(Gleboznawstwo leśne), zjawisko przejawiające się pogorszeniem stanu biologicznego gleby, a także niektórych innych właściwości, skutkującym obniżeniem ich produktywności. Powstaje jako efekt jednostronnego użytkowania, np. przy długotrwałych uprawach monokulturowych. Przyczyną zmęczenia gleby jest rozprzestrzenianie się patogenów i szkodników roślin uprawnych, także bakteriofagów niszczących takie pożyteczne mikroorganizmy symbiotyczne jak np. bakterie Rhizobium wiążące azot atmosferyczny. Zmęczenie gleby łatwo zauważyć w przypadku ciągłej uprawy takich roślin jak: koniczyna (wykoniczynienie), łubin (wyłubinienie), burak (wyburaczenie).
Gleboznawstwo. 2006. Praca zbiorowa pod red. S. Zawadzkiego. PWRiL. Warszawa. wyd. IV.
Gleboznawstwo. 2006. Praca zbiorowa pod red. S. Zawadzkiego. PWRiL. Warszawa. wyd. IV.