ropucha szara (Bufo bufo)

gatunek z rodziny ropuchowatych (Bufonidae). Największa z polskich i europejskich ropuch. Samce dorastają do 6-10 cm długości, samice są większe (7-15 cm). Rekordowo duże osobniki miały 20 cm długości. Ciało krępe, krótkie, masywnie zbudowane, kończyny krótkie, silne. Głowa dość duża, pysk zaokrąglony. Oczy duże, źrenice poziome, tęczówki złote, ciemniejsze niż u innych polskich ropuch. Za oczami słabo widoczne błony bębenkowe. W tylnej części głowy silnie rozwinięte, wypukłe parotydy o nerkowatym kształcie, sięgające aż do łopatek. Błony pławne tylnych kończyn sięgają do połowy długości palców. Modzele stawowe na palcach tylnych kończyn podwójne. Ubarwienie grzbietu jednolite, w brązach i szarościach, z licznymi niewielkimi ciemnymi plamkami. Strona brzuszna jaśniejsza, biaława lub kremowa. Ubarwienie zróżnicowane i zmienne - jasne lub ciemne, zależne również od wieku osobnika. U młodych osobników czerwone plamki na bokach ciała. Brak szaty godowej. Rozród wczesnowiosenny. Masowe wędrówki do zbiorników wodnych już w marcu. Ampleksus w czasie wędrówki. Rozród w wodach stojących lub wolno płynących, z reguły w miejscach, w których same przyszły na świat. Gody esplozywne. Składanie jaj przez całą dobę w ciągu 3-5 dni. Szeroko rozprzestrzeniona. W Polsce pospolita w całym kraju. W górach do wysokości 1000 m n.p.m. Gatunek eurytopowy i plastyczny ekologicznie. Zasiedla różne środowiska: lasy iglaste, mieszane i liściaste, zagajniki, zakrzewienia, łąki, tereny bujnie zarośnięte roślinnością, również suche, tereny antropogeniczne: parki, ogrody, sady. Unika terenów całkowicie bez wody, piaszczystych i o twardym podłożu oraz nadmiernie wilgotnych, w których brak ukryć w podłożu. Gatunek wybitnie lądowy, w wodzie przebywa tylko w czasie rozrodu. Tryb życia skryty, nocny. W ciągu dnia aktywne tylko młode osobniki i osobniki w trakcie jesiennej wędrówki na zimowisko (od września). Porusza się krocząc. Skacze rzadko, tylko w stanach zaniepokojenia i ucieczki. Ukrycia: nory gryzoni, piwnice, pryzmy kompostowe. Żarłoczna. Pożywienie: głównie owady (chrząszcze, turkucie podjadki, mrówki, osy, pszczoły), wije, pajęczaki, skąposzczety, ślimaki bezskorupowe, również małe kręgowce (młode żaby, pisklęta, oseski gryzoni). Odporna na jad os i pszczół oraz na jad żmii zygzakowatej. Jej własne toksyny uwalniane są z gruczołów skórnych pod wpływem mechanicznego podrażnienie. Jad działa drażniąco, służy do obrony przed drapieżnikami. Odporność na jad ropuch wykazują zaskrońce. Obrona przed drapieżnikiem: prostowanie kończyn, unoszenie tylnej części ciała, nadymanie się. Objęta ochroną częściową. Figuruje w III załączniku Konwencji Berneńskiej. Według kategorii IUCN gatunek najmniejszej troski (LC).

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Autor: dr hab. Elzbieta Jancewicz

Atlas płazów i gadów https://www.iop.krakow.pl/PlazyGady/gatunek/11
Internetowy System Aktów Prawnych http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20160002183 (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Dz. U. z 2016 r. poz. 2183)
The IUCN Red List of Threatened Species http://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2009.RLTS.T54596A11159939.en

Agasyan A., Avisi A., Tuniyev B., Crnobrnja Isailovic J., Lymberakis P., Andrén C., Cogalniceanu D., Wilkinson J., Ananjeva N., Üzüm N., Orlov N., Podloucky R., TuniyevS., Kaya U. 2009. Bufo bufo. The IUCN Red List of Threatened Species 2009: e.T54596A11159939. http://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2009.RLTS.T54596A11159939.en (dostęp 5.12.2019)
Berger L. 2000. Płazy i gady Polski. Klucz do oznaczania. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań.
Klimaszewski K. 2013. Płazy i gady. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
Konwencja Berneńska - Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk, sporządzona w Bernie dnia 19 września 1979 r. Dz. U. 1996 nr 58 poz. 263
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Dz. U. z 2016 r. poz. 2183

Publikacje powiązane tematycznie

Aulak W. i Rowiński P. 2010. Tablice biologiczne kręgowców. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
Berger L. 2000. Płazy i gady Polski. Klucz do oznaczania. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań.
Blab J., Vogel H. 1999. Płazy i gady Europy Środkowej. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
Głowaciński Z., Rafiński J. (red.) 2003. Atlas płazów i gadów Polski. Status - rozmieszczenie - ochrona. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Warszawa-Kraków.
Głowaciński S., Sura P. (red.) 2018. Atlas płazów i gadów Polski. Status - rozmieszczenie - ochrona. Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., Warszawa.
Gierliński G., Grabowska J., Grabowski M., Jaskuła R. 2014. Ilustrowana encyklopedia płazów i gadów Polski. Dom Wydawniczy PWN Sp. z o.o., Warszawa.
Juszczyk W. 1974. Płazy i gady krajowe. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Krzysztofiak A., Krzysztofiak L. 2014. Płazy Polski - przewodnik terenowy. Stowarzyszenie Człowiek i Przyroda, Krzywe.