wartości niematerialne i prawne we władaniu Lasów Państwowych

(Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe), niematerialne składniki majątkowe pozostające we władaniu Lasów Państwowych, będące:a) aktywami majątkowymi w rozumieniu ustawy o rachunkowości (niematerialnymi aktywami majątkowymi):- odpowiednio nabytymi przez Lasy Państwowe prawami majątkowymi,- kosztami zakończonych prac rozwojowych;b) wszelkimi pozabilansowymi niematerialnymi składnikami majątkowymi, wchodzącymi w skład Lasów Państwowych, za wyjątkiem zdolności lasów do świadczeń niematerialnych oraz za wyjątkiem ulepszeń w obcych środkach trwałychW uzupełnieniu powyższego należy podnieść, że:a) wartościami niematerialnymi i prawnymi mogą być w rozumieniu ustawy o rachunkowości tylko niektóre prawa majątkowe:- po pierwsze muszą to być prawa majątkowe nabyte przez jednostkę organizacyjną [ choć wytwarzanie staraniem danej jednostki organizacyjnej (określonych zasobów majątkowych) jest bez wątpienia formą ich nabywania przez jednostkę organizacyjną, to jednak ustawa o rachunkowości wyraźnie rozróżnia pojęcie nabywania poprzez wytwarzanie /rezerwując na tę formę nabywania po prostu pojęcie wytwarzanie ( od nabywania sensu stricte ), a więc od nabywania poprzez zakupienie, nabywania na warunkach darowizny, nabywania poprzez zamianę, nabywania posiadania w wyniku obłożenia składnika majątkowego ograniczonym prawem rzeczowym czy poprzez jego najęcie lub dzierżawę/; w praktyce w Polsce utarł się zwyczaj takiego konstruowania umów z kontrahentami oraz umów z pracownikami, które zawierają klauzulę, że z danym niematerialnym składnikiem majątkowym, także wytworzonym przez pracowników, następuje nabycie określonych praw majątkowych z tym składnikiem, związanych,- po drugie wartościami niematerialnymi i prawnymi mogą być w świetle ustawy o rachunkowości tylko te nabyte prawa majątkowe, które spełniają następujące warunki:• zostały zaliczone do aktywów trwałych jednostki organizacyjnej;• nadają się do gospodarczego wykorzystania;• przewidywany okres ich użyteczności przekracza jeden rok;• przeznaczone są używania na potrzeby jednostki.,b) prawa majątkowe nie występują w oderwaniu od przedmiotu, którego dotyczą. Nie mogą występować w oderwaniu od określonych zasobów majątkowych we władaniu danej jednostki organizacyjnej lub mających wejść we władanie danej jednostki organizacyjnej (np. wierzytelność jako prawo majątkowe, przywiązane do określonych składników majątkowych dłużnika, które mają być przekazane we władanie wierzyciela). Jeżeli dana jednostka organizacyjna włada np. samochodem i podejmuje decyzję o jego zbyciu – to może tego dokonać tylko wtedy, gdy z władaniem tym samochodem związane jest prawo majątkowe jego zbycia. W tym przypadku majątkowe prawo zbywania związane jest z samochodem. Samochód jest przedmiotem prawa majątkowego zbycia. Aby mogło dojść do zbycia samochodu nie wystarczy , aby dana jednostka organizacyjna legitymowała się prawem majątkowym zbywania. Powinna ona dodatkowo legitymować się uprawnieniem do realizacji zbycia w ramach zdolności do określonych czynności prawnych (odpowiednio czynności prawnych, składających się na stosunek prawny sprzedaży, darowizny, zamiany, oddania w posiadanie zależne lub w dzierżenie itd.). Jeżeli dana jednostka organizacyjna nabywa przedmiot w postaci rzeczy materialnej, to nabycie to oznacza na ogół również nabycie całej wiązki praw majątkowych, związanych z własnością tej rzeczy. Nabycie rzeczy materialnej bez określonej wiązki uprawnień majątkowych z nią związanych jest „nic nie warte”. Choć ustawa o rachunkowości tego wyraźnie nie określa – wartościami niematerialnymi i prawnymi nie są w jej rozumieniu prawa majątkowe, związane bezpośrednio z rzeczą materialną. Takich praw majątkowych nie ujmuje się zasadniczo w ewidencji księgowej jako wartości niematerialnych i prawnych. Wartość praw majątkowych związanych z przykładowym samochodem jest zawarta w wartości tego samochodu. Można przyjąć, że w ustawie o rachunkowości mówi się o prawach majątkowych w kontekście przedmiotów niematerialnych, których te prawa dotyczą, choć także z przedmiotami materialnymi w takich przypadkach, w których dane prawo majątkowe wymaga szczególnej procedury nabywania ( koncesja jest prawem majątkowym, upoważniającym np. do eksploatacji złoża kopalin; złoże kopalin jest przedmiotem materialnymi w rozumieniu kodeksu cywilnego, jednak nabycie koncesji jako szczególnego prawa majątkowego do tego złoża wymaga odrębnej, szczególnej procedury nabywania, związanej z dodatkowymi nakładami finansowymi poza nakładami na nabycie  samego złoża bez koncesji ).,c) jeżeli dana jednostka nabywa określony utwór (przedmiot niematerialny), to wówczas zgodnie z ustawą o rachunkowości może ująć w księgach rachunkowych wyłącznie wartość praw majątkowych, związanych z tym utworem, a przecież wartość utworu to nie tylko wartość praw majątkowych z nim związanych, d) ustawa o rachunkowości przywołuje w szczególności następujące prawa majątkowe: - autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje, - prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych, - know- howe) know – how nie jest wprost prawem majątkowym; know - how należy raczej utożsamiać z utworem, t.j. utrwalonym w określonej dokumentacji zasobem wiedzy o określonych procesach technologicznych ( szerzej: o sposobach działania, postępowania czy rozwiązaniach zarządczo - organizacyjnych). Prawem majątkowym, związanym z know – how jako utworem, jest natomiast uprawnienie do odpowiedniego korzystania przez jednostkę organizacyjną z wiedzy, utrwalonej w  dokumentacji pn. know-how, f) warunkiem niezbędnym dla skorzystania z nabytych praw majątkowych jest nabycie na własność lub wejście w  posiadanie (co najmniej posiadanie zależne lub dzierżenie)  przedmiotu, którego nabyte prawo majątkowe dotyczy, g) według ustawy o rachunkowości wartościami niematerialnymi i prawnymi mogą być również koszty zakończonych prac rozwojowych, prowadzonych przez jednostkę organizacyjną na własne potrzeby. Mogą to być  koszty, poniesione przed podjęciem produkcji lub zastosowaniem technologii. Ustawa o rachunkowości warunkuje dodatkowo uznanie kosztów zakończonych prac rozwojowych za wartość niematerialną i prawną od tego, aby:- produkt lub technologia wytwarzania (będące przedmiotem prac rozwojowych) była ściśle ustalona, - koszty prac rozwojowych wiarygodnie określone, - techniczna przydatności produktu lub technologii została stwierdzona i odpowiednio udokumentowana,- jednostka organizacyjna, prowadząca na własne potrzeby, prace rozwojowe, podjęła decyzję o wytwarzaniu produktów lub stosowaniu technologii (będących przedmiotem prac rozwojowych),- przewidywania wykazały, że koszty prac rozwojowych   będą pokryte przychodami ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii, h) Lasy Państwowe władają rzecz jasna bardzo dużą ilością niematerialnych składników majątkowych, które nie mogą w świetle obowiązującego prawa zostać zaliczone do wartości niematerialnych oraz prawnych jako aktywów, i) gdyby Lasy Państwowe były na „sprzedaż”, wówczas wartość tych pozabilansowych wartości niematerialnych i prawnych odłożyłaby się bez wątpienia u nabywcy w wartości aktywu (wartości niematerialnej i prawnej ) o nazwie „wartość firmy”. Zgodnie bowiem z ustawą o rachunkowości  - wartość firmy stanowi różnicę między ceną nabycia określonej jednostki lub zorganizowanej jej części a niższą od niej wartością godziwą przejętych aktywów netto. j) Lasy Państwowe nie są oczywiście na „sprzedaż”, jednak można sobie wyobrazić, że podczas procesu certyfikacji gospodarki leśnej będzie  powstawała dokumentacja pt. wartości firmy „Lasy Państwowe”, ustalająca różnicę między wyceną całkowitą Lasów Państwowych a sumą bilansową wartości netto wszystkich  aktywów trwałych oraz nietrwałych, znajdujących się we władaniu Lasów Państwowych – przy założeniu, że na całkowitą wycenę Lasów Państwowych składają się: - wartość gruntów, pokrytych lub przejściowo pozbawionych roślinności leśnej, określana według metodologii, wymagającej dalszego uszczegółowienia  w celu uwzględniania takich niematerialnych dóbr, związanych z tymi gruntami, jak zdolność do świadczeń niematerialnych,- wartość pozostałych nieruchomości, określana na podstawie przepisów ustawy o rachunkowości, gospodarce nieruchomościami lub na podstawie prawa wodnego; - wartość  innych aktywów trwałych oraz nietrwałych, określana na podstawie przepisów ustawy o rachunkowości; - wartość – ustalana metodą niezbędnych kosztów odtworzenia - materialnych oraz niematerialnych pozabilansowych składników majątkowych we władaniu Lasów Państwowych – takich,  jak:• bieżąca oraz archiwalna  baza danych systemu informacyjnego w Lasach Państwowych ;• szeroko rozumiany system reglamentacji działania, obejmujący: podstawy prawne, standaryzację, normalizację, reglamentację wewnętrzną, uporządkowanie klasyfikacyjno – prawne obszaru zadaniowego, zdolności do czynności prawnych, uprawnień majątkowych, z zastrzeżeniem odpowiedniego zredukowania kosztów odtworzenia z uwzględnieniem niezbędnych nakładów na udoskonalenie, naprawę lub modernizację systemu; • systemy funkcjonalne Lasów Państwowych (organizacyjny, finansowy, informacyjny, informatyczny, ochrony informacji niejawnych, ubezpieczenia mienia itd.), z zastrzeżeniem, jak w zdaniu poprzednim,• zasoby ludzkie (ilość oraz jakość w kontekście odtworzenia kosztów szkolenia oraz utrzymania), (przy czym tak rozumiana  wartość Lasów Państwowych powinna być odpowiednio obniżana o wartość składników majątkowych o nieustalonych statusie prawnym, wartość kwoty obecnego oraz spodziewanego korzystania przez Lasy Państwowe ze środków finansowych w innym władaniu w związku z obecną oraz spodziewaną płynnością finansową Lasów Państwowych /kredyty bankowe, kredyty kupieckie, środki pomocy zwrotnej, niezbędny interwencjonizm budżetu państwa/, wartość nakładów, niezbędnych do należytego zbliżenia ekosystemów leśnych do stanu, wynikającego z modelu trwale zrównoważonej gospodarki leśnej, jak również systemów prawnego oraz różnych systemów funkcjonalnych Lasów Państwowych do stanu, niezbędnego dla funkcjonowania Lasów Państwowych zgodnie z modelem trwale zrównoważonej gospodarki leśnej).