 1930 r., wcześniej pismo wydawali inni wydawcy). Wśród najbardziej znanych prezesów Towarzystwa byli między innymi: Benedykt Dybowski, Marian Raciborski i Eugeniusz Romer.
Autor: Dr Marek Maciantowicz