wulkan

(Gleboznawstwo leśne), miejsce na powierzchni Ziemi, z którego wydobywa się → lawa, gazy wulkaniczne i materiał → piroklastyczny. Wulkan to ognisko lawy w głębi Ziemi, komin łączący ognisko z powierzchnią, krater czyli otwór wydobywania się materiałów wulkanicznych oraz teren ukształtowany charakterystycznie, to jest stożki, kopuły, tarcze, potoki lawowe, nagromadzenia utworów wokół krateru. Ze względu na aktywność wulkany są dzielone na: czynne (objawiające współcześnie swoją działalność, np. Wezuwiusz, Etna, Stromboli), drzemiące (ich aktywność była zaobserwowana, jednak od dłuższego czasu jej nie okazywał), wygasłe (ich działalność nie została zaobserwowana w czasach historycznych, ale są obecne np. stożki wulkaniczne). W Polsce występują ślady dawnego wulkanizmu. Są to skały wulkaniczne obecne na powierzchni i charakterystyczne ukształtowanie tego terenu. Rozmieszczenie i występowanie wulkanów na Ziemi tłumaczy teoria ujmująca budowę skorupy ziemskiej w → płyty tektoniczne. W miejscach, gdzie jedna płyta zagłębia się pod drugą lub obciera o nią, tworzą się krawędzie kolizji i powstają → wulkany, np. wybrzeże Pacyfiku i Azji, Europa Południowa. Wulkany powstają także w miejscach rozsuwania się płyt tektonicznych od siebie zwanych rowami tektonicznymi, np. w Wielkich Rowach Afrykańskich.

ŹRÓDŁO (AUTOR)

Klimaszewski M.1994. Geomorfologia Polski, t. 1 i 2, PWN, W-wa.
Starkel L. (red.) 1999. Geografia Polski - Środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa.

Publikacje powiązane tematycznie

Klimaszewski M.1994. Geomorfologia Polski, t. 1 i 2, PWN, W-wa.
Starkel L. (red.) 1999. Geografia Polski - Środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa.
Allen P. A. 2000. Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi. PWN Warszawa.
Mojski E. J. 2005. Ziemie polskie w czwartorzędzie. PIG Warszawa.